Category Archives: LawOffice

Κλειστά τα δικαστήρια σε Αττική, Βοιωτία και Εύβοια, Δευτέρα 6 και Τρίτη 7 Φεβρουαρίου

Με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα,αναστέλλεται, λόγω επικίνδυνων καιρικών φαινομένων για το χρονικό διάστημα της 6ης και 7ης Φεβρουαρίου, η λειτουργία όλων των δικαστηρίων της Περιφέρειας Αττικής (Αθηνών-Πειραιώς)και των Περιφερειακών Ενοτήτων Βοιωτίας (Θήβας-Λειβαδιάς) και Ευβοίας (Χαλκίδα), της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος.

Δημόσιες αναρτήσεις ως δικαστικά τεκμήρια

 

Πρόσφατη απόφαση του Ειρηνοδικείου Σαλαμίνας, μας δείχνει πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε στην virtual ζωή μας, μιας και αυτή είναι απόλυτα συνδεδεμένη με την κανονική ζωή μας. Συγκεκριμένα, δικαστήριο έλαβε υπόψιν του αναρτήσεις των διαδίκων στο Facebook και εξέδωσε απόφαση βασιζόμενο σε αυτές τις αναρτήσεις, απορρίπτοντας άλλους ισχυρισμούς, που δεν έπεισαν την δικαστή.
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι το δικαστήριο τεκμηρίωσε νομικά το δικαίωμα του να λάβει υπ’ οψιν του, της συγκεκριμένες αναρτήσεις για την έκδοση της απόφασης, ενώ εξήγησε επαρκώς την δικαιολογητική βάση επί του συμπεράσματος. Αρχικώς, η απόφαση βασίστηκε στην συνταγματική αρχή της ελεύθερης άσκησης επικοινωνίας, και τεκμηρίωσε ότι ιδιωτικές επαφές ή συνομιλίες, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές ως αποδεικτικό μέσο. Το δικαστήριο θεώρησε παράνομα αποδεικτικά μέσα, τα οποία δεν μπορούν να ληφθούν υπόψιν στο πλαίσιο μιας δίκης, οι εκτυπώσεις που αποτυπώνουν αναρτήσεις που έκανε κάποιος χρήστης και είναι ορατές “μόνο σε φίλους”, γιατί οι αναρτήσεις αυτές αφορούν συγκεκριμένο κοινό.
Το συμπέρασμα, όμως, της απόφασης καταλήγει, ότι η ιδιωτική ζωή είναι απόρρητη και αξίας προστασίας, όχι όμως όταν δημοσιοποιείται ευρέως. Η απόφαση καταλήγει ότι όταν οι αναρτήσεις της προσωπικής ζωής είναι δημόσιες, το “δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής”, παύει να είναι άξιο προστασίας! Όταν δηλαδή τα προσωπικά δεδομένα του ατόμου είναι γνωστά σε ένα σχετικά μεγάλο αριθμό προσώπων, τότε δεν προσβάλλεται το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και τον χρήστη δεν τον καλύπτει ο νόμος περί προστασίας προσωπικών δεδομένων! Με αυτήν την αιτιολογία, η απόφαση θεωρεί ότι οι πληροφορίες που αναρτώνται “δημόσια” από την χρήστη των δεδομένων, δεν συνιστούν “δεδομένο”, δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι προστατευτικές διατάξεις του νόμου για τα προσωπικά δεδομένα και άρα αποτελούν νόμιμο αποδεικτικό μέσο!
Εν προκειμένω, ενώ ο διάδικος δήλωσε “φοιτητής” και “άνεργος”, προκειμένου να δηλώσει την αδυναμία του να πληρώσει τις υποχρεώσεις του, ζητώντας να “κουρευτεί” το δάνειο του, αποδείχθηκε από το αναρτήσεις του στο Facebook, ότι έχει αποφοιτήσει, έχει λάβει το μεταπτυχιακό του και εργάζεται κανονικά! Για την ιστορία, έχασε τη δίκη και το δάνειο συνεχίζει να το οφείλει.

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ – ΑΘΗΝΑ – 155 – 2022

Ανάθεση επιμέλειας ανηλίκου τέκνου αποκλειστικά στη μητέρα, υπό την ισχύ του ν. 4800/2021, και όχι στον εναγόμενο-ενάγοντα, αν και η αγάπη του τελευταίου για το τέκνο του είναι δεδομένη, χωρίς να έχουν παραβιαστεί τα οριζόμενα προς τούτο κριτήρια του νόμου, πληρούν το πραγματικό της αόριστης νομικής έννοιας της ύπαρξης πραγματικού συμφέροντος στο πρόσωπο του ανηλίκου, το οποίο επιβάλλει να ανατεθεί η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων στην αναιρεσίβλητη μητέρα.

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

A1′ Πολιτικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Χρήστο Τζανερρίκο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Κλάπα – Χριστοδουλέα, Χρήστο Κατσιάνη – Εισηγητή, Ασημίνα Υφαντή και Κανέλλα Τζαβέλλα – Δημαρά, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του, στις 4 Οκτωβρίου 2021, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Γ. Σ. του Ν., κατοίκου …, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Ευφροσύνη Γκρανιά με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.

Της αναιρεσιβλήτου: Σ. Λ. του Α., κατοίκου … , η οποία εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Φωτεινή Νικολακέα με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και κατέθεσε προτάσεις.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 19/1/2013 αγωγή της ήδη αναιρεσιβλήτου και την από 11/2/2013 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκαν στο Μονομελές Πρωτοδικείο Κορίνθου και συνεκδικάστηκαν. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 132/2014 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 428/2016 του Μονομελούς Εφετείου Ναυπλίου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 17/12/2018 αίτησή του.

Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Με την από 17.12.2018 και με αριθμ. καταθ. ./18.12.2018 αίτηση αναίρεσης προσβάλλεται η 428/19.12.2016 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Ναυπλίου, που εκδόθηκε αντιμωλία των διαδίκων, κατά την ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών που αφορούν διατροφή και επιμέλεια τέκνων, και απέρριψε την ασκηθείσα από τον εκκαλούντα ενάγοντα-εναγόμενο και ήδη αναιρεσείοντα έφεση κατά της 132/2014 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου, με την οποία έγιναν εν μέρει δεκτές οι ασκηθείσες από αμφοτέρους τους διαδίκους αντίθετες αγωγές τους και δυνάμει της οποίας (απόφασης) ανατέθηκε μεν η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των διαδίκων στην ενάγουσα-εναγομένη και ήδη αναιρεσίβλητη μητέρα του και υποχρεώθηκε ο εναγόμενος – ενάγων και ήδη αναιρεσείων πατέρας του να καταβάλει σ’ εκείνη, υπό την ιδιότητά της ως αποκλειστικά ασκούσα την επιμέλεια του ανηλίκου, ως συνεισφορά για την τακτική σε χρήμα διατροφή του, το ποσό των διακοσίων εβδομήντα (270) ευρώ μηνιαίως, επί μία διετία, ορίστηκε δε, κατά τα λοιπά ότι η γονική μέριμνα θα ασκείται από αμφοτέρους τους γονείς, από κοινού, και ρυθμίστηκε το δικαίωμα επικοινωνίας του εναγομένου-ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του. Η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρ. 552, 553, 556, 558, 564 παρ.3 και 566 παρ.1 ΚΠολΔ) και ως εκ τούτου παραδεκτά (άρθρ.577 παρ.1 ΚΠολΔ) και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρ. 577 παρ.3 ΚΠολΔ).

Στις διατάξεις των άρθρων 1510 παρ.1, 1511 παρ.1, 1513 παρ.1 εδ.α’ και 1514 ΑΚ, όπως αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 5,7 και 8 του πρόσφατου Ν.4800/21.05.2021(ΦΕΚ Α’81), και οι οποίες (διατάξεις), δυνάμει του άρθρου 18 του ίδιου Νόμου, εφαρμόζονται και στις εκκρεμείς υποθέσεις επί των οποίων δεν έχει εκδοθεί, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος (16.09.2021), αμετάκλητη δικαστική απόφαση, όπως στην προκειμένη υπόθεση, ορίζονται τα εξής: Στο άρθρο 1510 παρ.1 ότι “Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του”, στο άρθρο 1511 παρ.1 ότι “Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου”, στο άρθρο 1513 παρ.1 εδ.α’ ότι “Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης ή ακύρωσης του συμφώνου συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα” και στο άρθρο 1514 ότι “1. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 1513, οι γονείς μπορούν με έγγραφο βεβαίας χρονολογίας να ρυθμίζουν διαφορετικά την κατανομή της γονικής μέριμνας, ιδίως να αναθέτουν την άσκησή της στον έναν από αυτούς, και να καθορίζουν τον τόπο κατοικίας του τέκνου τους, τον γονέα με τον οποίο θα διαμένει, καθώς και τον τρόπο επικοινωνίας του με τον άλλο γονέα. Το ανωτέρω έγγραφο ισχύει τουλάχιστον για δύο(2) έτη και παρατείνεται αυτοδικαίως, εκτός αν κάποιος από τους δύο γονείς δηλώσει εγγράφως στον άλλο γονέα, πριν τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου, ότι δεν επιθυμεί την παράτασή του.2. Αν δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, εξαιτίας διαφωνίας των γονέων και ιδίως αν ο ένας γονέας αδιαφορεί ή δεν συμπράττει σε αυτήν ή δεν τηρεί την τυχόν υπάρχουσα συμφωνία για την άσκηση ή τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας ή αν η συμφωνία αυτή είναι αντίθετη προς το συμφέρον του τέκνου ή αν η γονική μέριμνα ασκείται αντίθετα προς το συμφέρον του τέκνου, καθένας από τους γονείς προσφεύγει σε διαμεσολάβηση, εξαιρουμένων των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας, όπως ο νόμος ορίζει. Αν διαφωνούν, αποφασίζει το δικαστήριο. 3. Το δικαστήριο μπορεί ανάλογα με την περίπτωση :α)να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων, να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της στα κατ’ ιδίαν θέματα ή να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον ένα γονέα ή σε τρίτο, β) να διατάξει πραγματογνωμοσύνη ή τη λήψη οποιουδήποτε άλλου πρόσφορου μέτρου, γ)να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψη διακοπείσας διαμεσολάβησης, ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου για την άσκηση της γονικής μέριμνας”. Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται, ότι η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου του, η οποία, μεταξύ άλλων, εμπεριέχει την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευση του τέκνου, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του, το δε περιεχόμενο της επιμέλειας προσδιορίζεται από το συμφέρον του παιδιού και περιλαμβάνει επί μέρους πτυχές, που αποσκοπούν στη σωματική, πνευματική και συναισθηματική πρόοδο και ευεξία του παιδιού και στην υπεύθυνη και με κοινωνική συνείδηση ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Στην περίπτωση διακοπής της συζυγικής συμβίωσης, όταν ανατρέπονται πλέον οι συνθήκες της ζωής της οικογένειας, καταργείται ο συζυγικός οίκος, δημιουργείται χωριστή εγκατάσταση του καθενός από τους γονείς και ανακύπτει το θέμα της διαμονής των ανηλίκων τέκνων πλησίον του πατέρα ή της μητέρας τους, η ρύθμιση δε της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας αυτών γίνεται από το δικαστήριο. Ως κατευθυντήρια γραμμή για την άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων των τέκνων και της προσφυγής τους στο δικαστήριο, αλλά και πυρήνας για τον προσδιορισμό της άσκησης της είναι το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, που αποσκοπεί στην ανάπτυξη του ανηλίκου σε μία ανεξάρτητη και υπεύθυνη προσωπικότητα. Για την εξειδίκευση της αοριστίας αυτής νομικής έννοιας δεν παρέχονται από τον νομοθέτη εκ των προτέρων προσδιοριστικά στοιχεία πέραν από το επιβαλλόμενο στον δικαστή καθήκον να σεβαστεί την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής – οικονομικής κατάστασης τους. Το κανονιστικό δε περιεχόμενο της έννοιας αυτής του συμφέροντος του παιδιού συγκεκριμενοποιείται εκάστοτε με βάση τις επικρατούσες συνθήκες σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, καθώς επίσης και κυρίως τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε παιδιού. Το συμφέρον του παιδιού προσδιορίζεται εξατομικευμένα με αναφορά σε συγκεκριμένο εκάστοτε παιδί και τις ανάγκες του, όπως αυτές προσδιορίζονται ιδίως από την κατάσταση της υγείας του, την ηλικία του, τις οικογενειακές και κοινωνικές συνθήκες, υπό τις οποίες διαβιώνει το παιδί, και αναλύεται στις επί μέρους πτυχές του δικαιώματος της προσωπικότητας του παιδιού, δηλαδή κυρίως στη ζωή, σωματική ακεραιότητα, υγεία, συναισθηματική και ψυχολογική ασφάλεια και σταθερότητα, διανοητική πρόοδο, κοινωνική ένταξη και αποδοχή, υπευθυνότητα, κοινωνική συνείδηση και ανεξαρτησία του παιδιού. Επίσης, το παιδί εξελίσσεται και μαζί του εξελίσσονται οι ανάγκες του και αναπροσδιορίζεται το συμφέρον του. Στη δικαστική, συνεπώς, κρίση καταλείπεται ευρύ πεδίο ώστε, αφού ληφθούν υπόψη, όλες οι σχέσεις και οι περιστάσεις, να καταλήξει σε ρύθμιση τέτοια, που να εξυπηρετείται καλύτερα το συμφέρον του ανηλίκου τέκνου. Κρίσιμα προς τούτο στοιχεία είναι, μεταξύ άλλων, η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανηλίκου τέκνου, και οι έως τότε δεσμοί του τέκνου με τους γονείς και αδελφούς του. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και η οικονομική κατάσταση τούτων (ΑΠ 952/2007). Από το συνδυασμό, επίσης, των ίδιων ως άνω διατάξεων συνάγεται, ότι οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στα πλαίσια της λογικής και ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου. Αυτό δε ισχύει ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα των γονέων ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, εκτός εάν η συμπεριφορά του υπαίτιου έχει επιδράσει και στην άσκηση της γονικής μέριμνας – επιμέλειας, ώστε να ανακύπτει αντίθεση στο συμφέρον του τέκνου, λόγω της έκτασης και της βαρύτητας της συμπεριφοράς του αυτής, δηλωτικής της δομής του χαρακτήρα του και της εν γένει προσωπικότητας του, έτσι ώστε και έναντι του τέκνου να αναμένεται από αυτόν η τήρηση της ίδιας συμπεριφοράς (ΑΠ 1218/2006). Επίσης, από το συνδυασμό των ίδιων πιο πάνω διατάξεων συνάγεται, και ότι το συμφέρον του τέκνου λαμβάνεται υπό ευρεία έννοια, προς διαπίστωση δε της συνδρομής του εξετάζονται πάντα τα επωφελή και πρόσφορα για τον ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις. Ουσιώδους σημασίας είναι και η επισημαινόμενη στο νόμο ύπαρξη ιδιαίτερου δεσμού του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του και η περί αυτού ρητώς εκφραζόμενη προτίμηση του, την οποία συνεκτιμά το δικαστήριο ύστερα και από τη στάθμιση του βαθμού της ωριμότητας του. Με δεδομένη την ύπαρξη του εν λόγω δεσμού του τέκνου προς το συγκεκριμένο γονέα, αυτός θεωρείται ότι έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης διαπαιδαγώγησης προς όφελος του ανηλίκου και επομένως ότι είναι ο πλέον κατάλληλος για την επιμέλεια του, όμως υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι ο ιδιαίτερος αυτός δεσμός του τέκνου προς τον ένα από τους γονείς του έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά και αβίαστα ως ψυχική στάση, η οποία είναι προϊόν της ελεύθερης και ανεπηρέαστης επιλογής του ανηλίκου, που έχει την στοιχειώδη ικανότητα διακρίσεως. Πρέπει δε να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη ότι ο ανήλικος, που έχει ακόμη ατελή την ψυχοπνευματική ανάπτυξη και την προσωπικότητα του υπό διαμόρφωση, υπόκειται ευχερώς σε επιδράσεις και υποβολές των γονέων ή άλλων, οι οποίες, έστω και χωρίς επίγνωση γενόμενες, οδηγούν ασφαλώς στο σχηματισμό της μονομερούς διαμόρφωσης και προτίμησης προς τον ένα από τους γονείς, οπότε η προτίμηση του δεν εξυπηρετεί πάντοτε και το αληθές συμφέρον του. Η διάσπαση εξάλλου της έγγαμης συμβίωσης των γονέων, με συνεπακόλουθο και την διάσπαση της οικογενειακής συνοχής κλονίζει σοβαρώς την ψυχική ισορροπία του τέκνου που αισθάνεται ανασφάλεια και επιζητεί στήριγμα. Οι μεταξύ των συζύγων δημιουργούμενες έντονες αντιθέσεις ενίοτε αποκλείουν κάθε συνεννόηση μεταξύ τους, αλλά και σε σχέση με τα τέκνα τους, τα οποία όχι σπανίως χρησιμοποιούνται ως όργανα για την άσκηση παντοειδών πιέσεων και την ικανοποίηση εκδικητικών διαθέσεων. Έτσι, υπό το κράτος της κατάστασης αυτής ο γονέας που αναλαμβάνει την γονική μέριμνα ή την επιμέλεια έχει, κατά την επιταγή του νόμου, πρόσθετα καθήκοντα και αυξημένη την ευθύνη της αντιμετώπισης των ως άνω ειδικών περιστάσεων κατά προέχοντα λόγο, και αυτό προϋποθέτει την εξασφάλιση στο τέκνο κατάλληλων συνθηκών προσαρμογής (ΑΠ 1910/2005). Εξάλλου, εφόσον το συμφέρον του τέκνου συνιστά αόριστη νομική έννοια με αξιολογικό περιεχόμενο, το οποίο εξειδικεύεται από το ουσιαστικό δικαστήριο, η κρίση του ως προς το αν, ενόψει των περιστάσεων που δέχθηκε, για την ύπαρξη των οποίων κρίνει ανέλεγκτα, εξυπηρετείται το συμφέρον του τέκνου, υπόκειται στον αναιρετικό έλεγχο. Ειδικότερα, αν η απόφαση περιέχει κρίση για την εξυπηρέτηση του συμφέροντος του τέκνου, πλην όμως αυτή είναι εσφαλμένη, δημιουργείται λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 1 ΚΠολΔ (ΑΠ 174/2015, ΑΠ 1976/2008, ΑΠ 1218/2006). Περαιτέρω, ο εκ του άρθρου 559 παρ. 1 ΚΠολΔ, λόγος αναιρέσεως, για παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ιδρύεται αν το δικαστήριο δεν εφήρμοσε τέτοιο κανόνα, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της εφαρμογής του ή αν εφήρμοσε αυτόν, ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν προσέδωσε στον εφαρμοστέο κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθή. Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολΔ αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες, ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές, ασαφείς ή ανεπαρκείς, σε ζητήματα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης (ΑΠ 317/2015, ΑΠ 537/2012, ΑΠ 1218/2006, ΑΠ 1910/2005). Από την υπόψη διάταξη, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παράγραφος 3 του Συντάγματος προκύπτει ότι ο προβλεπόμενος απ’ αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται, όταν στην ελάσσονα πρόταση του νομικού συλλογισμού δεν εκτίθενται καθόλου πραγματικά περιστατικά, (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέμενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται βάσει του πραγματικού του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου για την επέλευση της έννομης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνηση του (ανεπαρκής αιτιολογία), ή όταν αντιφάσκουν μεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία) (ΟλΑΠ 1/1999).

Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο δέχθηκε, κατά το ενδιαφέρον την αναιρετική διαδικασία μέρος, τα ακόλουθα: “Οι διάδικοι σύζυγοι τέλεσαν νόμιμο γάμο στις 13.09.2009 στην …, από τον οποίο απέκτησαν ένα τέκνο, την Π. Σ., που γεννήθηκε στις 30.03.2011. Μετά το γάμο τους εγκαταστάθηκαν σε ιδιόκτητη οικία της ενάγουσας-εναγομένης επί της οδού … αρ. … στην …, η οποία γειτνιάζει με την κατοικία των γονέων της τελευταίας. Η έγγαμη συμβίωση δεν εξελίχθηκε ομαλά… η δε άσχημη κατάσταση που επικρατούσε στην οικογένεια των διαδίκων έβαινε συνεχώς επιδεινούμενη, οδηγώντας στην πλήρη συναισθηματική και ψυχική τους αποξένωση. Τελικά, με τη με αριθμό 1555/2011 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων), διατάχθηκε η μετοίκηση του εναγομένου-ενάγοντος από την οικογενειακή στέγη, ενώ ανατέθηκε προσωρινά η επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου τέκνου των διαδίκων στην ενάγουσα-εναγομένη μητέρα του και ρυθμίστηκε προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του εναγομένου-ενάγοντος. Ακολούθως, με τη με αριθμό 90/2013 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου απαγγέλθηκε η λύση του γάμου των διαδίκων. Από τη μετοίκηση του εναγομένου-ενάγοντος από την οικογενειακή στέγη, το παραπάνω ανήλικο τέκνο διαμένει με την ενάγουσα-εναγομένη μητέρα του, στην πρώην οικογενειακή στέγη. Η εναγομένη- ενάγουσα, η οποία έκτοτε ασκεί μόνη της την αποκλειστική επιμέλεια του προσώπου του… ασκεί το γονεϊκό της καθήκον με επάρκεια, επιδεικνύοντας έντονο και αμέριστο ενδιαφέρον για την ανατροφή του ανήλικου τέκνου και γενικότερα τη σωστή διαμόρφωση και ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι η μητέρα του παραπάνω ανηλίκου τέκνου έχει τα προσόντα να ασκήσει το λειτουργικό καθήκον ως γονέας, καθόσον τρέφει αισθήματα αγάπης προς το προαναφερόμενο ανήλικο τέκνο της, το οποίο φροντίζει με ιδιαίτερη στοργή, αφοσίωση και τρυφερότητα, επιδεικνύοντας αμέριστο ενδιαφέρον προς αυτό, είναι δε ικανή και άξια να το διαπαιδαγωγήσει με ηθικές αρχές, συμβάλλοντας θετικά στην ομαλή ψυχοσωματική και πνευματική του ανάπτυξη, καθώς και στην κοινωνική του καταξίωση, όπως άλλωστε έπραξε από τη μετοίκηση του εναγομένου-ενάγοντος από την οικογενειακή στέγη μέχρι και σήμερα. Αυτό διαμένει με την ενάγουσα- εναγομένη, μητέρα του, και έχει ήδη εγκλιματισθεί στο εκεί περιβάλλον, έχοντας αναπτύξει με αυτήν ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό. Η δε ενάγουσα-εναγομένη κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ανάληψη της επιμέλειάς του, ως έχουσα τη δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικότερα τη διαπαιδαγώγησή του και να επιδράσει ωφέλιμα επ’ αυτού, διότι, σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης των γονέων και διαφωνίας τους ως προς την ανάθεση της επιμέλειας, ανατίθεται σε όποιον κρίνεται, με βάση αποκλειστικά το συμφέρον του ανηλίκου, καταλληλότερος για την άσκησή της, ώστε να διασφαλίζεται η μη διατάραξη του μέχρι τότε τρόπου ζωής του ανηλίκου και να επιδιώκεται η εξασφάλιση της σταθερότητας, συνέχειας και ενότητας στις συνθήκες ανάπτυξης αυτού… Περαιτέρω δεν αποδείχθηκε ότι η ενάγουσα-εναγομένη ασκεί πλημμελώς τα γονεϊκά της καθήκοντα, παραμελώντας την ιατρική παρακολούθηση του ανήλικου τέκνου και αδιαφορώντας συστηματικά για την υγεία του, καθώς όπως συνάγεται από… την ιατρική γνωμάτευση της παιδιάτρου…, που παρακολουθεί από τη γέννησή της την ανήλικη, η τελευταία έχει εξαιρετική σωματική ανάπτυξη, η κινητική και ψυχοπνευματική της εξέλιξη έχει κατακτήσει τα αναμενόμενα για την ηλικία της, έχει υποβληθεί σε όλους τους προβλεπόμενους εμβολιασμούς χωρίς πρόβλημα, ενώ δεν έχει καταγραφεί αξιόλογη νοσηρότητα στο τέκνο από λοιμώδη νοσήματα ή ατυχήματα… Είναι δε προφανές ότι αν ευσταθούσαν οι ισχυρισμοί του εναγομένου-ενάγοντος περί αδιαφορίας της ενάγουσας-εναγομένης για την κατάσταση της υγείας της ανήλικης και περί της ύπαρξης ρύπων και συστηματικής παραμέλησης των κανόνων υγιεινής στην κατοικία της, το ανήλικο τέκνο των συζύγων διαδίκων δεν θα παρουσίαζε την προαναφερόμενη κλινική εικόνα… Περαιτέρω, δεν προέκυψε ότι η κατοικία της ενάγουσας-εναγομένης, η οποία μάλιστα αποτέλεσε την πρώην οικογενειακή στέγη των διαδίκων, είναι άκρως επικίνδυνη για την υγεία και την ανάπτυξη της υγείας του ανήλικου τέκνου, λόγω του ότι βρίσκεται σε απόσταση 89 μέτρων από πυλώνες και εναέριες ηλεκτροφόρες γραμμές υπερυψηλής τάσης της ΔΕΗ… Εξάλλου, ακόμη και αν τα ανωτέρω υποστηριζόμενα από τον ενάγοντα περί επικίνδυνης ακτινοβολίας κλ.π. ήταν αληθή, αυτό το γεγονός και μόνο δεν συνιστά σπουδαίο λόγο για να αφαιρεθεί η επιμέλεια ενός ανηλίκου από τη μητέρα του και να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα σ’ αυτό που μπορεί να σημαδέψουν το ανήλικο για όλη του τη ζωή. Με βάση, λοιπόν, τα προαναφερόμενα, το Δικαστήριο, με αποκλειστικό γνώμονα του αληθινό συμφέρον του ανήλικου τέκνου, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες του, κρίνει ότι πρέπει να ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του αποκλειστικά στην ενάγουσα-εναγομένη, και όχι στον εναγόμενο-ενάγοντα, αν και η αγάπη του τελευταίου για το τέκνο του είναι δεδομένη, απορριπτομένων ως ουσιαστικά αβάσιμων 1ου, 2ου, 3ου, 4ου, 5ου, 6ου και 7ου λόγων έφεσης, οι οποίοι ουσιαστικά αφορούν έναν ενιαίο λόγο έφεσης που αναφέρεται στην εκτίμηση των μαρτυρικών αποδείξεων. Περαιτέρω, διασφαλίζεται το ενδιαφέρον και η ενεργός συμμετοχή και του εναγομένου-ενάγοντος, πατέρα του, ο οποίος διατηρεί την από κοινού με την ενάγουσα-εναγομένη μητέρα του άσκηση των λοιπών λειτουργιών της γονικής του μέριμνας, σε κάθε κρίσιμο ζήτημα, που ήθελε προκύψει στη μέχρι την ενηλικίωσή του διαδρομή του βίου του. Ωστόσο, ενόψει της ανάθεσης της αποκλειστικής επιμέλειας στην ενάγουσα-εναγομένη, το Δικαστήριο κρίνει ότι η προσωπική επικοινωνία του εναγομένου-ενάγοντος με το ως άνω ανήλικο τέκνο του, είναι δυνατόν να συντελέσει στην ομαλή ψυχοσωματική του ανάπτυξη, λαμβανομένου υπόψη ότι αυτός δείχνει την απαιτούμενη αγάπη και στοργή για αυτό, ενώ, όπως είναι λογικό, αναπτυσσόμενου του συναισθηματικού κόσμου του τέκνου, επιβάλλεται η διατήρηση της επικοινωνίας με τον πατέρα του και η διατήρηση του πατρικού προτύπου. Η επικοινωνία αυτή θα συμβάλλει, όπως άλλωστε σκοπεί, στη διατήρηση της προσωπικής τους σχέσης και του ψυχικού τους δεσμού, θα προλάβει τη μεταξύ τους αποξένωση, θα δώσει στον πατέρα του τη δυνατότητα να γνωρίζει άμεσα και να παρακολουθεί την όλη κατάσταση, ανάπτυξη και εξέλιξη του τέκνου του, ενώ από την άλλη πλευρά η επικοινωνία όχι μόνο δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στο ανήλικο τέκνο, αλλά ενδείκνυται και επιβάλλεται για την πνευματική και ψυχική του υγεία. Τα ανωτέρω αναφέρονται εκ περισσού και για το ενιαίο της απόφασης, δεδομένου ότι δεν υπάρχει λόγος έφεσης ο οποίος να πλήττει την εκκαλουμένη ως προς τον τρόπο ρύθμισης της επικοινωνίας του ανηλίκου με τον πατέρα του… Επομένως, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που έκρινε κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα, απέρριψε ως ουσιαστικά αβάσιμη την αγωγή του ενάγοντος και ήδη εκκαλούντος, έκανε εν μέρει δεκτή ως ουσία βάσιμη την αγωγή της ενάγουσας και ήδη εφεσίβλητης, ανέθεσε σ’ αυτήν αποκλειστικά την επιμέλεια της ανήλικης θυγατέρας τους, ορθά έχει εφαρμόσει το νόμο και καλώς εκτίμησε τις αποδείξεις και γι’ αυτό πρέπει να απορριφθεί, κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα, η κρινόμενη έφεσή του στο σύνολό της…”. Με βάση τις ανωτέρω παραδοχές, το Εφετείο, απέρριψε κατ’ ουσίαν την έφεση του αναιρεσείοντος κατά της απόφασης του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, που είχε απορρίψει τα αιτήματα της αγωγής του να ανατεθεί αποκλειστικά σ’ αυτόν η άσκηση της γονικής μέριμνας, άλλως να ανατεθεί η επιμέλεια από κοινού στον ίδιο και την αναιρεσίβλητη. Περαιτέρω με τον δεύτερο λόγο της αίτησης αναίρεσης ζητείται να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 559 αριθμ. 1 ΚΠολΔ, καθόσον αποδίδεται σ’ αυτήν η αιτίαση ότι, κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1510, 1511, 1513 και 1514 ΑΚ, ως αντικαταστάθηκαν και ισχύουν, μετά τη δημοσίευση του Ν.4800/2021, ανατέθηκε αποκλειστικά η άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των διαδίκων στην αναιρεσίβλητη μητέρα του, ενώ ο νόμος ρητά καθιερώνει τη συνεπιμέλεια αμφοτέρων των γονέων, γιατί τούτο είναι προς το συμφέρον του τέκνου, όταν αμφότεροι οι γονείς κρίνονται εξίσου ικανοί να τους ανατεθεί η επιμέλεια. Ειδικότερα, επειδή τα δεκτά γενόμενα ως αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, δεν πληρούσαν το πραγματικό των διατάξεων αυτών, ως προς την ύπαρξη του απαιτούμενου συμφέροντος της ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων που επέβαλε την ανάθεση της επιμέλειας αυτής αποκλειστικά στην εναγομένη και ήδη αναιρεσίβλητη μητέρα της. Από τις αναφερόμενες, όμως, παραπάνω παραδοχές της προσβαλλόμενης απόφασης προκύπτει ότι το Εφετείο, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 1510, 1511, 1513 και 1514 ΑΚ, ως αντικαταστάθηκαν και ισχύουν, μετά τη δημοσίευση του Ν.4800/2021, καθόσον τα ανελέγκτως δεκτά γενόμενα ως άνω πραγματικά περιστατικά και δη το ότι μεταξύ της αναιρεσίβλητης και του ανήλικου τέκνου της υφίσταται σχέση αγάπης, ιδιαίτερης στοργής, αφοσίωσης και τρυφερότητας, ότι αυτή είναι ικανή και άξια να το διαπαιδαγωγήσει με ηθικές αρχές, συμβάλλοντας θετικά στην ομαλή ψυχοσωματική και πνευματική του ανάπτυξη, καθώς και στην κοινωνική του καταξίωση, όπως άλλωστε τούτο πράττει διαρκώς μετά τη μετοίκηση του αναιρεσείοντος από την οικογενειακή στέγη, το έτος 2011, στην οποία (στέγη) η ίδια εξακολουθεί να διαμένει με το ανήλικο, το οποίο έχει ήδη εγκλιματισθεί στο εκεί περιβάλλον, έχοντας αναπτύξει μαζί της ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό, ότι η αναιρεσίβλητη κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ανάληψη της επιμέλειάς του, ως έχουσα τη δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικότερα τη διαπαιδαγώγησή του και να επιδράσει ωφέλιμα επ’ αυτού, δοθέντος ότι, σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης των γονέων και διαφωνίας τους ως προς την ανάθεση της επιμέλειας, ανατίθεται σε όποιον κρίνεται, με βάση αποκλειστικά το συμφέρον του ανηλίκου, καταλληλότερος για την άσκησή της, ώστε να διασφαλίζεται η μη διατάραξη του μέχρι τότε τρόπου ζωής του ανηλίκου και να επιδιώκεται η εξασφάλιση της σταθερότητας, συνέχειας και ενότητας στις συνθήκες ανάπτυξης αυτού και, τέλος, ότι, το Δικαστήριο, με αποκλειστικό γνώμονα του αληθινό συμφέρον του ανήλικου τέκνου, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες του, κρίνει ότι πρέπει να ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του αποκλειστικά στην ενάγουσα-εναγομένη, και όχι στον εναγόμενο-ενάγοντα, αν και η αγάπη του τελευταίου για το τέκνο του είναι δεδομένη, χωρίς να έχουν παραβιαστεί τα οριζόμενα προς τούτο κριτήρια του νόμου, πληρούν το πραγματικό της αόριστης νομικής έννοιας της ύπαρξης πραγματικού συμφέροντος στο πρόσωπο του ανηλίκου, το οποίο επιβάλλει να ανατεθεί η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων στην αναιρεσίβλητη μητέρα, επικυρώνοντας, παράλληλα, τη διάταξη του πρωτόδικου δικαστηρίου, με την οποία ορίστηκε ότι, κατά τα λοιπά, η γονική μέριμνα θα ασκείται από αμφότερους τους γονείς του από κοινού. Επομένως, ο ανωτέρω δεύτερος λόγος της αίτησης αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθμ. 1 του ΚΠολΔ, με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιμος και ως εκ τούτου απορριπτέος. Εξάλλου, ο αναιρεσείων υπό την επίκληση της παραβάσεως των παραπάνω κανόνων ουσιαστικού δικαίου πλήττει την ανέλεγκτη εκτίμηση των αποδείξεων από το δικαστήριο, αφού τα προαναφερόμενα ανάγονται στην εκτίμηση των πραγμάτων και στην αξιολόγηση των αποδείξεων που δεν ελέγχονται από τον Άρειο Πάγο (άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔ). Με τον τρίτο λόγο της αναίρεσης προβάλλεται η από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πλημμέλεια, για εκ πλαγίου παραβίαση των ουσιαστικού δικαίου διατάξεων των άρθρων 1511 και 1513 ΑΚ, επειδή η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση περιέχει ελλιπείς αιτιολογίες ως προς το κρίσιμο για την έκβαση της δίκης ζήτημα του συμφέροντος του τέκνου, και ειδικότερα επειδή δεν αιτιολογεί επαρκώς, γιατί είναι προς το συμφέρον του το τέκνο να μένει μόνιμα με τη μητέρα του και όχι να μοιράζεται ο χρόνος του ισομερώς ανάμεσα και στους δύο εξίσου ικανούς προς επιμέλεια γονείς. Το Εφετείο, όμως, όπως προκύπτει από τις προαναφερόμενες παραδοχές του, κατέληξε στο αποδεικτικό του πόρισμα, ως προς την υπερέχουσα καταλληλότητα της αναιρεσίβλητης έναντι του αναιρεσείοντος για την ανάθεση σ’ εκείνη της αποκλειστικής άσκησης της επιμέλειας της ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων, πρωτίστως, με αποκλειστικό γνώμονα το αληθινό συμφέρον του ανηλίκου τέκνου, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες αυτού και ειδικότερα εξειδικεύτηκε, διαλαμβάνοντας πλήρεις, σαφείς και όχι αντιφατικές αιτιολογίες που καθιστούν εφικτό τον αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθή ή μη εφαρμογή των προαναφερθεισών διατάξεων των άρθρων 1511 και 1513 ΑΚ, ως αντικαταστάθηκαν και ισχύουν, μετά τη δημοσίευση του Ν.4800/2021, καθόσον τα ανελέγκτως δεκτά γενόμενα ως αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά δικαιολογούν την απόρριψη της ουσιαστικής βασιμότητας του σχετικού αιτήματος της αγωγής του ενάγοντος-εναγομένου και ήδη αναιρεσείοντος περί ανάθεσης αποκλειστικά σ’ αυτόν της άσκησης της γονικής μέριμνας, άλλως ανάθεσης της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των διαδίκων, από κοινού, στον ίδιο και την αναιρεσίβλητη. Δεν ήταν δε αναγκαία, για την πληρότητα της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης η παράθεση και άλλων, πλην των ανωτέρω, αιτιολογιών.

Συνεπώς ο ως άνω από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ τρίτος λόγος της αναίρεσης είναι, επίσης, αβάσιμος. Κατά τα λοιπά, ο ίδιος ως άνω λόγος, καθό μέρος με αυτόν, υπό το πρόσχημα της παραβίασης του άρθρου 559 αρ.19 ΚΠολΔ, πλήττεται η ακυρωτικά ανέλεγκτη επί της ουσίας κρίση του Δικαστηρίου, είναι απαράδεκτος.

Ο λόγος αναίρεσης από τον αριθμό 8 του άρθρου 559 ΚΠολΔ ιδρύεται, όταν το δικαστήριο της ουσίας, παρά το νόμο, έλαβε υπόψη του πράγματα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης. Ως “πράγματα”, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, νοούνται οι νόμιμοι, παραδεκτοί, ορισμένοι και λυσιτελείς πραγματικοί ισχυρισμοί των διαδίκων, που έχουν αυτοτελή ύπαρξη και τείνουν στη θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του ουσιαστικού ή δικονομικού δικαιώματος που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό είτε ως αμυντικό μέσο και, συνακόλουθα, στηρίζουν το αίτημα της αγωγής, ανταγωγής, ένστασης, αντένστασης ή λόγου έφεσης, όχι, όμως, και οι μη νόμιμοι, απαράδεκτοι, αόριστοι και αλυσιτελείς ισχυρισμοί, οι οποίοι δεν ασκούν επίδραση στην έκβαση της δίκης και στους οποίους το δικαστήριο δεν υποχρεούται να απαντήσει (ΟλΑΠ 14/2004), ούτε οι αρνητικοί ισχυρισμοί, που συνέχονται με την ιστορική βάση της αγωγής, ένστασης ή αντένστασης και αποτελούν αιτιολογημένη άρνηση καθεμίας εξ αυτών, αφού αυτοί αποκρούονται με την παραδοχή βάσιμων των θεμελιωτικών τους γεγονότων (ΟλΑΠ 469/1984), ούτε τέλος οι ισχυρισμοί που αποτελούν επιχειρήματα ή συμπεράσματα των διαδίκων ή του δικαστηρίου, τα οποία συνάγονται από την εκτίμηση των αποδείξεων και το περιεχόμενο αυτών (ΑΠ 1120/2007), έστω και αν προτείνονται ως λόγοι έφεσης, διηγηματικά προς ενδυνάμωση και αποδυνάμωση των απόψεων κάποιου διαδίκου (ΑΠ 2219/2014, ΑΠ 1542/2008), καθώς και περιστατικά επουσιώδη ή που εκ περισσού εκτίθενται, ούτε η λήψη υπόψη από το δικαστήριο διευκρινιστικών απλώς περιστατικών που προέκυψαν από τις αποδείξεις, μολονότι δεν είχαν περιληφθεί στην ιστορική βάση της αγωγής κ.λ.π., εφόσον δεν επέρχεται μεταβολή της (ΑΠ 1530/2008). Επίσης, για να είναι ορισμένος αυτός ο λόγος αναίρεσης, για παρά το νόμο λήψη υπόψη ισχυρισμού που δεν προτάθηκε, πρέπει να αναφέρεται, στο αναιρετήριο ο ισχυρισμός, δηλαδή, τα συγκροτούντα αυτόν πραγματικά περιστατικά, όπως προβλήθηκαν στο δικαστήριο της ουσίας, να καθορίζεται ο νόμιμος τρόπος προβολής του στο πρωτοβάθμιο και της επαναφοράς του στο δευτεροβάθμιο, όταν η υπόθεση διήλθε και τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας και να φέρεται ποία επίδραση ασκούσε στην έκβαση της δίκης ο ισχυρισμός (ΑΠ 493/2002, ΑΠ 1591/2008). Στην προκειμένη περίπτωση, ο αναιρεσείων, με τον τέταρτο λόγο αναίρεσης προσάπτει στην αναιρεσιβαλλομένη την πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ. 8 περ. α’ του ΚΠολΔ, ήτοι της λήψης υπόψη πραγμάτων που δεν προτάθηκαν, ισχυριζόμενος ότι το Εφετείο με το να δεχτεί ότι “Σημειώνεται ότι, όπως προκύπτει από το σύνολο των εγγράφων, ο ίδιος ο εναγόμενος-ενάγων συμφώνησε να ανατεθεί η επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου τέκνου στη μητέρα του, με δήλωση της πληρεξούσιας δικηγόρου του ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου κατά τη συζήτηση στις 23.01.2014 της με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ./2013 αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, που κατέθεσε η ενάγουσα-εναγομένη της παρούσας δίκης περί ανάθεσης σε αυτήν της προσωρινής επιμέλειας της ανήλικης…”, δέχθηκε πράγματα μη προταθέντα από την αναιρεσίβλητη και μη περιληφθέντα στους προβληθέντες ισχυρισμούς της προς απόκρουση της αγωγής του. Ο λόγος αυτός αναίρεσης είναι προεχόντως απαράδεκτος και απορριπτέος, αφενός ως αόριστος (άρθρ. 562 παρ.2 ΚΠολΔ), εφόσον δεν αναφέρεται στο αναιρετήριο, ότι η παραπάνω αιτίαση είχε προβληθεί στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, δεν καθορίζεται δηλαδή ο χρόνος και ο τρόπος της πρότασης ή επαναφοράς του ισχυρισμού, ώστε να μπορεί να κριθεί από το αναιρετήριο, αν ο ισχυρισμός ήταν παραδεκτός και νόμιμος, και, όταν το δικαστήριο, που εξέδωσε την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, εξέταζε την υπόθεση στην ουσία της, και αφετέρου, επειδή η προβαλλόμενη αιτίαση δεν αφορά παραδοχή από το Εφετείο πράγματος μη προταθέντος, κατά την έννοια του αρ. 8 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, αλλά συμπέρασμα του Δικαστηρίου, το οποίο συνήγαγε από την εκτίμηση των αποδείξεων και εκ περισσού εκθέτει διηγηματικά προς ενίσχυση του αποδεικτικού του πορίσματος, το οποίο (αποδεικτικό του πόρισμα) στήριξε στην καταλληλότητα του εκ των διαδίκων γονέα για την ανάθεση της αποκλειστικής άσκησης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου αυτών, με γνώμονα αποκλειστικά το αληθινό συμφέρον του ανηλίκου, και όχι αν υπήρχε ή όχι συμφωνία του αναιρεσείοντος να ανατεθεί η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου στην αναιρεσίβλητη μητέρα του.

Ο λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 9γ’ ΚΠολΔ ιδρύεται, όταν το δικαστήριο άφησε αίτηση αδίκαστη. Ως αίτηση νοείται αυτοτελές αίτημα που αναφέρεται σε ιδιαίτερο κεφάλαιο της δίκης και δημιουργεί αντίστοιχη εκκρεμοδικία, δηλαδή στο αίτημα ή στη βάση αγωγής, ανταγωγής, παρέμβασης ή ενδίκου μέσου, και όχι οποιαδήποτε αίτηση που υποβάλλεται από τους διαδίκους, ενώ οι διαδικαστικές αιτήσεις μπορούν να ιδρύσουν τον παρόντα λόγο μόνο όταν είναι υποχρεωτικές για το δικαστήριο της ουσίας και όχι όταν αυτές υπόκεινται στην κυριαρχική του εξουσία (ΑΠ 709/2008). Αν το δικαστήριο παρέλειψε να αποφανθεί επί αιτήματος, χωρίς να διαλάβει οτιδήποτε στο σκεπτικό ή στο διατακτικό του το αίτημα τούτο θεωρείται ότι σιωπηρά απορρίφθηκε. Τέλος, ο ανωτέρω από τον αριθ. 9 του άρθρου 559 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης απορρίπτεται ως αβάσιμος, εάν από την επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης από τον Άρειο Πάγο (άρθρ. 561 παρ. 2 ΚΠολΔ) προκύπτει ότι το δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη και απέρριψε για οποιονδήποτε λόγο, τυπικό ή ουσιαστικό την αίτηση δικαστικής προστασίας (ΟλΑΠ 25/2003, ΑΠ 827/ 2020, ΑΠ 467/2019, ΑΠ 1180/2017, ΑΠ 782/2017, ΑΠ 670/2016,ΑΠ 409/2016, ΑΠ 962/2013, ΑΠ 1506/2008). Στην προκειμένη περίπτωση με τον πρώτο λόγο αναίρεσης ο αναιρεσείων προσάπτει στην προσβαλλόμενη απόφαση τις πλημμέλειες ότι άφησε αδίκαστο το αίτημά του, το οποίο επανέφερε με τον πέμπτο λόγο της έφεσης, να ερευνηθούν από όργανα της κοινωνικής υπηρεσίας οι συνθήκες διαβίωσης του ανήλικου τέκνου του και η ψυχική υγεία της ίδιας της αναιρεσίβλητης και των γονέων της, καθώς και επειδή αντιπαρήλθε σιγή τα αιτήματά του περί κατανομής του χρόνου άσκησης της επιμέλειας του ανηλίκου, και ανάθεσης της επιμέλειας αυτού αποκλειστικά στον ίδιο, ή τουλάχιστον από κοινού με την αναιρεσίβλητη μητέρα του, τα οποία, επίσης, επανέφερε στο Εφετείο με τους έβδομο και έκτο λόγους έφεσής του, αντίστοιχα. Με το περιεχόμενο αυτό, όμως, ο πιο πάνω λόγος αναίρεσης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον από την επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης προκύπτει ότι το δικαστήριο της ουσίας έλαβε υπόψη και απέρριψε ως ουσιαστικά αβάσιμα τα εν λόγω αιτήματα δικαστικής προστασίας του αναιρεσείοντος, απορρίπτοντας ρητώς ως ουσιαστικά αβάσιμους, μεταξύ άλλων, και τους πέμπτο, έκτο και έβδομο σχετικούς λόγους έφεσης, με τους οποίους επαναφέρθηκαν στο δευτεροβάθμιο Δικαστήριο τα εν λόγω επίδικα αιτήματα, κρίνοντας, ειδικότερα, ότι από τη μετοίκηση αυτού από την οικογενειακή στέγη, το ανήλικο τέκνο των διαδίκων διαμένει με την αναιρεσίβλητη μητέρα του, στην πρώην οικογενειακή στέγη, η οποία έκτοτε ασκεί μόνη της την αποκλειστική επιμέλεια του προσώπου του, ενώ ασκεί το εν λόγω γονεϊκό της καθήκον με επάρκεια, επιδεικνύοντας έντονο και αμέριστο ενδιαφέρον για την ανατροφή του ανήλικου τέκνου και γενικότερα τη σωστή διαμόρφωση και ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του, έχει δε τα προσόντα να ασκήσει το λειτουργικό καθήκον ως γονέας, καθόσον τρέφει αισθήματα αγάπης προς το ανήλικο τέκνο της, το οποίο φροντίζει με ιδιαίτερη στοργή, αφοσίωση και τρυφερότητα, επιδεικνύοντας αμέριστο ενδιαφέρον προς αυτό, είναι δε ικανή και άξια να το διαπαιδαγωγήσει με ηθικές αρχές, συμβάλλοντας θετικά στην ομαλή ψυχοσωματική και πνευματική του ανάπτυξη, καθώς και στην κοινωνική του καταξίωση, όπως άλλωστε έπραξε από τη μετοίκηση του εναγομένου-ενάγοντος από την οικογενειακή στέγη μέχρι και σήμερα. Επίσης ότι το ανήλικο έχει εγκλιματισθεί στο εκεί περιβάλλον, έχοντας αναπτύξει με την αναιρεσίβλητη ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό, και ότι με βάση αποκλειστικά το συμφέρον του ανηλίκου η τελευταία κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ανάληψη της επιμέλειάς του, ως έχουσα τη δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικότερα τη διαπαιδαγώγησή του και να επιδράσει ωφέλιμα επ’ αυτού, αφού έτσι διασφαλίζεται η μη διατάραξη του μέχρι τότε τρόπου ζωής του ανηλίκου και επιδιώκεται η εξασφάλιση της σταθερότητας, συνέχειας και ενότητας στις συνθήκες ανάπτυξης αυτού. Επίσης ότι από την ιατρική γνωμάτευση της παιδιάτρου, που παρακολουθεί από τη γέννησή του το ανήλικο, το τελευταίο έχει εξαιρετική σωματική ανάπτυξη, η κινητική και ψυχοπνευματική του εξέλιξη έχει κατακτήσει τα αναμενόμενα για την ηλικία του, έχει υποβληθεί σε όλους τους προβλεπόμενους εμβολιασμούς χωρίς πρόβλημα, ενώ δεν έχει καταγραφεί αξιόλογη νοσηρότητα στο τέκνο από λοιμώδη νοσήματα ή ατυχήματα και, τέλος, ότι η κατοικία της αναιρεσίβλητης, η οποία μάλιστα αποτέλεσε την πρώην οικογενειακή στέγη των διαδίκων, ουδόλως προέκυψε ότι είναι επικίνδυνη για την υγεία και την ανάπτυξη της υγείας του ανήλικου τέκνου. Με βάση, λοιπόν, τα προαναφερόμενα, το Εφετείο κατέληξε στο αποδεικτικό του πόρισμα αναθέτοντας την άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων αποκλειστικά στην αναιρεσίβλητη, την οποία έκρινε καταλληλότερη από τον αναιρεσείοντα, για τον οποίο, πάντως, διατήρησε την από κοινού με την αναιρεσίβλητη μητέρα του άσκηση των λοιπών λειτουργιών της γονικής μέριμνας του ανηλίκου, σε κάθε κρίσιμο ζήτημα, που ήθελε προκύψει στη μέχρι την ενηλικίωσή του διαδρομή του βίου του, καθώς και το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας αυτού με το ανήλικο, επικυρώνοντας, παράλληλα, τη διάταξη του πρωτόδικου δικαστηρίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν αποτελούσε κώλυμα για την πρόοδο της δίκης η παράλειψη υποβολής έκθεσης κοινωνικής έρευνας ως προς τις συνθήκες διαβίωσης του προαναφερομένου ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, κατά τις ισχύουσες κατά τον κρίσιμο χρόνο διατάξεις των άρθρων 681 Γ’ παρ.1 και 2 εδ.α’ ΚΠολΔ και άρθρ. 19 παρ.4 Ν.2521/1997 (ΑΠ 1175/2020, ΑΠ 1967/2014, ΑΠ 1413/2011). Ο προβλεπόμενος από το άρθρο 559 αριθ. 20 ΚΠολΔ λόγος αναιρέσεως ιδρύεται όταν το δικαστήριο της ουσίας αποδίδει σε αποδεικτικό, κατά την έννοια των άρθρων 339 και 432 επ. του ίδιου Κώδικα, έγγραφο περιεχόμενο, προφανώς, διαφορετικό από εκείνο που αναφέρεται στο έγγραφο αυτό, από εσφαλμένη ανάγνωση του εγγράφου ή από παράλειψη ανάγνωσης κρίσιμου μέρους του, όχι δε και όταν το δικαστήριο, εκτιμώντας το περιεχόμενο του εγγράφου, όπως πράγματι έχει, άγεται σε κρίση διαφορετική από εκείνη την οποία θεωρεί ως ορθή ο αναιρεσείων, γιατί τότε πρόκειται για αιτίαση, η οποία ανάγεται σε εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων (ΟλΑΠ 2/2008, ΑΠ 25/2011, ΑΠ 1401/2010, ΑΠ 2236/2009, ΑΠ 1176/2008). Τα διαδικαστικά έγγραφα, όμως, της ενεστώσας δίκης, όπως είναι τα δικόγραφα της αγωγής, οι εφέσεις και οι προτάσεις των διαδίκων, δεν αποτελούν αποδεικτικά έγγραφα, κατά την προδιαληφθείσα έννοια, καθώς και οι αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων κατά το μη αποδεικτικό μέρος τους (ΑΠ 48/1986) και, επομένως, δεν ιδρύεται ο παρών αναιρετικός λόγος, με την επίκληση της παραμόρφωσης του περιεχομένου τους (ΑΠ 791/2020,ΑΠ 625/2018, ΑΠ 1007/2009, ΑΠ 1517/2008, ΑΠ 1278/2008). Στην προκειμένη περίπτωση, με τους πέμπτο και έκτο αναιρετικούς λόγους, αποδίδεται στο Εφετείο ότι, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, υπέπεσε στην από το άρθρο 559 αριθ. 20 ΚΠολΔ προβλεπόμενη πλημμέλεια, γιατί παραμόρφωσε, αφενός το περιεχόμενο της με αριθμό ./2013 αίτησης ασφαλιστικών μέτρων της τότε αιτούσας και ήδη αναιρεσίβλητης ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου, κρίνοντας εσφαλμένα ότι αυτή αφορούσε προσωρινή διατροφή και ανάθεση προσωρινής επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των διαδίκων, ενώ αυτή αφορούσε αίτηση προσωρινής διατροφής και μόνο, και αφετέρου το περιεχόμενο της από 11.02.2013 και με αριθμ. κατ. ./21.02.2013 ένδικης αγωγής του ενάγοντος-εναγομένου και ήδη αναιρεσείοντος, επί της οποίας η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, με αίτημα μεταξύ άλλων, την ανάθεση της επιμέλειας της ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων αποκλειστικά στον ίδιο και όχι την αφαίρεση αυτής από την εναγομένη-ενάγουσα και ήδη αναιρεσίβλητη μητέρα της, όπως εσφαλμένα διατυπώθηκε στο σκεπτικό της αναιρεσιβαλλόμενης διαλαμβάνοντας την παραδοχή ότι “…ακόμη και αν τα ανωτέρω υποστηριζόμενα από τον ενάγοντα περί επικίνδυνης ακτινοβολίας κ.λπ. ήταν αληθή, αυτό το γεγονός και μόνο δεν συνιστά σπουδαίο λόγο για να αφαιρεθεί η επιμέλεια ενός ανηλίκου από τη μητέρα του και να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα σ’ αυτό που μπορεί να σημαδέψουν το ανήλικο για όλη του τη ζωή…”, αντίστοιχα, δηλαδή με το να δεχτεί πραγματικά γεγονότα προφανώς διαφορετικά, από όσα διαλαμβάνονται στα παραπάνω έγγραφα. Αμφότεροι, όμως, οι εν λόγω προβαλλόμενοι λόγοι είναι απορριπτέοι, ως απαράδεκτοι, διότι τα επίμαχα ως άνω έγγραφα της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, κατά το μη αποδεικτικό της μέρος, αλλά και της αγωγής, που αφορά τη συγκεκριμένη (παρούσα δίκη), δεν είναι αποδεικτικά, αλλά διαδικαστικά έγγραφα, τα οποία δεν υπόκεινται σε παραμόρφωση, κατά την έννοια του αναιρετικού, από το άρθρο 559 αριθμ.20 ΚΠολΔ, λόγου.

Τέλος, μη υπάρχοντος άλλου λόγου προς έρευνα, πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της η αίτηση αναίρεσης και να καταδικαστεί ο αναιρεσείων, λόγω της ήττας του, στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, που κατέθεσε προτάσεις, κατά το νόμιμο και βάσιμο αίτημα αυτής (άρθρ.176, 183 και 191 παρ.2 ΚΠολΔ). Εξάλλου, λόγω της φύσεως της διαφοράς, δεν έχει κατατεθεί παράβολο, ώστε να τίθεται θέμα εισαγωγής του στο δημόσιο ταμείο.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την από 17.12.2018 αίτηση για αναίρεση της υπ’ αριθμ. 428/2016 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Ναυπλίου.

ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τον αναιρεσείοντα στην πληρωμή δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ, για τα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 15 Νοεμβρίου 2021.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 2 Φεβρουαρίου 2022.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Κατάρτιση και υποβολή προϋπολογισμού των περιφερειών, οικονομικού έτους 2023

Κοινή Υπουργική Απόφαση Αριθμ. οικ.49041/2022

ΦΕΚ 3977/Β/26-7-2022

Κατάρτιση και υποβολή προϋπολογισμού των περιφερειών, οικονομικού έτους 2023.

ΟΙ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΕΣ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ – ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1.Τις διατάξεις

α) του άρθρου 78 του ν. 4172/2013 (Α’ 167), β) του άρθρου 64 του ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) – δημόσιο λογιστικό και άλλες διατάξεις» (Α’ 143),

γ) του άρθρου 260 του ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α’ 87), καθώς επίσης αυτές του άρθρου 268 του ίδιου νόμου, όπως συμπληρώθηκαν με την παρ. 4.α. του άρθρου 43 «Ρυθμίσεις οικονομικών θεμάτων Ο.Τ.Α.» του ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (Α’ 138) και ισχύουν,

δ) του π.δ. 30/1996 κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο νόμου με τίτλο «Κώδικας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης κ.λπ.» (Α’ 21) και του άρθρου 5 του ν. 2672/1998, το οποίο ρυθμίζει θέματα προϋπολογισμού των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων,

ε) του ν.δ. 496/1974 «περί λογιστικού Ν.Π.Δ.Δ.» (Α’ 204), όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε, στ) του άρθρου 90 του π.δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα» (Α’ 98), όπως διατηρήθηκε σε ισχύ με την περ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α’ 133), ζ) του π.δ. 141/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Εσωτερικών» (Α’ 180),

η) του π.δ. 142/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Οικονομικών» (Α’ 181),

θ) του π.δ. 81/2019 «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους – Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α’ 119), ι) του π.δ. 83/2019 «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 121),

ια) της παρ. 1 του άρθρου 12 του π.δ. 84/2019 «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών / Ενιαίων Διοικητικών Τομέων Υπουργείων» (Α’ 123),

ιβ) του π.δ. 2/2021 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 2),

ιγ) της υπό στοιχεία Υ22/2021 απόφασης του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών, Στυλιανό Πέτσα» (Β’ 2607), όπως τροποποιήθηκε με την υπό στοιχεία Υ9/2022 όμοια (Β’ 2357),

ιδ) της υπό στοιχεία Υ70/2020 απόφασης του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, Θεόδωρο Σκυλακάκη» (Β’ 4805).

2.Το υπ’ αρ. 44511/5.7.2022 έγγραφο του ΥΠ.ΕΣ., με το οποίο ζητήθηκε η διατύπωση γνώμης επί του σχεδίου της παρούσας κοινής υπουργικής απόφασης, από την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 78 του ν. 4172/2013 (Α’ 167).

3.Την υπ’ αρ. 438/14.7.2022 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΝΠΕ, με την οποία διατυπώνονται οι παρατηρήσεις του επί του σχεδίου.

4.Την υπό στοιχεία ΓΔΟΤΑΑΠ/85/13.7.2022 εισήγηση του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Τοπικής Αυτοδι-οίκησης και Αναπτυξιακής Πολιτικής, σύμφωνα με τη οποία με την απόφαση αυτή δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, ούτε σε βάρος των προϋπολογισμών των περιφερειών, αποφασίζουμε:

 

Άρθρο 1

Γενικές οδηγίες κατάρτισης του προϋπολογισμού

1.Η δημοσιονομική θέση του Υποτομέα S1313 της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι ισοσκελισμένη ή πλεονασματική, κατά την περ. β της παρ. 1 του άρθρου 14 και των παρ. 1 και 2 του άρθρου 35 του ν. 4270/2014. Οι ΟΤΑ οφείλουν να καταρτίζουν τουλάχιστον ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σύμφωνα με το άρθρο 64 του ν. 4270/2014.

Για τις περιφέρειες, επίσης ως φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, ισχύουν κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού τους, οι γενικές αρχές για τη διαχείριση των οικονομικών της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 33 και της δημοσιονομικής θέσης του άρθρου 35, οι κανόνες του δημοσιονομικού σχεδιασμού του άρθρου 34, του χρέους του άρθρου 36 και της πορείας προσαρμογής του άρθρου 37 και οι γενικές αρχές κατάρτισης προϋπολογισμού του άρθρου 49, του ν. 4270/2014.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχουν αναληφθεί υποχρεώσεις και πραγματοποιηθεί δαπάνες καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων του προϋπολογισμού, τα ποσά που αναλογούν στο ύψος αυτών, καταλογίζονται σε βάρος των οργάνων που ενέκριναν ή συνέπραξαν στην εκτέλεση της δαπάνης (παρ. 5 του άρ-θρου 66 του ν. 4270/2014 και άρθρο 11 του π.δ. 80/2016).

2.Στον προϋπολογισμό εγγράφονται όλες οι δαπάνες και τα έσοδα της περιφέρειας. Ειδικότερα, εμφανίζονται υποχρεωτικά:

-στο σκέλος των δαπανών όλες οι αναγκαίες για την άσκηση των αρμοδιοτήτων των περιφερειών πιστώσεις,

-στο σκέλος των εσόδων όλες οι εκτιμώμενες εισροές πόρων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αποδόσεις από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και οι επιχορηγήσεις της Κεντρικής Διοίκησης που αποδίδονται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της που έχουν εκχωρηθεί σε αυτές.

Η υπερεκτίμηση των εσόδων ή η εγγραφή εσόδων που δεν πρόκειται να εισπραχθούν, οδηγεί ουσιαστικά στην κατάρτιση ελλειμματικού, μη ισοσκελισμένου τουλάχιστον προϋπολογισμού, το οποίο απαγορεύεται.

3.Τα αδιάθετα ταμειακά υπόλοιπα προηγούμενων ετών προορίζονται κατά προτεραιότητα για την κάλυψη των παρακάτω περιπτώσεων:

α) Όταν αυτά προέρχονται από αδιάθετα υπόλοιπα συνεχιζόμενων έργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, τότε ισχύουν δύο περιπτώσεις:

i.Τα αδιάθετα υπόλοιπα πρέπει να καλύψουν υποχρεώσεις που δημιουργήθηκαν μέχρι τις 31.12.2022 και θα πληρωθούν το 2023. Σε αυτή την περίπτωση τα αδιάθετα υπόλοιπα αφορούν σε υποχρεώσεις ΠΟΕ και θα πρέπει να εγγραφούν στον ΚΑΕ Τ121 Ταμειακό υπόλοιπο για την κάλυψη υποχρεώσεων ΠΟΕ χρηματοδοτούμενων από το Π.Δ.Ε.» με εγγραφή ισόποσης πίστωσης σε ΚΑΕ με διάκριση (02).

ii.Τα αδιάθετα υπόλοιπα προορίζονται να καλύψουν υποχρεώσεις που θα δημιουργηθούν μέσα στο 2023. Σε αυτή την περίπτωση τα αδιάθετα υπόλοιπα αφορούν σε έργα ΠΔΕ και θα πρέπει να εγγραφούν σε ΚΑΕ με διάκριση (01).

β) Για την εξόφληση υποχρεώσεων που δημιουργήθηκαν σε προηγούμενα έτη και δεν κατέστη δυνατή η εξόφλησή τους μέχρι τις 31.12.2022. Σε αυτή την περίπτωση, οι περιφέρειες υποχρεούνται να εξοφλούν κατά προτεραιότητα και με ιεραρχημένο τρόπο τις υποχρε-ώσεις αυτές (παρ. 7 του άρθρου 66 του ν. 4270/2014).

γ) Για τη διασφάλιση ικανοποίησης υποχρεώσεων που επιβάλλονται από διάταξη νόμου.

δ) Για τη χρηματοδότηση νέων έργων, εφόσον τα ταμειακά υπόλοιπα προέρχονται από αδιάθετες πιστώσεις του προηγούμενου οικονομικού έτους που προορίζονται για την εκτέλεση έργων και επενδυτικών δραστηριοτήτων.

ε) Για την κάλυψη ειδικευμένων δαπανών (π.χ. προ-γράμματα χρηματοδοτούμενα απευθείας από την Ε.Ε.) όταν τα ταμειακά υπόλοιπα προέρχονται από έσοδα για την κάλυψη ειδικευμένων πιστώσεων.

στ) Έπειτα από την κάλυψη των περιπτώσεων από (α) έως (ε), τυχόν εναπομείναντα αδιάθετα ταμειακών υπόλοιπα χρησιμοποιούνται για την κάλυψη εν γένει δαπανών.

Στο σκέλος των εξόδων θα εγγράφεται στους αντίστοιχους ΚΑΕ το σύνολο των απλήρωτων υποχρεώσεων κατά την 31.12 του προηγούμενου έτους όπως αυτές προκύπτουν από την τήρηση του Μητρώου Δεσμεύσεων (Μ.Δ.). Για λόγους παρακολούθησης, κάθε ΚΑΕ που περιλαμβάνει και υποχρεώσεις του προηγούμενου οικονομικού έτους τα ποσά διαχωρίζονται σε περαιτέρω ανάλυση ως εξής:

i.Στο ποσό που αφορά την πίστωση για το τρέχον έτος, με διάκριση σε (01).

ii.Στο ποσό που αφορά την πίστωση για τα παρελθόντα έτη, με διάκριση σε (02).

iii.Στα ποσά που χρηματοδοτούνται από τον ΚΑ εσόδου 6118, με διάκριση σε (03).

4.Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, το σύνολο των εσόδων που αναφέρονται στο Τμήμα Β’ του άρθρου 5 εκτιμώνται με τη μεθοδολογία που ορίζεται στο Τμήμα αυτό. Εκτιμήσεις που αποκλίνουν της μεθοδολογίας αυτής συνιστούν υπερεκτίμηση των εσόδων ή εγγραφή εσόδων που δεν πρόκειται να εισπραχθούν.

5.Η τήρηση των ανωτέρω και των επιμέρους οδηγιών που ορίζονται στην παρούσα ελέγχεται από το Υπουργείο Εσωτερικών και την αρμόδια για την εποπτεία της περιφέρειας αρχή και η παραβίασή τους οδηγεί στην αναπομπή του προϋπολογισμού στο περιφερειακό συμβούλιο.

6.Υποχρεώσεις που έχουν καταγραφεί στο ισοζύγιο της Γενικής Λογιστικής και απορρέουν από μη νόμιμες ή μη κανονικές δαπάνες εγγράφονται στον προϋπολογισμό, τουλάχιστον ως προς το ποσό κατά το οποίο εκτιμάται ότι θα υπάρξει συνδρομή των προϋποθέσεων νομιμότητας ή κανονικότητας αυτών ή δικαστική απόφαση εντός του έτους που θα εκδικάζει την πληρωμή του ποσού του παραστατικού, πλέον των αναλογούντων τόκων υπερημερίας και δικαστικών εξόδων. Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο του συγκεκριμένου χειρισμού είναι απαραίτητο να συνυπολογίζεται ο κίνδυνος εμφάνισης μελλοντικής αδυναμίας του φορέα να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις του (και συνακόλουθα να διατηρήσει ισοσκελισμένο τον προϋπολογισμό του) εξαιτίας γεγονότων όπως η έκδοση δικαστικών αποφάσεων ή η υποβολή εκκρεμών δικαιολογητικών που θα καθιστούν άμεσα πληρωτέες δαπάνες που είχαν χαρακτηριστεί προγενστερα ως μη νόμιμες ή μη κανονικές.

7.Σε περιπτώσεις όπου υφίστανται υποχρεώσεις ή και απαιτήσεις για τις οποίες συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις παραγραφής, αυτές δεν θα πρέπει να συνεχίσουν να εγγράφονται στον προϋπολογισμό της περιφέρειας αλλά θα πρέπει τα αρμόδια όργανα της τελευταίας να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διαγραφή τους.

8.Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού εγγράφεται κάθε φορά στο σκέλος των εσόδων το σύνολο των αποδόσεων που απορρέουν από ΚΑΠ ή από άλλου είδους πόρους, ανεξαρτήτως τυχόν κρατήσεων, κατασχέσεων, συμψηφισμού οφειλών ή απευθείας παρακράτησης από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα των τοκοχρεωλυτικών δόσεων για συνομολογηθέν δάνειο. Οι ανωτέρω μειώσεις καταγράφονται ως πληρωμή εξόδων σε βάρος των Κ.Α Εξόδων που αφορούν, με έκδοση αντίστοιχων τακτοποιητικών ενταλμάτων.

 

Άρθρο 2

Σύνταξη του προϋπολογισμού

1.Μέχρι την έκδοση της προβλεπόμενης από τη διάταξη της παρ. 13 του άρθρου 268 του ν. 3852/2010 απόφασης, περί καθορισμού του τύπου του προϋπολογισμού των περιφερειών, για τον τύπο και το περιεχόμενο του προϋπολογισμού αυτών εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του π.δ. 30/1996.

2.Σε ειδικό παράρτημα του προϋπολογισμού αναφέρονται οι δράσεις καθώς και οι λειτουργικές και επενδυτικές δαπάνες που αφορούν τις μητροπολιτικές λειτουργίες της Περιφέρειας Αττικής, τις αντίστοιχες της μητροπολιτικής ενότητας Θεσσαλονίκης, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και τις περιφερειακές ενότητες.

 

Άρθρο 3

Διαδικασίες κατάρτισης, ελέγχου

και δημοσιότητας του προϋπολογισμού

1.Για τη σύνταξη του προσχεδίου και του σχεδίου του προϋπολογισμού, την ψήφιση, τον έλεγχο νομιμότητας και τη δημοσίευσή του, μετά των αντίστοιχα προβλεπόμενων προθεσμιών, εφαρμόζονται οι κατά τα στάδια υλοποίησης αυτών κάθε φορά ισχύουσες διατάξεις.

2.Ο ψηφισθείς προϋπολογισμός, καθώς και οι αναμορφώσεις αυτού κατά τη διάρκεια του έτους υποβάλλονται στην αρμόδια για την εποπτεία της περιφέρειας αρχή σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή (αρχείο τύπου excel). Μαζί με τον καταρτισθέντα προϋπολογισμό υποβάλλονται ομοίως όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για τον έλεγχο νομιμότητάς του σύμφωνα με τις οδηγίες της παρούσας και τις σχετικώς ισχύουσες διατάξεις.

Αν διαπιστωθεί, κατά τον έλεγχο, ότι συντρέχει έστω και μία από τις κάτωθι περιπτώσεις: α) δεν έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό οι υποχρεωτικές δαπάνες,

β) δεν έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό έσοδα που επιβάλλονται από το νόμο, γ) έχουν εγγραφεί έσοδα ή έξοδα τα οποία δεν προ- βλέπονται από τη νομοθεσία, δ) έχουν εγγραφεί υπερεκτιμημένα έσοδα ή έσοδα που δεν πρόκειται να εισπραχθούν, η αρμόδια για την εποπτεία της περιφέρειας αρχή καλεί το περιφερειακό συμβούλιο να αναμορφώσει κατάλληλα τον προϋπολογισμό μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών.

3.Συνοπτική οικονομική κατάσταση του προϋπολογισμού, όπως τελικώς ψηφίσθηκε από το περιφερειακό συμβούλιο, αναρτάται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα της οικείας περιφέρειας και δημοσιεύεται σε μία (1) τουλάχιστον ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα που εκδίδεται στα διοικητικά όριά της. Η παράλειψη της ανωτέρω δημοσίευσης δεν επηρεάζει το κύρος της απόφασης του περιφερειακού συμβουλίου με την οποία ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός. Η απόφαση υποχρεωτικά αναρτάται στο διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ν. 3861/2010 «Πρόγραμμα Διαύγεια», διαφορετικά στερείται εκτελεστότητας.

 

Άρθρο 4

Βασικοί στόχοι κατάρτισης του προϋπολογισμού

Οι βασικοί στόχοι για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των περιφερειών οικονομικού έτους 2023, είναι:

-η ορθολογική και ρεαλιστική κατάρτισή του, με εγγραφή εσόδων που αναμένεται ότι θα εισπραχθούν και ανάλογη εγγραφή δαπανών,

-η συγκράτηση των δαπανών και η ορθολογική διαχείριση των πόρων,

-η βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της δημοσιονομικής διαχείρισης με όσο το δυνατό μικρότερη δέσμευση οικονομικών πόρων,

-η περαιτέρω ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων και η επίτευξη επαρκών ρυθμών ανάπτυξης με παράλληλο στόχο τη βελτίωση του ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης,

-η εναρμόνισή του προς τις γενικές οδηγίες κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2023 και το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025.

 

Άρθρο 5

Γενικές οδηγίες κατάρτισης του προϋπολογισμού έτους 2023

Α. Τμήμα του Προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων που αφορά επιχορηγήσεις

Α.1 Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (Κ.Α.Π)

Αναφορικά με τον υπολογισμό του ύψους των πιστώσεων που θα αποδοθούν από το Υπουργείο Εσωτερικών στους ΟΤΑ β’ βαθμού για το οικονομικό έτος 2023, ση-μειώνουμε τα εξής:

1.Η πίστωση που εγγράφεται στον Π/Υ ως έσοδο για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών συμπεριλαμβανομένων και αυτών για την καταβολή αντιμισθίας στα αιρετά όργανα, πρέπει να είναι ίση με το ποσό που προκύπτει από το γινόμενο της πρώτης τακτικής κατανομής έτους 2022 (ΑΔΑ: 6ΩΝΨ46ΜΤΛ6-ΟΗΞ) που αποδόθηκε στην Περιφέρεια επί δώδεκα (12).

2.Η πίστωση που εγγράφεται στον Π/Υ για τη μισθοδοσία του μονίμου και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αόριστου χρόνου προσωπικού των Περιφερειών, πρέπει να είναι ίση με το ποσό που προκύπτει από το γινόμενο της πρώτης κατανομής έτους 2022 και αφορά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο – Απρίλιο (ΑΔΑ: ΨΜΖΜ46ΜΤΛ6- 9Ο9) που αποδόθηκε στην Περιφέρεια πολλαπλασιαζόμενη επί τέσσερα (4).

3.Οι πιστώσεις που εγγράφονται στους οικείους προϋπολογισμούς των Περιφερειών, ως έσοδα από επιχορηγήσεις του τακτικού προϋπολογισμού, για την κάλυψη της δαπάνης μεταφοράς μαθητών πρέπει να είναι ίσες με τα ποσά του κάτωθι πίνακα:

A/AΠεριφέρειαΑποδόσεις για κάλυψη δαπανών μεταφοράς μαθητών

1ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ11.600.000,00

2ΑΤΤΙΚΗΣ22.000.000,00

3ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ5.800.000,00

4ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ20.500.000,00

5ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ8.800.000,00

6ΗΠΕΙΡΟΥ8.800.000,00

7ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ15.000.000,00

8ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ7.200.000,00

9ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ27.700.000,00

10ΚΡΗΤΗΣ21.600.000,00

11ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ5.500.000,00

12ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ18.900.000,00

13ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ11.600.000,00

ΣΥΝΟΛΟ185.000.000,00

 

 

4.Η πίστωση που εγγράφεται στον Π/Υ, για την κάλυψη δαπανών δακοκτονίας πρέπει να είναι ίση με το ύψος του αντίστοιχου ποσού που αποδόθηκε στην περιφέρεια το τρέχον έτος με την απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών με ΑΔΑ: 67ΜΨ46ΜΤΛ6-Φ2Ζ).

5.Η πίστωση που εγγράφεται στον Π/Υ, για την κάλυψη επενδυτικών δαπανών και δαπανών βελτίωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οδικού δικτύου, πρέπει να είναι ίση με το ύψος του αντίστοιχου ποσού που αποδόθηκε στην περιφέρεια το έτος 2021 (ΑΔΑ: 6Ψ9246ΜΤΛ6-1ΜΨ). Η Περιφέρεια μπορεί να επιμερίσει το παραπάνω ποσό και να εγγράψει στους σχετικούς ΚΑΕ το μέρος αυτού που εκτιμά ότι θα δαπανήσει για την κάλυψη επενδυτικών δαπανών της, καθώς και αυτού που εκτιμά ότι θα δαπανήσει για την κάλυψη δαπανών βελτίωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οδικού δικτύου.

Α.2 Κρατική επιχορήγηση

Κάθε εγγραφή πίστωσης που αφορά σε μεταβιβαστική πληρωμή από άλλη πηγή χρηματοδότησης πλην των ΚΑΠ πρέπει να τεκμηριώνεται πλήρως, τόσο κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, όσο και για τις αναμορφώσεις αυτού. Κάθε τέτοια εγγραφή θεωρείται νόμιμη κατά τον έλεγχο της απόφασης του προϋπολογισμού, όταν έχει συνυποβληθεί η αντίστοιχη απόφαση-πράξη του Υπουργείου, με αναφορά του ΑΔΑ ανάρτησής της στο πρόγραμμα «Διαύγεια». Η αρμόδια για την εποπτεία της περιφέρειας αρχή δύναται να αιτείται την ηλεκτρονική υποβολή της σχετικής πράξης, ως στοιχείο αιτιολόγησης της εγγραφής. Συνεπώς κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού εγγράφονται πιστώσεις για τις οποίες ήδη έχει εκδοθεί σχετική πράξη για το έτος 2022, διαφορετικά οι εν λόγω εγγραφές προκύπτουν από αναμόρφωση.

Α.3 Επενδύσεις χρηματοδοτούμενες από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Τα έσοδα από επιχορηγήσεις μέσω του εθνικού και του συγχρηματοδοτούμενου (ΕΣΠΑ) σκέλους του Προ-γράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καθώς και οι αντίστοιχες δαπάνες (ΚΑ Εσόδων και Εξόδων 9300- 9400), θα εκτιμηθούν αρχικά με βάση τις σχετικές οδηγίες της Διεύθυνσης Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων του επόμενου οικονομικού έτους και, στη συνέχεια, θα αναμορφώνονται με βάση τις ετήσιες πιστώσεις που θα συμπεριληφθούν στις Συλλογικές Αποφάσεις Έργων έτους 2022.

Σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στην υπό στοιχεία 23979/ΔΕ2649/3.6.2013 (Β’ 1367) απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, στους προϋπολογισμούς των Περιφερει-ών εγγράφονται με ισόποση εγγραφή στο σκέλος των εσόδων και των εξόδων, και οι πιστώσεις των έργων ΠΔΕ που υλοποιούνται από την κάθε Περιφέρεια με υπόλογο διαχειριστή το οικείο Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης.

Επισημαίνεται ότι στις ως άνω υποκατηγορίες κωδικών αριθμών εσόδων 9300-9400 καταχωρούνται και οι προβλέψεις επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Για τη διακριτή παρακολούθηση των εσόδων από επιχορήγηση του ΠΔΕ ή του ΤΑΑ απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη των κωδικών αριθμών εσόδων σε μεγαλύτερο βαθμό ανάλυσης. Ενδεικτικά ο κωδικός αριθμός εσόδου 9349 «Επιχορηγήσεις για την προμήθεια μηχανικού και λοιπού εξοπλισμού» αναπτύσσεται περαιτέρω ως εξής: 9349.0X «Επιχορηγήσεις για την προμήθεια μηχανικού και λοιπού εξοπλισμού από το ΠΔΕ» και 9349.0X+1 «Επιχορηγήσεις για την προμήθεια μηχανικού και λοιπού εξοπλισμού από το ΤΑΑ». Αντίστοιχη διακριτή παρακολούθηση απαιτείται και στο σκέλος των εξόδων με περαιτέρω ανάπτυξη των κωδικών αριθμών εξόδων.

Α.4 Λογαριασμός οικονομικής ενίσχυσης ΟΤΑ του άρθρου 199 του ν. 4555/2018

Σε περίπτωση υπογραφής προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ του Υπουργού Εσωτερικών και περιφέρειας ή νομικού προσώπου της (άρθρο 200 του ν. 4555/2018), προκειμένου ο φορέας να χρηματοδοτηθεί από τον λογαριασμό οικονομικής ενίσχυσης ΟΤΑ, είναι επιτρεπτή η εγγραφή του αντίστοιχου εσόδου, στον προϋπολογισμό του φορέα, μετά την υπογραφή της προγραμματικής συμφωνίας και πριν την ανάρτηση και δημοσίευση της τελευταίας κατά τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 200 του ν. 4555/2018.

Β. Τμήμα του προϋπολογισμού εσόδων που αφορά ίδια έσοδα

Τα ποσά που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του 2023 για τα ίδια έσοδα των κάτωθι αναφερόμενων Ομάδων Α. και Β. υπολογίζονται διακριτά, με βάση τα αποτελέσματα εκτέλεσης των προϋπολογισμών των δύο προηγούμενων οικονομικών ετών και ειδικότερα με βάση τα ποσά που εισπράχθηκαν κατά το έτος 2021 σε συνδυασμό με την απόδοση των εισπράξεων από τον Ιανουάριο 2022 και μέχρι το κλείσιμο του μηνός που προηγείται από το μήνα κατάρτισης του σχεδίου του

προϋπολογισμού 2023 από την οικονομική επιτροπή. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει ήδη να έχουν ενσωματωθεί στις βάσεις δεδομένων που τηρούνται στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Οι εγγραφές στους Κ.Α Εσόδων 1250, 6620, 6300, 8300 και 8620 θα πρέπει να έχουν ενσωματωθεί στην ανωτέρω βάση δεδομένων για όλους τους μήνες του έτους 2021 και του έτους 2022.

ΟΜΑΔΑ Α.: ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ

(Κ.Α) – Ονομασία Κ.Α

-(1000) Φόροι, τέλη και δικαιώματα υπέρ Ν.Π.Δ.Δ μεί- ον (1250) Έσοδα Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους

-(3000) Έσοδα από Επιχειρηματική Δραστηριότητα

-(4000) Προσαυξήσεις, πρόστιμα, χρηματικές ποινές και παράβολα

-(5000) Λοιπά έσοδα μείον (5200) Έσοδα υπέρ Δημοσίου και Τρίτων

-(6000) Έκτακτα Έσοδα μείον (6100) Επιχορηγήσεις μείον (6620) Έσοδα υπέρ δημοσίου και τρίτων μείον (6300) Ασφαλιστικές Εισφορές

-(7200) Έσοδα προερχόμενα από την επιστροφή δανείων που χορηγήθηκαν

OMAΔΑ Β.: ΙΔΙΑ ΕΣΟΔΑ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΩΝ ΕΤΩΝ

(Κ.Α) – Ονομασία Κ.Α

– (8000) Έσοδα παρελθόντων ετών μείον (8100) Επιχορηγήσεις μείον (8700) Έσοδα από Δάνεια μείον (8300) Ασφαλιστικές Εισφορές μείον (8620) Έσοδα υπέρ δημοσίου και τρίτων

Ειδικότερα, για κάθε ομάδα εσόδων (Α. και Β.) υπολογίζεται η διαφορά που προκύπτει για το συνολικό άθροισμα της ομάδας αυτής από την εκτέλεση του προϋπολογισμού της περιόδου από τον Ιανουάριο του έτους 2022 και μέχρι το κλείσιμο του μηνός που προηγείται από το μήνα κατάρτισης του σχεδίου του προϋπολογισμού 2023 και της αντίστοιχης περιόδου του έτους 2021.

Εάν μετά το κλείσιμο του έτους 2022, η ανωτέρω δι-αφορά είτε από αρνητική γίνει θετική είτε το ποσό της θετικής διαφοράς αυξηθεί, τα ποσά που εγγράφηκαν στον προϋπολογισμό 2023 δύναται να αυξηθούν κατά τα οριζόμενα ανωτέρω και με ανάλογη αναμόρφωσή του. Στη σχετική απόφαση αναμόρφωσης πρέπει να αναφέρεται ρητά ότι πληρούται ο προαναφερόμενος όρος και κατά τον έλεγχο αυτής η αρμόδια, για την εποπτεία της περιφέρειας, αρχή υποχρεούται να προβεί σε διασταύρωση των στοιχείων αυτών από το Κόμβο Διαλειτουργικότητας του ΥΠ.ΕΣ.

Σε κάθε άλλη περίπτωση δεν επιτρέπεται η αναμόρφωση του προϋπολογισμού με αύξηση του συνολικού αθροίσματος της ΟΜΑΔΑΣ Α., παρά μόνο εάν οι εισπράξεις κατά τη διάρκεια του έτους 2023 δικαιολογούν την αύξηση των σχετικών προβλέψεων. Στην περίπτωση αυτή, ο προϋπολογισμός αναμορφώνεται, εφαρμοζόμενου για την εκτίμηση του συνολικού αθροίσματος της ΟΜΑΔΑΣ Α. χρονολογικού ποσοστού, ανάλογου με το χρόνο κατά τον οποίο επιτεύχθηκε η υπέρβαση των εισπράξεων.

Πρόσβαση σε οικονομικά στοιχεία περιφερειών – Έλεγχος νομιμότητας:

Προκειμένου να καταστεί δυνατός ο έλεγχος νομιμότητας, σύμφωνα με τις οδηγίες της παρούσας και των στοιχείων του μήνα αναφοράς, βάσει του οποίου κάθε περιφέρεια και κάθε νομικό πρόσωπο εγγράφει στον προϋπολογισμό τα έσοδά της/του, οι αρμόδιες για τον έλεγχο αρχές θα αντλήσουν τα σχετικά οικονομικά στοιχεία από το σύστημα αναφορών του Κόμβου Διαλειτουργικότητας του Υπουργείου Εσωτερικών.

Γενική παρατήρηση επί των οριζόμενων στο άρθρο

5.Β ως προς την εγγραφή εσόδων στον προϋπολογισμό:

Προκειμένου να επιτυγχάνεται ο σκοπός της ανωτέρω ρύθμισης, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διασφαλίζεται η τήρηση των διατάξεων των άρθρων 33 και 49 του ν. 4270/2014, σύμφωνα με τις οποίες οι προϋπολογισμοί των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης διέπονται από τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας, της διαφάνειας, της ειλικρίνειας, της ενότητας, της καθολικότητας και της ακρίβειας.

Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που παραστεί μόνο μέσα στη χρήση και εκ του νόμου ανάγκη εγγραφής συγκεκριμένου εσόδου, ή που η παράλειψη εγγραφής θα έχει ως συνέπεια τη μη τήρηση των προαναφερόμενων διατάξεων του ν. 4270/2014, επιβάλλεται η εγγραφή του σχετικού εσόδου στον προϋπολογισμό, ακόμη και με αύξηση του συνολικού αθροίσματος της αντίστοιχης Ομάδας Εσόδων, εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα μείωσης των επιμέρους κ.α. που την απαρτίζουν, προϋπόθεση που εξετάζεται επισταμένως από τις αρμόδιες για τον έλεγχο των προϋπολογισμών αρχές.

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου είδους αναφέρουμε την υποχρέωση ταμειακής βεβαίωσης εσόδου που προκύπτει από την περιέλευση στην περιφέρεια καταλογιστικής πράξης. Αυτή αφενός δεν είναι μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται τακτικά ανά τα έτη, ώστε το καταλογιστέο χρηματικό ποσό να είναι συγκρίσιμο με αντίστοιχα προηγουμένων ετών, αφετέρου η σχετική ταμειακή βεβαίωση είναι εκ του νόμου υποχρεωτική.

Γ. Τμήμα του προϋπολογισμού που αφορά δάνεια

Οι περιφέρειες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 264 του ν. 3852/2010, σε συνδυασμό με τις όμοιες της παρ. 7 του άρθρου 2 του ν. 4111/2013 (Α’ 18), μπορούν να συνομολογούν δάνεια με αναγνωρισμένα πιστωτικά ιδρύματα ή χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς της Ελλά-δας και του εξωτερικού, αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση επενδύσεων. Δεν είναι δυνατή, κατά συνέπεια, από την δημοσίευση του ν. 3852/2010 και εφεξής, η λήψη δανείου από περιφέρεια για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών (εξαιρούνται έσοδα από δάνεια που ενδεχομένως θα συνομολογηθούν κατ’ εφαρμογή τυχόν ειδικών διατάξεων).

Η λήψη δανείου είναι δυνατή εφόσον συντρέχουν, σωρευτικά, οι προϋποθέσεις της ανωτέρω διάταξης και της υπ’ αρ. 22634/6.6.2012 (ΑΔΑ: Β413Ν-ΠΕΕ) απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών «Καθορισμός του ανώτατου ορίου του συνολικού χρέους περιφέρειας που προβαίνει σε δανεισμό, ως ποσοστού των συνολικών εσόδων της».

Κατ’ εξαίρεση, παρέχεται η δυνατότητα στις περιφέρειες να συνομολογούν δάνεια, χωρίς τις ανωτέρω προϋποθέσεις, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων:

-Της παρ. 1 του άρθρου 43 του ν. 4325/2015 (Α’ 47) όπως συμπληρώθηκε και ισχύει, όπου παρέχεται η δυνατότητα στις περιφέρειες που δεν μπορούν να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους, να συνομολογούν δάνεια με αποκλειστικό σκοπό την χρηματοδότηση των χρεών τους, τα οποία προέρχονται από πάσης φύσεως δαπάνες.

-Με τις οποίες χορηγούνται δάνεια δυνάμει ειδικών προγραμμάτων [Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» (παρ. 5 του άρθρου 130 του ν. 4635/2019, Α’ 167, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ της υπ’ αρ. 22766/9.4.2020 κοινής υπουργικής απόφασης) – Πρόγραμμα «Φιλόδημος Ι» (άρθρο 69 του ν. 4509/2017)].

-Του άρθρου 208 «Δανεισμός των Ο.Τ.Α. για δράσεις βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας» του ν. 4555/2018.

-Του άρθρου 37 του ν. 4608/2019, που αφορούν σε ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή εσόδου από δάνειο στον προϋπολογισμό είναι η ύπαρξη εγκριτικής, για τη δανειοδότηση του φορέα, απόφασης του αρμόδιου οργάνου του πιστωτικού ιδρύματος ή του χρηματοπιστωτικού οργανισμού, καθώς και απόφασης του δανειοδοτούμενου φορέα, περί αποδοχής των όρων του δανείου.

Στους προϋπολογισμούς εγγράφονται υποχρεωτικά οι τοκοχρεωλυτικές δόσεις των δανείων που έχουν συναφθεί με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς. Σε όσες περιπτώσεις επιμηκύνεται η διάρκεια αποπληρωμής χορηγηθέντων δανείων, είτε στο πλαίσιο διμερούς συμφωνίας μεταξύ οφειλέτη και πιστωτικού οργανισμού, είτε κατ’ εφαρμογή διάταξης νόμου, όπως αυτή της υποπαραγράφου Γ.5. της παραγράφου Γ. του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α’ 222), με αποτέλεσμα να μειώνεται η ετήσια δαπάνη της περιφέρειας για την πληρωμή τοκοχρεωλυτικών δόσεων, οι σχετικές εγγραφές πρέπει να είναι μειωμένες κατά το αντίστοιχο ποσό.

Δ. Γενικές οδηγίες για τις δαπάνες

α) Στο πλαίσιο της υποχρέωσης κατάρτισης ρεαλιστικών προϋπολογισμών με εγγραφή σε αυτούς μόνο δαπανών που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα έσοδα που αναμένεται να εισπραχθούν, τονίζεται η ανάγκη για συνεχή επανεξέταση των δαπανών, δηλαδή για συστηματική καταγραφή και εξορθολογισμό αυτών, με σκοπό την εξασφάλιση του απαραίτητου δημοσιονομικού χώρου για τη χρηματοδότηση επιπρόσθετων δράσεων και την παροχή επιπλέον υπηρεσιών προς τους πολίτες.

β) Θα πρέπει να γίνουν οι απαιτούμενες εγγραφές στον προϋπολογισμό έτους 2023, ώστε να καταστεί περαιτέρω δυνατό για τις περιφέρειες να κινήσουν έγκαιρα τις απαραίτητες διαδικασίες (όπως δημοπρατήσεις κ.λπ.) για την υλοποίηση του έργου της μεταφοράς μαθητών.

γ) Οι πιστώσεις 9700 – 9800 «Επενδύσεις εκτελούμενες από τα έσοδα Ν.Π.Δ.Δ.» δύνανται να χρηματοδοτούνται τόσο από τους Κ.Α.Π. όσο και από ίδια έσοδα.

Ε. Ταμειακά υπόλοιπα

Τα ταμειακά υπόλοιπα που απεικονίζονται στον προϋπολογισμό εμφανίζονται στον πίνακα ανακεφαλαίωσης εσόδων και εξόδων με τους εξής Κ.Α.

Τ100Ταμειακό υπόλοιπο

Τ110Ταμειακό υπόλοιπο για την κάλυψη έργων του Π.Δ.Ε.

Τ120

Τ121

Τ122

Τ130Ταμειακό υπόλοιπο για την κάλυψη υποχρεώσε-ων παρελθόντων οικονομικών ετών Ταμειακό υπόλοιπο για την κάλυψη υποχρεώσεων ΠΟΕ από έργα του Π.Δ.Ε.

Ταμειακό υπόλοιπο για την κάλυψη υποχρεώσε-ων ΠΟΕ εκτός Π.Δ.Ε.

Ταμειακό υπόλοιπο προερχόμενο από έσοδα για την κάλυψη ειδικευμένων δαπανών

Τ140Ταμειακό υπόλοιπο εναπομείναν για την κάλυψη εν γένει δαπανών

Τα ταμειακά υπόλοιπα των περιφερειών που προέρχονται από κρατικές επιχορηγήσεις πρέπει να εμφανίζονται στους οικείους φορείς και τραπεζικούς λογαριασμούς από τους οποίους προήλθαν και για την ισοσκέλιση των εξόδων θα τροφοδοτούν τα αντίστοιχα κονδύλια του αυτού φορέα.

Με το κλείσιμο της χρήσης 2022 πρέπει να συνταχθεί επίσημη κατάσταση που θα συνοδεύεται από τα αντίγραφα κίνησης των λογαριασμών της περιφέρειας που τηρεί η τράπεζα και θα εμφανίζει το οριστικό ταμειακό υπόλοιπο. Σε περίπτωση που τα οριστικά ταμειακά υπόλοιπα δεν καλύπτουν το έλλειμμα, θα γίνει ανάλογη περικοπή των δαπανών των περιφερειών, προκειμένου να ισοσκελιστεί τουλάχιστον ο προϋπολογισμός.

 

Άρθρο 6

Οδηγίες για τον τύπο του προϋπολογισμού

1. Για τον τύπο του προϋπολογισμού των περιφερειών εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 116 του π.δ. 30/1996, με αντιστοίχιση των όρων σύμφωνα με τα οριζόμενα στη παρ. 14 του άρθρου 268 του ν. 3852/2010.

Ο προϋπολογισμός συντάσσεται κατά φορέα και Κ.Α.Ε.

-Ως προς τα έσοδα η ανάλυση των κονδυλίων γίνεται σύμφωνα με τον κώδικα κατάταξης εσόδων ν.π.δ.δ. (υπ’ αρ. 2/47285/0094/2.8.2001 εγκύκλιος).

-Ως προς τα έξοδα ακολουθείται ο κώδικας κατάταξης εξόδων του κρατικού προϋπολογισμού (υπ’ αρ. 2/50418/0020/17.9.2002 εγκύκλιος), εκτός από ορισμέ-νες κατηγορίες και υποκατηγορίες εξόδων που λόγω της φύσης τους εγγράφονται σε κωδικούς αριθμούς του κώδικα κατάταξης των ν.π.δ.δ.

Όλα τα κονδύλια εσόδων και εξόδων αθροίζονται σε υποσύνολα κατά κατηγορίες (ανά χιλιάδα π.χ. 0000) και υποκατηγορίες (ανά εκατοντάδα π.χ. 0700) των εν λόγω κωδικών.

Ο προϋπολογισμός αναπτύσσεται και στα δύο σκέλη του σε έξι (6) στήλες, όπου αναγράφονται:

-στην 1η ο Κωδικός Αριθμός (Κ.Α.),

-στην 2η η ονομασία του,

-στην 3η οι προβλέψεις για το 2023,

-στην 4η οι προβλέψεις για το κλείσιμο του τρέχοντος έτους (2022),

-στην 5η οι διαμορφωθείσες πιστώσεις των εσόδων και εξόδων κατά το 2022 (αρχικός προϋπολογισμός ± τροποποιήσεις), και

-στην 6η τα απολογιστικά στοιχεία εσόδων και εξόδων οικ. έτους 2021.

2. Με το π.δ. 54/2018 «Ορισμός του περιεχομένου και του χρόνου έναρξης της εφαρμογής του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης», καθορίζεται το λογιστικό πλαίσιο που διέπει τις οντότητες της γενικής κυβέρνησης, όπως αυτές καθορίζονται από το μητρώο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Το πλαίσιο αυτό καλύπτει συνολικά όλους τους υποτομείς της γενικής κυβέρνησης και παρουσιάζει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, που αποτυπώνονται λογιστικά βάσει της αρχής (παραδοχής) του δεδουλευμένου, με σκοπό την παροχή στοιχείων βασισμένων στα πρότυπα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA).

Στο Άρθρο 15 «Μεταβατικές διατάξεις» παρ. 4 του διατάγματος αυτού ορίζεται ότι «Οι λοιπές οντότητες της Γενικής Κυβέρνησης (πλην της κεντρικής διοίκησης), οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος π.δ., υποχρεούνται να θέσουν σε πλήρη εφαρμογή τις διατάξεις του παρόντος μέχρι την 1.1.2023, το αργότερο και σε ημερομηνία που θα οριστεί με την έκδοση αντίστοιχου προεδρικού διατάγματος». Συνεπώς, για την κατάρτιση του προϋπολογισμού 2023 οι περιφέρειες εξακολουθούν να εφαρμόζουν το ισχύον σχέδιο λογαριασμών.

Στην παρ. 5 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι το π.δ. 315/1999 «Περί ορισμού του περιεχομένου και του χρόνου ενάρξεως εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου Δήμων και Κοινοτήτων (Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού)» (Α’ 302) για τους Ο.Τ.Α. Α’ Βαθμού και κατ’ αναλογία για τους Ο.Τ.Α. Β’ βαθμού, παραμένει σε ισχύ μέχρι την 31.12.2022».

 

Άρθρο 7

Υποχρεωτικές Αναμορφώσεις Προϋπολογισμού

1. Μετά τη λήξη της χρήσης 2022 και έως το τέλος Φεβρουαρίου του 2023, οι περιφέρειες υποχρεούνται να επανελέγξουν τις παραδοχές με βάση τις οποίες κατήρτισαν τον προϋπολογισμό του 2023 και να προχωρήσουν σε αναμόρφωσή του, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά οικονομικά αποτελέσματα και μεγέθη τους, όπως αυτά θα έχουν διαμορφωθεί την 31.12.2022, προκειμένου αυτός να καταστεί ρεαλιστικός. Ειδικότερα, για τις παρακάτω κατηγορίες, θα πρέπει να γίνουν τα εξής:

Α) ΟΜΑΔΑ ΕΣΟΔΩΝ Α

Εάν έχουν εγγραφεί, με βάση τα στοιχεία μέχρι το μήνα κατάρτισης του προϋπολογισμού, στην ΟΜΑΔΑ Α ποσά μεγαλύτερου ύψους από αυτό της εκτέλεσης του έτους 2021 και το έτος 2022 κλείσει τελικά με χαμηλότερη εκτέλεση, ο προϋπολογισμός υποχρεωτικά αναμορφώνεται στο ύψος ποσού του 2021.

Β) ΟΜΑΔΑ ΕΣΟΔΩΝ Β

Στην ΟΜΑΔΑ Β εγγράφονται τα πραγματικά ποσά κατά το κλείσιμο του έτους 2021.

Γ) ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ

Για τον υπολογισμό του οριστικού ταμειακού υπολοίπου συντάσσεται επίσημη κατάσταση συμφωνίας διαθεσίμων και ταμειακού υπολοίπου με ημερομηνία 31.12.2022 η οποία αποτελεί κίνησης (extrait) των τραπεζικών λογαριασμών – λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τα μετρητά του ταμείου, τις εισπρακτέες ή πληρωτέες επιταγές, καθώς και μη ενταλματοποιηθείσες συναλλαγές του φορέα. Η ανωτέρω κατάσταση συνοδεύεται από τα αντίγραφα κίνησης των τραπεζικών λογαριασμών.

Δ) ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΠΟΕ

Στους ΚΑ Εξόδων με διάκριση (02) εγγράφεται το σύνολο των απλήρωτων υποχρεώσεων όπως αυτές προκύπτουν από το ισοζύγιο της Γενικής Λογιστικής της 31.12.2022, με εξαίρεση τις υποχρεώσεις για τις οποίες πληρούνται οι προϋποθέσεις παραγραφής και έχουν δρομολογηθεί οι σχετικές διαδικασίες. Για τη διαγραφή των παραγεγραμμένων υποχρεώσεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εφαρμόζονται οι ειδικότερες οδηγίες που έχουν παρασχεθεί με την υπ’ αρ. 7/8783/ 7.2.2020 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών.

Στις περιπτώσεις υποχρεώσεων που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης για αποπληρωμή σε περισσότερα του ενός έτη, στον προϋπολογισμό 2023 εγγράφεται το συνολικό ποσό που πρέπει να καταβληθεί εντός του έτους, όπως αυτό προκύπτει από τη σχετική πράξη πολυετούς ανάληψης υποχρεώσεων.

Μετά το κλείσιμο του έτους 2022 και εντός του πρώτου διμήνου του 2023, το ΥΠ.ΕΣ. θα ενημερώσει τις αρμόδιες για τον έλεγχο των προϋπολογισμών αρχές για τον κατάλληλο χρόνο άντλησης των οικονομικών στοιχείων των Ομάδων Α και Β από τον Κόμβο Διαλειτουργικότητας και θα αποστείλει τα υπόλοιπα προσωρινά απολογιστικά στοιχεία έτους 2022 (έλεγχος Χρηματικού Υπολοίπου και Πληρωμών Π.Ο.Ε.) για τις περιφέρειες χωρικής αρμοδιότητάς τους.

2. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους η εκτίμηση των εγγραφών στα έσοδα ελέγχεται από το περιφερειακό συμβούλιο κατά τα οριζόμενα στην παρ. 10 του άρθρου 268 του ν. 3852/2010, όπως έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 40 του ν. 4257/2014 (Α’ 93) και εάν με τις προβλεπόμενες τριμηνιαίες εκθέσεις του δεύτερου και τρίτου τριμήνου, διαπιστωθεί ότι στον προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί υπερεκτιμημένα έσοδα ή έσοδα που δεν πρόκειται να εισπραχθούν έως το τέλος της χρήσης, το περιφερειακό συμβούλιο προβαίνει υποχρεωτικά σε αναμόρφωση αυτού, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, μειώνοντας στο πραγματικό ύψος τα παραπάνω έσοδα και αντιστοίχως το σκέλος των δαπανών, ώστε να μην καταστεί σε καμία περίπτωση ελλειμματικός ο προ-

υπολογισμός. Τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η έκθεση έχουν καθοριστεί με την υπ’ αρ. 40038/9.9.2011 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών. Η αρμόδια για την εποπτεία της περιφέρειας αρχή ελέγχει επίσης την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων και ασκεί έλεγχο νομιμότητας επί των αποφάσεων αναμόρφωσης του προϋπολογισμού.

 

Άρθρο 8

Συνοδευτικά του προϋπολογισμού περιφέρειας

Ο προϋπολογισμός κάθε περιφέρειας συνοδεύεται από:

α) σύνοψη του προϋπολογισμού σύμφωνα με τον ν. 3852/2010 και την υπ’ αρ. 51204/0094/12.7.1999 απόφασή μας (Παράρτημα, πίνακας 1), β) ειδικά έντυπα (ανάλογα με το είδος κάθε πρότασης) στα οποία αναλύεται λεπτομερώς και αιτιολογείται επαρκώς κάθε πρόβλεψη εσόδου και εξόδου κατά τα αναφερόμενα στην παρούσα (στοιχεία και παραδοχές για τη στοιχειοθέτηση των εκτιμούμενων μεγεθών) και με παράλληλη αναφορά, κατά κωδικό αριθμό, των διατάξεων που συνιστούν το νομικό έρεισμα αυτών, γ) εισηγητική έκθεση στην οποία παρουσιάζονται οι παραδοχές, επί των οποίων έχουν θεμελιωθεί οι εκτιμήσεις των μεγεθών, όπως αναφέρονται αναλυτικά στα ειδικά έντυπα,

δ) πίνακα που προσαρτάται στον προϋπολογισμό και εγκρίνεται από το περιφερειακό συμβούλιο, στον οποίο αναγράφονται οι πιστώσεις σε βάρος των οποίων επιτρέπεται η έκδοση χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής. Ο εν λόγω πίνακας μπορεί να τροποποιείται κατά τη διάρκεια του έτους από το περιφερειακό συμβούλιο.

 

Άρθρο 9

Έκταση εφαρμογής – Έναρξη ισχύος

Η παρούσα απόφαση μαζί με TO παράρτημα που τη συνοδεύει ισχύει για την κατάρτιση του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2023.

 

(Ακολουθούν παραρτήματα για τα οποία βλέπε στο οικείο ΦΕΚ)

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 25 Ιουλίου 2022

39/2012 ΜΟΔ ΘΗΒΩΝ – Ανθρωποκτονία με πρόθεση

Σύνθεση:

Πρόεδρος: Δημήτριος Κοντόπουλος, Πρόεδρος Πλημ/κών Θηβών ως Πρόεδρος του ως άνω Δικαστηρίου

Κωνσταντίνα Φλετούρη, Αναστασία Καραπιττέρη Πλημμελειοδίκες

Εισαγγελέας: Μαρία Τρουπή Εισαγγελέας Πλημ/κών Θηβών 

Δικηγόρος: Ηλίας Σιδέρης Δικηγόρος Αθηνών

 

(Α` ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)
Ανθρωποκτονία με πρόθεση από κοινού. Πραγματικά περιστατικά. Εύρεση κρατουμένου ιρακινής καταγωγής απαγχονισμένου στην αποθήκη μαγειρείων της φυλακής. Αμφιβολίες ως προς την τέλεση της πράξης από τους κατηγορούμενους, δεδομένου ότι πρόκειται για αυτοχειρία. Το γεγονός ότι τα χέρια του απαγχονισμένου ήταν δεμένα πισθάγκωνα δεν αποκλείεται, αφού οι αυτόχειρες μπορούν να δέσουν τα χέρια τους μπροστά και να τα γυρίσουν πίσω περνώντας μέσα από το σώμα τους, κάτι που προέκυψε και από την αναπαράσταση που πραγματοποιήθηκε από αστυνομικούς υπαλλήλους με το δεύτερο κατηγορούμενο, ο οποίος έχει παρόμοια σωματική διάπλαση με το θανόντα. Επιπλέον, το αποτύπωμα του δεύτερου κατηγορουμένου που βρέθηκε στη σακούλα, που χρησιμοποιήθηκε για τη δέσμευση των χεριών του θανόντος, αιτιολογείται από το γεγονός ότι η σακούλα ήταν από εκείνες που είχαν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά ψωμιού στα μαγειρεία και ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος ήταν αρμόδιος για το ψωμί. Κηρύσσει αθώους τους κατηγορουμένους, λόγω αμφιβολιών κατά πλειοψηφία μειοψηφισάντων των ενόρκων. Επικυρώνει την έκθεση αυτοψίας και κατάσχεσης και διατάσσει τη δήμευση των κατασχεθέντων.

Αριθμός 139 και 158-159/2012
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
ΤΟΥ ΜΙΚΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΘΗΒΩΝ

Συνεδρίαση της 6ης & 19ης Ιουλίου 2012

ΔΙΚΑΣΤΕΣ κ.λ.π. ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟI Δημήτριος Κοντόπουλος Πρόεδρος Πλημ/κών Θηβών ως Πρόεδρος του ως άνω Δικαστηρίου Κωνσταντίνα Φλετούρη Αναστασία Καραπιττέρη Πλημμελειοδίκες οι οποίοι ορίστηκαν ως μέλη της σύνθεσης από τον ως άνω Πρόεδρο. Μαρία Τρουπή Εισαγγελέας Πλημ/κών Θηβών νόμιμη αντικαταστάτρια του Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών Δήμητρα Σαμιώτη Γραμματέας 1. ………… του ……….. κρατούμενος στο Ε.Κ.Κ.Ν ……… ΠΑΡΩΝ 2. ………. ……… κάτοικος …….. – Ν. Πιερίας (οδός ………..) ΑΠΩΝ 3. ……… του …… κάτοικος Ξάνθης (οδός ……….) ΠΑΡΩΝ

ΠΡΑΞΗ Ανθρωποκτονία με πρόθεση από κοινού

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΩΔΕΣΤΕΡΩΝ

Η Συνεδρίαση έγινε δημόσια στο ακροατήριο του Δικαστικού Καταστήματος, το προσδιορισμένο για το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θηβών.

Η δικαστική επιμελήτρια του ακροατηρίου, με εντολή του Προέδρου, εκφώνησε τα ονόματα των κατηγορουμένων, εκ των οποίων εμφανίσθηκαν στο ακροατήριο, ο πρώτος κατηγορούμενος χωρίς χειροπέδες απλά φυλασσόμενος από αστυνομικούς καθώς και ο τρίτος κατηγορούμενος ενώ δεν εμφανίσθηκε ο δεύτερος κατηγορούμενος Αντώνιος Κατσαρός.

Στο σημείο αυτό ο Εισαγγελέας εισήγαγε το από 6-4-2012 αποδεικτικό επίδοσης του Αρχιφύλακα ……. που υπηρετεί στο Α.Τ. ……. από το οποίο προκύπτει ότι ο δεύτερος κατηγορούμενος …… του ……. κλήθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα ως γνωστής διαμονής για να εμφανισθεί σήμερα ενώπιον του Δικαστηρίου.

Το έγγραφο αυτό ανέγνωσε ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου χωρίς την αντίρρηση κανενός.
Κατόπιν αυτού ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου με τη σύμφωνη γνώμη του Εισαγγελέως και των μελών αυτού, έκρινε ότι ο απών κατηγορούμενος, εφόσον του αποδίδεται κακουργηματική πράξη, πρέπει να δικαστεί ωσεί παρών, σύμφωνα με το άρθρο 432 του Κ.Π.Δ., όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 21 παρ.2 του Ν. 3904/2010.

Ακολούθως ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου κάλεσε τον πρώτο κατηγορούμενο και αφού τον ρώτησε για τα στοιχεία της ταυτότητάς τους, αυτός απάντησε ότι ονομάζεται όπως αναφέρεται παραπάνω και διορίζει συνήγορο για να τον υπερασπισθεί τον παρόντα δικηγόρο Ηλία Σιδέρη, του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ο οποίος απεδέχθη το διορισμό του.

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου κάλεσε τον τρίτο κατηγορούμενο, ο οποίος αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του απάντησε ότι ονομάζεται όπως αναφέρεται παραπάνω και δήλωσε ότι δεν έχει δικηγόρο να τον υπερασπισθεί.

Κατόπιν ο Πρόεδρος έδωσε το λόγο στον Εισαγγελέα, ο οποίος πρότεινε να διορισθεί αυτεπάγγελτα συνήγορος υπεράσπισης του τρίτου κατηγορούμενου από τον Δικηγορικό Σύλλογο Θηβών, σύμφωνα με το άρθρο 340 παρ.1 του Κ.Π.Δ.

Ακολούθως το από τους Τακτικούς Δικαστές Δικαστήριο του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θηβών, αφού αποσύρθηκε για διάσκεψη στο δωμάτιο το προσδιορισμένο για τούτο, διασκέφτηκε σε αυτό με την παρουσία και της Γραμματέως κατάρτισε, όταν δε επανήλθε στην έδρα του δημοσίευσε αμέσως, μέσω του Προέδρου, ο οποίος απήγγειλε, σε δημόσια συνεδρίαση, την παρακάτω απόφασή του με αριθμό 139/2012 και με το ακόλουθο περιεχόμενο:
Σύμφωνα με το άρθρο 340 παρ.1 εδαφ.β` Κ.Π.Δ., το Δικαστήριο σε περίπτωση που ο κατηγορούμενος (για κακούργημα) εμφανίζεται στο ακροατήριο, χωρίς συνήγορο, είναι υποχρεωμένο να προβεί σε αυτεπάγγελτο διορισμό συνηγόρου, ο οποίος να είναι μέλος του οικείου δικηγορικού συλλόγου της έδρας του Δικαστηρίου. Κατόπιν αυτού και μετά τη δήλωση του τρίτου κατηγορούμενου ότι δεν έχει διορίσει συνήγορο για να τον υπερασπισθεί, το Δικαστήριο διορίζει αυτεπάγγελτα συνήγορο για να τον υπερασπισθεί τον δικηγόρο του Δικηγορικού Συλλόγου Θηβών Λεωνίδα Ρεπούσκο.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζοντας με παρόντες τους κατηγορούμενους: 1) …… του …….. και της ………, που γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, στις 25-6-1982, κρατούμενος στο Ε.Κ.Κ.Ν. …….και 2) …….. του …….και της …….. που γεννήθηκε στην Ξάνθη, στις 21-3-1985, και κατοικεί στην Ξάνθη (οδός ………) και ωσεί παρόντα τον κατηγορούμενο ……… του ……. και της ……., που γεννήθηκε στην Κατερίνη, στις 5-9-
1986, και κατοικεί στη ……. – Πιερίας (οδός ……….).

ΔΙΟΡΙΖΕΙ αυτεπάγγελτα συνήγορο υπεράσπισης του τρίτου κατηγορουμένου το δικηγόρο του Δικηγορικού Συλλόγου Θηβών Λεωνίδα Ρεπούσκο.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε αμέσως στο ακροατήριό του, σε δημόσια συνεδρίαση.

Στη Θήβα την 6η Ιουλίου 2012

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ακολούθως ο αυτεπάγγελτα διορισμένος συνήγορος υπεράσπισης του τρίτου κατηγορουμένου, απεδέχθη το διορισμό του και ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου έθεσε στην διάθεσή του τη σχετική δικογραφία.

Κατόπιν ο προαναφερόμενος συνήγορος υπεράσπισης του κατηγορουμένου ζήτησε την διακοπή της συνεδρίασης, προκειμένου να λάβει γνώση της δικογραφίας.

Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάνοντας δεκτό το αίτημα του συνηγόρου υπεράσπισης, διέκοψε τη συνεδρίαση για μία (1) ώρα.

Όταν πέρασε η ώρα, όπως ορίστηκε παραπάνω, επανήλθαν και κατέλαβαν τις ορισμένες γι` αυτούς έδρες, ο Πρόεδρος, οι Τακτικοί Δικαστές, ο Εισαγγελέας και η Γραμματέας. Επίσης προσήλθαν και πάλι οι παρόντες κατηγορούμενοι και οι συνήγοροι υπεράσπισής τους.

Ο Πρόεδρος δήλωσε δημόσια, ότι επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που είχε διακοπεί.
Έπειτα, σύμφωνα με το άρθρο 394 ΚΠΔ όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.969/1979 και προκειμένου να σχηματισθεί το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θηβών, ο Πρόεδρος έδωσε παραγγελία στη Γραμματέα να διαβάσει δυνατά τα ονόματα που υπάρχουν στον κατάλογο των ενόρκων που κληρώθηκαν κατά τη συνεδρίαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Θηβών την 21η Ιουνίου 2012 για την πρώτη δωδεκαήμερη περίοδο της τρέχουσας συνόδου, όπως ο κατάλογος αυτός τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε μετά τη διαγραφή και αντικατάσταση των ενόρκων με κλήρωση, κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουλίου 2012 του Δικαστηρίου των Τακτικών Δικαστών του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θηβών και με τη σειρά που είναι γραμμένα έως ότου συμπληρωθεί από τους παρόντες ενόρκους ο αριθμός δέκα (10).

Επίσης ο Πρόεδρος παρήγγειλε σε όλους τους παρόντες ενόρκους να αναγγείλουν την παρουσία τους στο ακροατήριο όταν εκφωνείται το όνομά τους.

Κατόπιν η Γραμματέας διάβασε τον κατάλογο των ενόρκων που αναφέρθηκε σύμφωνα με την παραπάνω παραγγελία του Προέδρου και βρέθηκαν παρόντες οι παρακάτω ένορκοι:

1. …….., υπάλληλος Δασαρχείου Παρών
2. ………., υπάλληλος Δασαρχείου Παρών
3. ……….., υπάλληλος ΕΛΤΑ Παρών
4. ……….., Ιατρός Παρών
5. ……….., Πολιτικός Μηχανικός Παρών
6. ……….., Υπ. Γεωργικής Ανάπτυξης Παρών
7. ……….., Ιατρός-Νευρολόγος Παρούσα
8. ……….., Λογιστής Παρών
9. ……….., Συμβολαιογράφος Παρούσα
10. ………., Δικηγόρος Παρών

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος έβαλε στην κληρωτίδα τα ονόματα των παραπάνω δέκα (10) ενόρκων, χωρίς αντίρρηση του Εισαγγελέως και των στην Ξάνθη, στις 21-3-1985 και κατοικεί στην Ξάνθη. Συζεί με την κοπέλα του και δεν έχει παιδιά. Εργάζεται ως delivery στα καταστήματα ……. Επίσης είπε ότι γνωρίζει την κατηγορία.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος είπε στους κατηγορούμενους, ότι είναι υποχρεωμένοι να γνωστοποιούν κάθε μεταβολή της κατοικίας τους ή της διαμονής τους, με έγγραφο στον Εισαγγελέα που άσκησε την ποινική δίωξη και τους υπέμνησε τις συνέπειες από την παράλειψή τους αυτή (άρθρ.273 παρ. 1 εδ. γ`, δ`, και ε` Κ.Π.Δ. όπως τροποποιήθηκαν οι περ. α’ και γ` εδάφιο δεύτερο και προστέθηκε εδάφιο στο τέλος της περ. γ` με το άρθρο 14 §§ 3 και 4, αντίστοιχα, του Ν. 3160/2003).

Κατόπιν ο Πρόεδρος συνέστησε στους κατηγορούμενους, να προσέχουν την κατηγορία που θα τους απαγγείλει ο Εισαγγελέας και τη σχετική συζήτηση που θα ακολουθήσει. Συγχρόνως τους πληροφόρησε ότι έχουν δικαίωμα να αντιτάξουν στην κατηγορία πλήρη έκθεση των ισχυρισμών τους καθώς και να διατυπώσουν τις παρατηρήσεις τους ύστερα από την εξέταση κάθε μάρτυρα ή την έρευνα οποιουδήποτε άλλου αποδεικτικού μέσου.

Ακολούθως ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, έδωσε το λόγο στην Εισαγγελέα, η οποία απήγγειλε με συνοπτική ακρίβεια την κατηγορία σύμφωνα με το υπ` αριθμ. 2595/2009 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημ/κών Αθηνών, εγχείρισε δε κατάλογο μαρτύρων, οι οποίοι κλητεύθηκαν και ανέρχονται σε οκτώ (8) συνολικά, όπως και τα έγγραφα που αναφέρονται στο κάτω μέρος του καταλόγου αυτού.

Στη συνέχεια η δικαστική επιμελήτρια του ακροατηρίου, με εντολή του Προέδρου, εκφώνησε τα ονόματα των μαρτύρων κατηγορίας, οι οποίοι βρέθηκαν ως εξής:

1. …….. του ……….. Παρών
2. ……… του ………. Παρών
3. ……… του ……….. Παρών
4. ………..του ………… Παρών
5. …………του ………… Παρών
6. ………..του ………… Παρούσα
7. ………. του ………… Παρών
8. ……… του ………… Παρών

Κατόπιν, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου έδωσε εντολή στη Γραμματέα να διαβάσει το διατακτικό του υπ` αριθ. 2595/2009 βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημ/κών Αθηνών, με το οποίο οι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν για να δικαστούν ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου για την πράξη της ανθρωποκτονίας με πρόθεση από κοινού.

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος εξήγησε με σαφήνεια, στους κατηγορούμενους την εναντίον τους κατηγορία και ζήτησε από αυτούς γενικές πληροφορίες για την πράξη αυτή, υπενθυμίζοντας συγχρόνως σε αυτούς ότι θα απολογηθούν αφού τελειώσει η αποδεικτική διαδικασία.

Ο πρώτος κατηγορούμενος (………. του ……..) απαντώντας, είπε: Δεν αποδέχομαι την κατηγορία. Εμείς τον βρήκαμε κρεμασμένο.

Ο τρίτος κατηγορούμενος (……….. του ……..) απαντώντας, είπε: Αρνούμαι την κατηγορία. Εμείς δουλεύαμε εκεί και τον βρήκαμε. Εγώ δεν μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο, να σκοτώσω. Αρνούμαι τα πάντα.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, διέταξε την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας αφού προσδιόρισε τη σειρά κατά την οποία θα εξεταστούν οι μάρτυρες και θα διεξαχθούν οι υπόλοιπες αποδείξεις. Κατόπιν έδωσε εντολή στη δικαστική επιμελήτρια του ακροατηρίου να οδηγήσει τους μάρτυρες στο δωμάτιο το προσδιορισμένο γι’ αυτούς και διέταξε τα απαραίτητα πρόσφορα μέτρα για την αποφυγή οποιοσδήποτε αθέμιτης επικοινωνίας τους.

Κατόπιν, ο Πρόεδρος, κάλεσε τον πρώτο μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται ……… του ……… και της …….., γεννήθηκε στην Αθήνα στις 17- 10-1944 και κατοικεί στην Αθήνα (οδός ……. – πλατεία ………), Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, γνωρίζει τους κατηγορούμενη και δε συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Το διάστημα εκείνο ήμουν Διευθυντής του Καταστήματος Κράτησης Νέων ……. Έχω άμεση αντίληψη για το γεγονός αυτό. Ήταν 04:30 ‘το απόγευμα και ενώ ήμουν στο γραφείο μου με πήρε τηλέφωνο ο αρχιφύλακας υπηρεσίας ο ……. και μου είπε ότι κρεμάστηκε ένας κρατούμενος ο ……. και δεν είναι καλά. Το «δεν είναι καλά» σημαίνει ότι μπορεί και να πέθανε. Ο κρατούμενος αυτός ήταν μέσα για ναρκωτικά. Ήταν καλό παιδί, δεν είχε κάτι ιδιαίτερο, τα πήγαινε καλά με τους συγκρατούμενούς του. Τα παιδιά αυτά ήταν καλά τη μία στιγμή και την άλλη μαλώνανε και μετά ήταν ξανά μαζί. Ήταν τουλάχιστον 4-5 μήνες όλοι μαζί στο μαγειρείο. Η υπηρεσία πάντα επιλέγει τους καλύτερους κρατούμενους για το μαγειρείο. Έτρεξα αλλόφρων κάτω, ήταν ο νοσηλευτής ………., είχαν κατεβάσει το θύμα, τον είχαν μεταφέρει και του έδιναν τις πρώτες βοήθειες. Του έδιναν το φιλί της ζωής και χαστούκια μήπως και συνέλθει. Τον είχαν μεταφέρει στα μαγειρεία και τον είχαν ξαπλώσει ανάσκελα. Τον πήγαμε στο νοσοκομείο στο …….. μήπως τον σώσουμε. Ο …….. ήταν υπεύθυνος στο χώρο των μαγειρείων. Ο χώρος των μαγειρείων είναι μεγάλος, έχει κουζίνες, φούρνους, ψυγεία, αποθηκούλες σε διάφορα σημεία. Μέσα στα μαγειρεία βρίσκονταν ο ……, ο ……., ο …….. και ο ………. Ο …….. ήταν υπάλληλος υπηρεσίας. Ο ……… μου είπε ότι την ώρα του συμβάντος ήταν εκτός του χώρου. Απ` έξω δεν μπορούσε να έχει την εποπτεία του χώρου των μαγειρείων. Ο ……. χτύπησε το τζάμι και τον ειδοποίησε. Δεν ξέρω πόση ώρα έλειπε ο …….. Όταν γύρισα από το νοσοκομείο μου είπε ο αρχιφύλακας ότι τα χέρια του θύματος ήταν δεμένα πίσω. Ο ……. μάλλον τον βρήκε κρεμασμένο. Σε μία αποθηκούλα βρέθηκε κρεμασμένος. Αυτή η αποθηκούλα πρέπει να έχει μία δική της πόρτα. Δεν θυμάμαι αν υπήρχε
πόρτα. Ο …… ήταν στο χώρο του μαγειρείου σε πιο απόμερο χώρο, είχε το γραφείο του εκεί. Ο χώρος αυτός ήταν κοντά στην αποθηκούλα. Νομίζω ότι ο ……… ήταν αρχιμάγειρας. Ο …….. ήταν βοηθός μάγειρα. Ο …….. ήταν αρχιμάγειρας και όλοι οι άλλοι ήταν βοηθοί. Πέντε ημέρες πριν το συμβάν αυτό είχαμε άλλο επεισόδιο. Με πήραν τηλέφωνο στο σπίτι μου γύρω στις 12:00’ με 01:00’ το βράδυ για κάποιον …… που δούλευε κι αυτός στα μαγειρεία. Μου είπαν ότι δεν ήταν καλά. Τον πήγαμε στο νοσοκομείο και πέθανε. Φάνηκε φυσιολογικός θάνατος. Είχε πάει στο κελί του και εκεί πέθανε. Μετά τις εξετάσεις φάνηκε ότι πέθανε από ναρκωτικά χαπάκια. Ίσως να είχε το αίτιο στην καρδιά του και τον πείραξαν τα χαπάκια. Ο ….. ήταν Αλβανός και ήταν φίλος με τον …… Κατηγορήθηκε ο …… αλλά δεν αποδείχθηκε τίποτα. Πιθανώς τα χάπια που πήρε ο ….. να τα πήρε από τον …… Ψάξαμε στο κελί του …… αλλά δεν βρήκαμε τίποτα. Ο …….. ήταν μέσα για ναρκωτικά, ήταν μικρό πρεζόνι και μάλιστα θα αποφυλακιζόταν. Και ο …….. ήταν ήσυχος άνθρωπος. Ο …… ήταν στη φυλακή για ανθρωποκτονία. Ο ……. για μικροκλοπές και ναρκωτικά. Μου είχαν αναφέρει ότι ο …….. είχε στενοχωρηθεί με το θάνατο του φίλου του. Όταν ήρθε η αστυνομία και ψάχναμε στο γραφείο του ……… βρήκαμε χαρτιά που ανέφεραν για αυτοκτονία και είχαν σκίτσα. Ήταν γραμμένα στα Ιρακινά και πιστεύω ότι και τα σκίτσα ήταν δικά του. Το θύμα είχε ύψος 1,80, ήταν αδύνατος, ήταν στιβαρό παιδί. Δεν νομίζω ότι κάποιος θα τον έβαζε κάτω αν δεν ήθελε. Ο ……είναι δυνατό παιδί. Δεν νομίζω όμως ότι μπορεί να βάλει κάποιον κάτω αν ο άλλος δεν θέλει. Από τον Αύγουστο του 1998 ήμουν στις φυλακές του ……. Θα ήταν πρωτόγνωρο να επιτεθούν οι 3 κατηγορούμενοι σ` έναν κρατούμενο και να τον κρεμάσουν. Δεν μου έχει ξανασυμβεί αυτό. Πιστεύω ότι ο …… που θα έβγαινε σε λίγες ημέρες κάτι θα έλεγε αν είχε συμβεί αυτό. Κάποτε τα παιδιά είχαν πάρει από το φαρμακείο όλα τα φάρμακα γιατί δεν μπόρεσαν να αποδράσουν. Με τα φάρμακα που πήραν άρχισαν να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας. Κρεμόντουσαν με σχοινί και πηγαίναμε και τους κατεβάζαμε. Ευτυχώς δεν πέθανε κανείς. Πιστεύω ότι και ο …… μπορεί να έκανε κάτι τέτοιο. Εγώ τότε ζήτησα έκθεση από τον Ιατροδικαστή αλλά δεν βρήκα να έχει μέσα χτυπήματα στο κεφάλι. Νομίζω πως το παιδί αυτό δεν είχε ξανακάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Ο ……… δεν έχει ειδική θέση. Εγώ βγάζω τις υπηρεσίες για τα μαγειρεία χωρίς να ορίζω συγκεκριμένη θέση. Το προηγούμενο συμβάν με το …….δεν το συνδέω με τον ……. Το κελί του …… ήταν δίπλα στο κελί του …….. Ο …….. ήταν άτομο εμπιστοσύνης. Όταν πέθανε ο …….κάλεσα πολλές φορές τον …….. και τον ρώτησα αν ήταν καθαρός θάνατος ή παίχτηκε κάτι άλλο. Αυτός μου είπε ότι δεν ξέρει τίποτα. Όταν αποδείχθηκε ότι πέθανε από ναρκωτικά εκνευρίστηκα με τον …….που δεν μου είχε πει κάτι. Όταν με ξανακάλεσε η Ανακρίτρια και μου είπε ότι τον …… τον σκότωσαν σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, της είπα ότι στην περίπτωση που τον σκότωσαν ο μόνος χειροδύναμος μέσα στη φυλακή είναι ο ……… Με αιφνιδίασε η Ανακρίτρια. Πιστεύω όμως, μέσα από την εμπειρία μου, ότι δεν ήταν ανθρωποκτονία. Δεν μπορεί τρεις κρατούμενοι να συναποφασίζουν να τον σκοτώσουν όταν μάλιστα ο ένας αποφυλακίζεται. Είχαμε πολλές περιπτώσεις απόπειρας αυτοκτονίας στη φυλακή. Ο …….. σε πέντε ημέρες αποφυλακίστηκε, είχε μικρές ποινές. Εγώ δεν πήγα στο χώρο του συμβάντος. Ειδοποίησα την αστυνομία και άφησα αυτούς για λόγους σκοπιμότητας να κάνουν τις έρευνες. Στο τραπεζάκι, στο χώρο του μαγειρείου νομίζω ότι βρήκαν τα σκίτσα οι αστυνομικοί. Η αστυνομία ήρθε αμέσως στο χώρο. Μόλις έλαβα γνώση του περιστατικού έφτιαξα αμέσως τα έγγραφα μεταγωγής για να τον πάνε στο Κέντρο Υγείας …….. μήπως σωθεί. Οι κρατούμενοι ξέρουν ότι ποινές τους μειώνονται αν εργάζονται στις φυλακές. Έχω ξαναδεί αυτοκτονία σε σωληνώσεις καλοριφέρ. Επιβεβαιώνω και σήμερα ότι επρόκειτο για αυτοκτονία. Το λέω από την πείρα που έχω. Ο …….. δεν μπορεί να γράψει αραβικά. Εγώ δεν έκανα Ε.Δ.Ε. γιατί είχε μπει στην υπόθεση η αστυνομία και ο εισαγγελέας. Ο ……..δεν έχει τιμωρηθεί για το περιστατικό αυτό. Ο ………από παλιά ήθελε να πάει σε μοναστήρι και συνεχίζει να το θέλει. Μπορεί τα χτυπήματα του ……. να προήλθαν από καυγά το προηγούμενο βράδυ. Εγώ δεν άκουσα να έχει γίνει καυγάς το προηγούμενο βράδυ. Αν έγινε πάλη στο μαγειρείο την ημέρα αυτή θα ακούγονταν θόρυβοι και αυτοί που ήταν μέσα στο μαγειρείο δεν ήξεραν πότε θα μπει ο ……… μέσα στο μαγειρείο. Πολλές φορές συνεφέραμε κρατούμενους που είχαν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν. Όταν θέλει ένας κρατούμενος πραγματικά να αυτοκτονήσει δεν ακούγεται τίποτα, δεν το ξέρει κανένας. Ενώ αυτοί που λένε ότι θέλουν να αυτοκτονήσουν συνήθως σώζονται. Ότι έχω μάθει για το περιστατικό το έμαθα από τους αστυνομικούς.

Ο μοναδικός άραβας στο χώρο των μαγειρείων ήταν ο ……. Σε κανένα περιστατικό αυτοκτονίας που έχω δει δεν είχε το θύμα δεμένα τα χέρια του πίσω.

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος, κάλεσε το δεύτερο μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται …….. του ……… και της Ανδριανής, γεννήθηκε στην ……. στις 25-4-1952 και κατοικεί στο …… Αττικής (οδός ……..), Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, γνωρίζει τους κατηγορούμενους και δεν συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Στις 30-3-2005 ήμουν υπαρχιφύλακας υπηρεσίας στην απογευματινή βάρδια. Ο …….. με ειδοποίησε ότι κάποιος κρεμάστηκε στο μαγειρείο. Πήρα το νοσοκόμο τον ……. και πήγαμε στα μαγειρεία. Εκεί βρήκαμε κρεμασμένο τον …….. Ήταν στην αποθηκούλα του μαγειρείου όπου βάζουν τα τρόφιμα. Τον ξεκρέμασε ο ……….. Εγώ έφυγα πριν τον ξεκρεμάσουν για να πάρω τηλέφωνο. Του δώσαμε τις πρώτες βοήθειες και τον πήγαμε στο Κέντρο Υγείας. Έχω πάρει σύνταξη τώρα. Το 2005 είχαν 8 χρόνια υπηρεσίας στον ……. Ο …….. είχε καλή διαγωγή, δεν είχε τσακωθεί με κανέναν. Και ο …….. το ίδιο ήταν. Όσοι δούλευαν στα μαγειρεία ήταν καλοί. Και ο ……… ήταν καλός. Τον ήξερα τον αλβανό που είχε βρεθεί νεκρός πριν, ήταν φίλος του …….. Δεν ξέρω αν ο …….. είχε κάνει άλλες απόπειρες αυτοκτονίας. Ο χώρος του μαγειρείου είναι περίπου όσο το ακροατήριο αλλά έχει χωρίσματα. Αν γίνει φασαρία στα μαγειρεία θα ακουστεί έξω από την πόρτα. Από το τζαμάκι της πόρτας δεν μπορεί να δει κάποιος τι γίνεται μέσα. Εγώ μπήκα μέσα μαζί με τον ……. Αυτός έκοψε το σχοινί. Εγώ δεν είδα τα δεμένα χέρια του ……, ο ……. μου το είπε. Εκεί υπήρχε κάτι σαν πλαστικό μπαουλάκι. Θα μπορούσε ο ……..να έχει ανέβει εκεί, να βάλει το κεφάλι του στη θηλιά και να κρεμαστεί. Το πλαστικό αυτό θα ήταν 20-50 πόντους. Πιστεύω ότι ο …….. θα μπορούσε να δέσει τα χέρια του πίσω. Το πλαστικό αυτό ήταν απ` αυτά που βάζουν μέσα υγρά, ύψους 30 πόντων περίπου. Δεν θυμάμαι αν το πλαστικό αυτό ήταν ανάποδα. Δεν
υπήρχε καρέκλα μέσα σ` αυτό το χώρο. Την καρέκλα την έφερε ο νοσοκόμος για να πατήσει. Πλαστικά δοχεία υπήρχαν εκεί στην αποθήκη. Δεν ξέρω πως μπορεί να ανέβει ένας άνθρωπος στο πλαστικό αυτό. Το πλαστικό αυτό ήταν 30-40 πόντους. Δεν έχω ακούσει το ψευδώνυμο «…….». Ο ……… ήταν υπηρεσία στο κουβούκλιο. Αν γινόταν συμπλοκή μέσα στα μαγειρεία θα άκουγε θόρυβο ο ……… Το ταβάνι είναι ψηλό στα μαγειρεία. Στην αποθήκη είναι πιο χαμηλό, περίπου στα 3 μέτρα. Αν το θύμα ανέβαινε στο πλαστικό αυτό θα μπορούσε να φτάσει το ταβάνι. Όταν ο νοσοκόμος ανέβηκε στην καρέκλα έφτασε το σχοινί. Ο νοσοκόμος είχε το ίδιο ύψος με το θύμα, περίπου 1,70.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, κάλεσε το τρίτο μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται ……… του …….. και της ……., γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 29-1-1964 και κατοικεί στην …….. Αττικής (οδός ……..), Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, γνωρίζει τους κατηγορούμενους και δεν συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Στις 30-3-2005 εργαζόμουν στο βόρειο ισόγειο της φυλακής. Ήμουν σωφρονιστικός υπάλληλος. Το κουβούκλιο που βρίσκομαι όταν έχω βάρδια είναι έξω από το μαγειρείο. Με το μαγειρείο έχει 3-4 σκαλοπάτια διαφορά. Είναι το ισόγειο όπου βρίσκεται το κουβούκλιό μου κατεβαίνεις 3-4 σκαλάκια και πας στο μαγειρείο. Το μαγειρείο έχει δύο πόρτες. Το κουβούκλιο είναι κατασκευασμένο από γυαλί και σίδερο για να έχεις ορατότητα. Τα μαγειρεία δεν έχουν τζαμαρία. Όταν κατεβαίνεις τα 3-4 σκαλάκια από το ισόγειο υπάρχει μία μεταλλική πόρτα με παραθυράκι που οδηγεί στο διάδρομο και στο τέλος του διαδρόμου είναι η πόρτα του μαγειρείου. Εγώ από το κουβούκλιο δεν βλέπω τα μαγειρεία, όμως αν είναι ανοιχτές και οι δύο πόρτες ακούω τους θορύβους από το μαγειρείο. Αν οι πόρτες είναι κλειστές δεν ακούω. Εκείνη την ώρα ήταν ο …….. στην εποπτεία των μαγειρείων. Δεν ήταν συνέχεια εκεί αλλά επόπτευε το χώρο. Κανονικά οι κρατούμενοι στο μαγειρείο δεν πρέπει να μένουν μόνοι τους. Τους γνωρίζω τους κατηγορούμενους. Στα μαγειρεία δεν υπήρχε κάτι ιδιαίτερο. Δεν είχε μεσολαβήσει καυγάς, υπήρχε ησυχία. Είχε προηγηθεί ο θάνατος ενός κρατούμενου από χρήση ναρκωτικών. Δεν ξέρω αν ο ……. έκανε χρήση ναρκωτικών. Ο ……… είχε φιλική σχέση με τον αλβανό που πέθανε. Κυκλοφόρησε μετά στο χώρο των μαγειρείων ότι ο ……..έπαθε κατάθλιψη από το θάνατο αυτό. Δεν είχα προσωπική επαφή με τον …….. Εγώ είδα το θύμα μόλις τον είχε κατεβάσει ο νοσοκόμος και του έκοβε τα δεσμά στα χέρια του. Στο χώρο του συμβάντος μάλλον φυλάσσονται πατάτες. Εκεί υπήρχε πεσμένο ένα μικρό πλαστικό βαρελάκι ύψους 50 πόντων ίσως και λίγο παραπάνω. Υπέθεσα ότι εκεί είχε πατήσει ο ……… για να κρεμαστεί. Η διάμετρος του βαρελιού ήταν περίπου 40 πόντους.
Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στον εξετασθέντα μάρτυρα δύο από τη σειρά των 24 φωτογραφιών που περιέχονται στη δικογραφία και απεικονίζουν ένα μπλε δοχείο και τον ρώτησε αν αναγνωρίζει το πλαστικό αυτό δοχείο.

Και ο μάρτυρας απαντώντας είπε: Ναι, αυτό είναι το δοχείο που υποθέτω ότι πάτησε ο …….. για να κρεμαστεί. Ο ……. βγήκε στην πρώτη πόρτα και φώναξε ότι κάτι συμβαίνει στο χώρο των μαγειρείων. Έτσι το πληροφορήθηκα. Ο …….. ήταν σε κατάσταση σοκ, φώναζε και έκλαιγε. Και οι άλλοι δύο κατηγορούμενοι ήταν σε κατάσταση σοκ. Δεν μπορώ να διακρίνω αν η κατάσταση που τους είδα μαρτυρούσε τη συμμετοχή τους στην πράξη. Όταν έγινε το συμβάν στο χώρο του μαγειρείου ήταν μόνο οι τρεις κατηγορούμενοι και ο ……… Από την ώρα που ανέλαβα υπηρεσία, δεν μπήκε κανένας άλλος στο μαγειρείο. Αν ‘έμπαινε κάποιος θα το έβλεπα γιατί θα πέρναγε μπροστά μου. Δεν έχω ξαναδεί αυτοκτονία ή απόπειρα με δεμένα τα χέρια. Εγώ δεν ήμουν σε καμία αναπαράσταση του συμβάντος. Είδα τον …….. να κόβει τη σακούλα από τα χέρια του θύματος. Υπήρχε αρκετός χώρος για να περάσει το μαχαίρι και να κόψει τα δεσμά. Δεν θυμάμαι αν η καρέκλα που πάτησε ο ……… υπήρχε στο χώρο ή την πήρε αυτός για να πατήσει. Το βαρελάκι ήταν πεσμένο δίπλα όπως ήταν στη φωτογραφία.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, μετά από πρόταση του Εισαγγελέα κάλεσε ενώπιον του τον ήδη εξετασθέντα μάρτυρα ……….. και του επέδειξε τις φωτογραφίες που περιέχονται στη δικογραφία και απεικονίζουν το χώρο του συμβάντος και αφού τον ρώτησε σε ποιο πλαστικό δοχείο αναφερόταν εκείνος απάντησε, στο μπλε.

Ακολούθως ο μάρτυρας ………, επέστρεψε στη θέση του και ο εξετασθείς μάρτυρας …….. συνέχισε την κατάθεσή του: Το καλώδιο ήταν κρεμασμένο σε σωληνώσεις στο ταβάνι. Οι σωληνώσεις ήταν χοντρές, άντεχαν το βάρος ενός ανθρώπου. Η σωλήνα ήταν στη μέση του ταβανιού. Ο …….. ήταν ήσυχος, δεν είχε δημιουργήσει ποτέ πρόβλημα. Εξακολουθεί μέχρι σήμερα να εργάζεται στα μαγειρεία σαν αρχιμάγειρας. Είναι συνεργάσιμος. Η υπηρεσία εκτιμώντας τη συμπεριφορά του τον κρατάει ακόμη στο κατάστημα νέων παρότι έχει ενηλικιωθεί. Στην πρώτη πόρτα καθώς κατεβαίνουμε τα 4-5 σκαλιά υπάρχει παράθυρο. Αν υπήρχε συμπλοκή 4 ατόμων με τις προϋποθέσεις που υπήρχαν τότε θα ακούγονταν. Αν η συμπλοκή γινόταν στην αποθηκούλα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ακουστεί. Ξεκίνησε μία έρευνα των υπηρεσιών για να διαπιστωθεί αν επρόκειτο για αυτοκτονία. Υπάρχει μία συγκεκριμένη διαδικασία όταν πρόκειται για αυτοκτονία. Το περιστατικό αυτό έδειχνε την πορεία μιας αυτοκτονίας. Όταν μπήκαμε στα μαγειρεία οι κατηγορούμενοι ήταν σε σοκ. Οδύρονταν και έκλαιγαν. Και η δική μου ψυχολογική κατάσταση δεν μου επέτρεπε να καταλάβω αν ήταν ψεύτικες οι αντιδράσεις τους. Το συμβάν έγινε μεσημέρι. Τη συγκεκριμένη ώρα είχε ανοίξει η φυλακή και αυτό σημαίνει ότι στο σημείο που ήμουν εγώ υπήρχε φασαρία από τον περιβάλλοντα χώρο.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, κάλεσε το τέταρτο μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται
……….του …….και της …….., γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 16-11-1962 και κατοικεί στην …….. Αττικής (οδός ………), Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, γνωρίζει τους κατηγορούμενους και δεν συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Στις 30-3-2005 ήμουν νοσοκόμος υπηρεσίας. Με ειδοποίησε ο ……. πόρτα του μαγειρείου και είδα κλαμένους και αναστατωμένους τους κρατούμενους που ήταν στο μαγειρείο. Μου έλεγαν «…….. κάνε κάτι». Στο βάθος του μαγειρείου ήταν ένα έπιπλο, γραφειάκι, που καθόταν ο ……… Δεν είναι γραφείο για να δουλέψει κανείς, είναι για να αφήνεις τον καφέ σου. Άνοιξα την πόρτα της αποθήκης. Είχε πόρτα. Είδα τον ……. κρεμασμένο. Κάτω από τα πόδια του δεν υπήρχε τίποτα. Πιο πέρα ήταν ένα βαρελάκι. Ζήτησα μια καρέκλα.
Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στον εξετασθέντα μάρτυρα φωτογραφίες που απεικονίζουν την αποθήκη και τον ρώτησε σε ποιο σωλήνα είδε κρεμασμένο τον …….. .
Και ο μάρτυρας απαντώντας είπε: Ήταν στο κέντρο. Ανέβηκα στην καρέκλα, ζήτησα ένα μαχαίρι έκοψα το καλώδιο και το θύμα έπεσε επάνω μου, στον ώμο μου. Θα μπορούσε το θύμα να είχε ανέβει εκεί με το βαρελάκι. Εγώ ύψωσα το χέρι μου για να κόψω το καλώδιο. Αυτός ήταν πιο ψηλός από εμένα. Αν ανέβαινε στο βαρελάκι έφτανε να βάλει το κεφάλι του στο σχοινί. Όταν τον βάλαμε κάτω είδαμε ότι δεν κουνιόταν και τότε είδα ότι ήταν δεμένος πίσω με νάιλον σακούλα. Όταν μπήκα στην αποθηκούλα έβαλα την καρέκλα πίσω και πλαγιαστά στο σώμα του. Έκοψα το καλώδιο και πέσαμε και οι δύο κάτω, τον είχα πιάσει αγκαλιά. Ήμουν λίγο πιο κάτω απ` αυτόν. Μπορεί και να χτύπησε όταν πέσαμε. Ήταν πεθαμένος όταν τον ξεκρέμασα. Εγώ τον βάσταγα από τη μέση. Εάν χτύπησε όταν πέσαμε μαζί θα χτύπησε από τη δεξιά πλευρά του κεφαλιού του. Αυτό το υποθέτω, δεν ξέρω αν χτύπησε πέφτοντας. Αν χτύπησε τότε θα χτύπησε μία φορά. Όταν πήγα να τον γυρίσω για να του κάνω τεχνητή αναπνοή κατάλαβα ότι είχε δεμένα τα χέρια πίσω με νάιλον σακούλα. Έχω την αίσθηση ότι η σακούλα σ` ένα σημείο είχε κάτι σαν κόμπο. Την έκοψα τη σακούλα με μαχαίρι. Δεν θυμάμαι αν τα χέρια του ήταν σφιχτά δεμένα. Την έκοψα τη σακούλα πολύ γρήγορα. Δεν θυμάμαι αν τα χέρια του ήταν δεμένα σταυρωτά ή αντικριστά. Δεν είχα επαφή με τον συγκεκριμένο κρατούμενο. Αργά το βράδυ είχαν έρθει αστυνομικοί και κάνανε αναπαράσταση με έναν κρατούμενο αν μπορεί να δέσει μόνος του τα χέρια του πίσω. Νομίζω ότι αυτό το έκαναν με τον Κατσαρό, ο οποίος έδενε τα χέρια του μπροστά και τα περνούσε πίσω. Αυτό το είδα μόνος μου. Έχω την αίσθηση ότι του έδεσαν οι αστυνομικοί τα χέρια μπροστά και ήθελαν να δουν αν μπορεί να τα περάσει πίσω μόνος του. Στα 15-16 χρόνια που είμαι στο κατάστημα αυτό δεν έχει αυτοκτονήσει άλλος κρατούμενος. Πριν 4-5 ημέρες με πήρε στο σπίτι μου ένας αρχιφύλακας να μου πει ότι κάποιος κρατούμενος δεν μπορεί να αναπνεύσει. Του είπα να τον πάει στο Κέντρο Υγείας και εκεί πέθανε από ανακοπή. Και αυτός δούλευε στα μαγειρεία. Ήμουν ο μόνος που είδε ότι το θύμα είχε δεμένα τα χέρια του. Και οι κατηγορούμενοι το είδαν. Οι τρεις μάγειροι επέμεναν ότι είχε δεμένα τα χέρια του και ο ……… έλεγε όχι. Εγώ πιστεύω ότι αν το είχαν κάνει οι κατηγορούμενοι, αν δηλαδή είχαν σκοτώσει τον ………..δεν θα επέμεναν ότι είχε δεμένα τα χέρια του. Η θηλιά ήταν τέτοια που μπορούσε να χωρέσει το κεφάλι. Οι κατηγορούμενοι, όταν τους είδα ήταν τρομαγμένοι και κλαμένοι Μου φώναζαν να κάνω κάτι. Δεν θυμάμαι αν και οι τρεις κατηγορούμενοι ήταν έτσι. Τα πόδια του θύματος από το έδαφος απείχαν περίπου 50 πόντους, όσο η καρέκλα περίπου. Το καλώδιο που κρεμόταν ήταν άσπρο, ηλεκτρολογικό. Η θηλιά ήταν πιο μεγάλη από το λαιμό του. Μπορεί ένας άνθρωπος με δεμένα χέρια να ανέβει στο βαρελάκι. Το είδα στην αναπαράσταση αυτό. Όταν τον κατέβασα δεν είχε αναπνοή, ήταν λίγο πιο κρύος. Πριν τον κατεβάσω δεν μπορούσα να καταλάβω αν ήταν νεκρός. Ο …….. είχε τον ίδιο σωματότυπο με τον …….. Δεν θυμάμαι με πιο τρόπο ήταν δεμένη η θηλιά. Την καρέκλα την έβαλα εγώ. Η θηλιά ήταν πίσω, πιο πάνω από τον αυχένα. Δεν ξέρω αν ο θάνατος προήλθε από το κρέμασμα ή αν ήταν από πριν. Ο …….ήταν πανικοβλημένος όταν πήγα και μου έλεγε να σώσω το παιδί. Δεν έχουμε μόνιμο γιατρό στη φυλακή. Αν κάποιος χτυπηθεί από άλλον μπορεί να φωνάξει. Έρχονται και κρατούμενοι μόνοι τους και λένε ότι τους χτύπησαν. Εκείνη την ημέρα δεν μας αναφέρθηκε ξυλοδαρμός. Όταν κάποιος απαγχονίζεται κάνει σπασμούς. Κατά την άποψη μου πρόκειται για αυτοκτονία.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, κάλεσε τον πέμπτο μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται …….. TOU ……. και της ……., γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 23-1-1954 και κατοικεί στο …….Αττικής (οδός …….), Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, γνωρίζει τους κατηγορουμένους και δεν συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Στις 30-3-2005 ήμουν υπηρεσία για την επίβλεψη των μαγειρείων από τις 13:00’ έως τις 19:00’. Όταν πήγα στα μαγειρεία έφευγαν οι κρατούμενοι από την πρωινή αγγαρεία. Τη στιγμή που πήγα εγώ, στις 13:05` φεύγανε. Αφού φύγανε εγώ έκανα τον καθιερωμένο έλεγχο και έμειναν στα μαγειρεία οι 3 κατηγορούμενοι και ο …….. για να προετοιμάσουν το βραδινό φαγητό. Ασχολούνταν και με την ευταξία, την καθαριότητα και το φαγητό. Ήταν όλοι ήσυχοι, δε μου έδωσαν την εντύπωση ότι κάτι συμβαίνει. Εγώ περιπολούσα μεταξύ μαγειρείου και πλυντηρίου μέχρι τις 15:00’. Μετά ανέβηκα στο ισόγειο στη σκοπιά του βόρειου ισογείου, στον ……. για να τον βοηθήσω να ανοίξει το κατάστημα. Το κατάστημα ανοίγει στις 15:30’. Ο ……… δούλευε ως τοποθέτης στις κάμερες. Πήγα εκεί αλλά κατέβαινα και στο μαγειρείο και επέβλεπα απ` έξω. Μετά τις 15:00’ ήμουν στο κουβούκλιο. Από το τζάμι του κουβουκλίου φαίνεται το μαγειρείο. Η πρώτη πόρτα έχει σιδερένιο παραθυράκι, συρόμενο. Από τη στιγμή που πήγα στον …….. δεν έβλεπα το μαγειρείο, δεν είχα εποπτεία του χώρου. Στα μαγειρεία ήταν οι τρεις κατηγορούμενοι και ο …… Δεν μπήκε και δεν βγήκε κανείς. Αν γινόταν αυτό θα τον έβλεπα γιατί θα περνούσε μπροστά μου. Αν γινόταν έντονη φασαρία στα μαγειρεία είμαι σίγουρος ότι θα άκουγα. Από τη σκοπιά που ήμουν εγώ μέχρι την αποθηκούλα που έγινε το συμβάν η απόσταση είναι 30- 35 μέτρα. Παρεμβάλλονται δύο πόρτες. Ακόμη και αν ήταν κλειστή η πόρτα της αποθηκούλας θα άκουγα τη φασαρία. Οι κατηγορούμενοι με το θύμα, απ’ όσο ξέρω είχαν καλές σχέσεις. Ήμουν ένα έτος ή 17 μήνες διακεκομμένα τοποθέτης στα μαγειρεία. Εντός του μαγειρείου είχαν αρμονικές σχέσεις, ήταν όλοι τους καλά παιδιά. Και υπ’ αυτήν την έννοια ορμώμενος τους άφησα μόνους τους. Εγώ δεν είχα ακούσει κάτι για άλλο συμβάν. Είχα ακούσει ότι 3-5 ημέρες πριν το συμβάν είχε βρεθεί πεθαμένος στο κελί του ένας κρατούμενος. Δεν ξέρω αν είχε ιδιαίτερη σχέση με τον ……. Ο …….. δεν μου είχε δείξει να έχει ψυχολογικά προβλήματα. Ζωγράφιζε καλά, αγιογραφίες, παραστάσεις, πορτρέτα. Έκανε πολύ καλή ζωγραφική.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στο μάρτυρα δύο κόλλες χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και έχουν αναγραφεί φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή και ρώτησε αυτόν αν θυμάται τα σκίτσα αυτά.

Και ο μάρτυρας απαντώντας είπε: Πρώτη φορά το βλέπω αυτό το σκίτσο. Δεν μου το έδειξε η Ανακρίτρια. Αν υποτεθεί ότι ο …….ζωγράφιζε θα μπορούσε να το έχει ζωγραφίσει αυτό. Ο …… μας είχε δείξει πίνακες που είχε ζωγραφίσει, πορτρέτα με λαδομπογιά, κανονικά. Ο ……. δεν μου είχε μιλήσει ποτέ για θάνατο. Δεν θυμάμαι να με είχε ρωτήσει για την μετά θάνατο ζωή. Δεν παρατήρησα να έχει πάθει μελαγχολία ο …… μετά το θάνατο του αλβανού. Ο ……… με ειδοποίησε για το συμβάν στις 16:20` περίπου. Ετοιμαζόμουν να κατέβω στο μαγειρείο και μου είπε «τρέξε κύριε ……». Έδειχναν και οι τρεις τρομαγμένοι, αλαφιασμένοι. Πάω μέσα και ανοίγω την αποθηκούλα, η πόρτα της οποίας ήταν μισόκλειστη και είδα τον ……. να κρέμεται. Φορούσε μαύρο παντελόνι, μακρυμάνικο μαύρο πουκάμισο και καπέλο τζόκεϊ. Το φορούσε το καπέλο. Δεν θυμάμαι αν τα χέρια του ήταν δεμένα. Ήταν ένα βαρελάκι πλησίον του αιωρούμενου.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στον εξετασθέντα μάρτυρα τις φωτογραφίες που απεικονίζουν το χώρο του συμβάντος και του ζήτησε να υποδείξει το βαρελάκι που ανέφερε.

Και ο μάρτυρας επέδειξε το μπλε δοχείο. Και συνεχίζοντας την κατάθεσή του είπε: Δεν θυμάμαι αν το βαρελάκι αυτό ήταν πεσμένο. Μάλλον πρέπει να ήταν όρθιο. Το βαρελάκι ήταν από τουρσιά ή ελιές. Το πάνω μέρος ήταν βιδωτό, μαύρο ή άσπρο. Είχε ύψος 40-50 πόντους .Όταν άνοιξα την πόρτα είδα τον ……..να αιωρείται και το βαρελάκι πιο κει. Το βαρελάκι ήταν δίπλα στον πάγκο. Το είδα όπως στη φωτογραφία που μου δείξατε. Το σώμα του αιωρείτο από τις υδρορροές. Το σώμα του ήταν μακριά από τον τοίχο. Δεν ξέρω αν μετακίνησαν το βαρελάκι μετά. Δεν είδα να γίνεται αναπαράσταση στο χώρο των φυλακών. Το σώμα του ……..ήταν λίγο πιο κει από τον πάγκο. Θα μπορούσε να είχε πατήσει στον πάγκο. Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί πήραν πατημασιές από τον πάγκο. Το βαρελάκι ήταν άδειο. Ο πάγκος ήταν κοντά στον αιωρούμενο. Ο πάγκος από το βαρελάκι ήταν 40 πόντους. Από κει που αιωρείτο το βαρελάκι ήταν κοντά. Υπήρχαν αποτυπώματα από παπούτσια στον πάγκο. Η ντουλάπα ήταν μακριά από το σώμα. Ο πάγκος είναι γερός. Η αστυνομία πήρε (ίχνη από τον πάγκο όταν ήμουν εγώ στα μαγειρεία. Ο αστυνομικός είδε αποτύπωμα παπουτσιού στον πάγκο. Εκ των υστέρων άκουσα ότι ο ……. είχε σχεδιάσει σχήματα. Οι κρατούμενοι δεν είχαν κλειδιά του μαγειρείου. Τα πάντα τα κράταγα εγώ. Καθόντουσαν στα μαγειρεία όσο ήμουν εγώ εκεί.

Στο σημείο αυτό και πριν την εξέταση της μάρτυρος …….. του ……., οι συνήγοροι υπεράσπισης των κατηγορουμένων αφού ρωτήθηκαν σχετικά από τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου δήλωσαν ότι δεν αντιτάσσονται στην εξέτασή της στο ακροατήριο, παρόλο που άσκησε καθήκοντα προανακριτικού υπαλλήλου.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, κάλεσε την έκτη μάρτυρα κατηγορίας, η οποία προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς της, απάντησε ότι ονομάζεται ……… του ……. και της ……., γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 8-4-1961, επάγγελμα Αστυνόμος Α` και υπηρετεί στο Τ.Α. ……., Ελληνίδα και Χριστιανή Ορθόδοξος, δεν γνωρίζει τους κατηγορουμένους και δεν συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενη κατέθεσε τα παρακάτω: Είμαι εν ενεργεία Αστυνόμος Α`. Το χρονικό διάστημα αυτό και μέχρι σήμερα υπηρετώ στο Τμήμα Ασφαλείας ……. Ήμουν Διοικητής Ασφαλείας τότε. Στις 30-3-2005 ενημερώθηκα νωρίς το απόγευμα ότι στις φυλακές του …….. υπήρχε ένας κρεμασμένος κρατούμενος. Με αστυνομικούς της υπηρεσίας μεταβήκαμε άμεσα στις φυλακές αλλά δεν βρήκαμε πτώμα. Ο διευθυντής της φυλακής μας είπε ότι μετέφεραν τον απαγχονισμένο στο Κέντρο Υγείας Καπανδριτίου για πρώτες βοήθειες. Ελήφθησαν κάποιες καταθέσεις πριν έρθει ο Διοικητής μου. Η αναπαράσταση έγινε από τον Διοικητή. Δεν μου έχει τύχει να δένουν άνθρωποι που αυτοκτονούν τα χέρια τους. Έχω ακούσει όμως διηγήσεις συναδέλφων με τέτοια περιστατικά. Δεν ξέρω αν στις ιστορίες που μου διηγήθηκαν είχαν δεμένα τα χέρια τους μπροστά ή πίσω. Ήταν δύσκολη η έρευνα μας στο χώρο των φυλακών γιατί εκεί οι περισσότεροι κρατούμενοι είναι αλλοδαποί και δεν μιλούν ελληνικά, χρειάζονται διερμηνέα. Μας υπέδειξαν οι υπάλληλοι, δεν θυμάμαι ποιος, ένα τραπεζάκι με συρτάρι και μας είπαν ότι εκεί βρέθηκε ένα σημείωμα με σκίτσα και φράσεις.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στη μάρτυρα δύο κόλλες χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και έχουν αναγραφεί φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή και ρώτησε αυτήν αν θυμάται τα σκίτσα αυτά.

Και η μάρτυρας απαντώντας είπε: Ναι, αυτά είναι και τα δύο φύλλα. Υπέθεταν ότι είναι του νεκρού. Μου είπαν ότι πριν 3 ημέρες ένας φίλος του θύματος είχε πεθάνει από ανακοπή καρδιάς και ο συγκεκριμένος είχε στενοχωρηθεί απ` αυτό. Εγώ δεν κάθισα μέχρι το τέλος της έρευνας. Επιλήφθηκε η προϊστάμενη υπηρεσία η οποία συνέχισε την προανάκριση. Δεν ξέρω αν έχει γίνει γραφολογική εξέταση των φύλλων αυτών. Τα σκίτσα μου τα επέδειξαν οι υπάλληλοι της φυλακής. Ο χώρος εκεί ήταν κοινόχρηστος.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στην εξετασθείσα μάρτυρα τις φωτογραφίες που απεικονίζουν το χώρο του συμβάντος και την ρώτησε αν θυμάται που της υπέδειξαν ότι κρεμόταν..

Και η μάρτυρας απαντώντας είπε: Θυμάμαι, ήταν στις σωληνώσεις στο κέντρο του δωματίου. Αν θυμάμαι καλά ήταν μια καρέκλα εκεί. Οι δηλώσεις των υπαλλήλων ήταν συγκεχυμένες γιατί ήταν σοκαρισμένοι. Είχα δει τον πρώτο κατηγορούμενο στο χώρο του μαγειρείου και τον ρώτησα αν είχε δει κάτι αλλά δεν ήξερε. Μας ειδοποίησαν για το περιστατικό πριν τις 05:00’ το απόγευμα. Ο πρώτος κατηγορούμενος ήταν εντελώς ήρεμος. Τον ρώτησα γιατί ήταν εκεί και μου είπε ότι δούλευε στο μαγειρείο. Αυτόν τον είδα μόλις πήγα τους άλλους τους είδα μετά. Όλοι ήταν φοβισμένοι και συγχυσμένοι. Το κλίμα ήταν παγωμένο. Οι κρατούμενοι είναι άνθρωποι άλλου κόσμου. Εγώ ως ανώτατος αξιωματικός δεν μπορώ να εκτιμήσω τη συμπεριφορά των κατηγορουμένων. Δεν θέλω να έχω καμία εντύπωση στο μυαλό μου για τέτοια σοβαρά περιστατικά. Ήμουν υποχρεωμένη να παραλάβω το βαρελάκι αφού μου το υπέδειξαν και να το συμπεριλάβω στη δικογραφία. Όταν τους ρωτήσαμε γιατί δεν ήταν εκεί το πτώμα μας είπαν ότι θεώρησαν σωστό να το μεταφέρουν άμεσα και με δικό τους μέσο στο Κέντρο υγείας ……… μήπως τον σώσουν. Αμυντικά τραύματα λογικά θα είναι στα αντίστοιχα σημεία του άλλου απ` αυτά που είναι τα σημεία της επίθεσης. Τα χέρια και τα πόδια συνήθως είναι τρόπος άμυνας κατά περίπτωση. Συνήθως όταν χρησιμοποιείς τα πόδια και τα χέρια για άμυνα έχουν αμυχές ή εκδορές.

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος, κάλεσε τον έβδομο μάρτυρα, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται ………, Ιατροδικαστής της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, Έλληνας και Χριστιανός Ορθόδοξος, δε γνωρίζει τους κατηγορουμένους και δε συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Είμαι ο Ιατροδικαστής που επελήφθη του πτώματος. Η σωρός προσκομίστηκε στην ιατροδικαστική Υπηρεσία Αθηνών. Δεν επισκέφθηκα το χώρο του συμβάντος. Κλήθηκα στο Κοιμητήριο της …….. για εξωτερική επισκόπηση του νεκρού και τυχόν κακώσεις στο σώμα του. Εξωτερικά έφερε την αύλακα του απαγχονισμού. Η αύλακα ήταν έντονη, λοξή ως προς τον επιμήκη άξονα του λαιμού. Αυτό είναι χαρακτηριστικό του απαγχονισμού γιατί αν ήταν κάθετη ως προς τον επιμήκη άξονα θα έδειχνε στραγγαλισμό. Η περίσφιξη ήταν ισχυρή. Η λοξή αύλακα προσιδιάζει ότι είναι απαγχονισμός και όχι στραγγαλισμός. Η αύλακα στο λαιμό ήταν έντονη που σημαίνει ισχυρή περίσφιξη του λαιμού και πήγαινε μέχρι τις οπισθοωτιαίες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι δεν είχε σφίξει απόλυτα. Αλλά στα σημεία που είχε σφίξει ήταν ισχυρά. Υπήρχε αιμορραγική διήθηση των μαλακών μορίων στην ινιακή χώρα, στη δεξιά κροταφική χώρα και στο υοειδές οστούν που είναι κάτω από το λαιμό. Αυτό σημαίνει ισχυρή περίσφιξη. Το ενδεχόμενο της ανθρωποκτονίας με απαγχονισμό υπάρχει, το έχω δει 3-4 φορές στην καριέρα μου. Ο πιο πρόσφορος τρόπος να σκοτώσεις ένα άνθρωπο αν δεν έχεις όργανο είναι ο στραγγαλισμός και όχι ο απαγχονισμός. Γιατί στον απαγχονισμό θα πρέπει να σηκώσεις το θύμα και δημιουργείται σ` αυτό το αίσθημα της αυτοσυντήρησης. Έτσι θα πρέπει να είναι αποδυναμωμένο το θύμα ή να το έχουν περιάγει σε αδυναμία με αλκοόλ ή φάρμακα, να τον αναισθητοποιήσουν και να τον κρεμάσουν. Επίσης στην περίπτωση αυτή το θύμα θα έχει πολλές κακώσεις γιατί θα έχει παλέψει αν δεν έχει περιέλθει σε αναισθησία. Το θύμα στη συγκεκριμένη περίπτωση είχε δύο χαρακτηριστικά, τα χτυπήματα στα μαλακά μόρια στο πίσω μέρος της κεφαλής, εκδορά στη δεξιά μετωπιαία χώρα και αιμορραγική διήθηση στη δεξιά κροταφική χώρα. Η εκδορά προήλθε από πρόσκρουση. Για να φτάσει η εκδορά να πάει από μέσα πρέπει να είναι μεγαλύτερη η δύναμη του χτυπήματος. Η αιμορραγική διήθηση αποκλείεται να προήλθε μετά θάνατον. Στον απαγχονισμό ο θάνατος προέρχεται όταν έχουμε ισχυρή περίσφιξη εν ζωή. Οι αιμορραγικές διηθήσεις έγιναν εν ζωή. Ο θάνατος προήλθε από ασφυξία μετά την περίσφιξη. Αν δεν πάει οξυγόνο στον εγκέφαλο επί τρία λεπτά επέρχεται η θάνατος. Τα χτυπήματα που προήλθαν προ θανάτου μπορεί να ήταν και μία ημέρα πριν. Οι κακώσεις που περιέγραψα στην έκθεσή μου είναι πρόσφατες. Αν περάσει μία μέρα οι κακώσεις αλλάζουν χροιά. Θεωρώ ότι ένας νεαρός δεν θα έχανε τις αισθήσεις του από τις κακώσεις αυτές. Είναι πιθανόν ένας άνθρωπος να έχανε τις αισθήσεις του από τις κακώσεις αυτές αλλά σε τόσο νεαρή ηλικία μπορεί να μην τις έχανε. Για να επέλθει χτύπημα στο κεφάλι κατά την πτώση από το σχοινί πρέπει να ζεί το θύμα. Στην περίπτωσή μας θεωρώ δύσκολο να ζούσε το θύμα μετά την περίσφιξη γιατί ήταν ισχυρή. Τρία λεπτά μετά την περίσφιξη επέρχεται βλάβη στον εγκέφαλο και έτσι επέρχεται ο θάνατος. Έχω 2-3 περιστατικά αυτοκτονίας με δεμένα τα χέρια. Οι αυτόχειρες έχουν τρομερές επινοήσεις που εμείς δεν είμαστε σε ψυχολογική φάση να τους καταλάβουμε. Τα χτυπήματα σίγουρα δεν έγιναν μετά το θάνατο. Ένας νοσοκόμος καταλαβαίνει εάν ένας άνθρωπος είναι εν ζωή. Θεωρώ ότι το θύμα ξεκρεμάστηκε τρία λεπτά μετά το κρέμασμα. Αποκλείεται οι κακώσεις που βρέθηκαν στο θύμα να έγιναν μετά το ξεκρέμασμά του. Μία εξήγηση είναι να τον έφεραν σε κατάσταση αναισθησίας και να τον κρέμασαν, άλλη περίπτωση είναι να είχε τις κακώσεις από την προηγούμενη μέρα.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου επέδειξε στον εξετασθέντα μάρτυρα τις φωτογραφίες που απεικονίζουν το χώρο του συμβάντος και τον ρώτησε αν βλέπει κάτι σ` αυτές τις φωτογραφίες που να δείχνουν αυτοκτονία.

Και ο μάρτυρας απαντώντας είπε: Αυτά που βλέπω είναι συμβατά με την περίπτωση της αυτοκτονίας. Θα πάτησε στο βαρέλι ή στον πάγκο για να κρεμαστεί. Το θύμα ήταν αδύνατος και ψηλός άντρας. Είχε άρτια σωματική διάπλαση. Θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο να είχε δέσει τα χέρια του πίσω, να ανέβει κάπου και να περάσει τη θηλιά στο κεφάλι φορώντας το καπέλο. Μπορεί να ανέβηκε στο βαρελάκι να μη μπόρεσε να βάλει το κεφάλι του στη θηλιά, να έπεσε, να χτύπησε και να ξαναπροσπάθησε. Είναι δύσκολο με τα χτυπήματα να ξανασηκώθηκε και να ξαναπροσπάθησε. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να χρησιμοποίησε το βαρελάκι για να ανέβει γιατί είναι μικρή η επιφάνειά του. Όταν δεχτούμε χτυπήματα κάπου, παραδείγματος χάριν στο μάτι, το μαύρισμα μένει μία μέρα. Υπάρχει κάτι που κρατάει τη σκέψη μου. Τα ευρήματα της σωρού είναι ασύμβατα με τα ευρήματα του χώρου, δεν συνάδουν. Δεν μπορώ να σας απαντήσω αν πρόκειται για αυτοκτονία ή απαγχονισμό. Η γρατζουνιά που είχε ήταν επιπόλαιη. Η εκδορά αυτή θα μπορούσε να προκληθεί από μπουνιά ή από κρούση σε αντικείμενο με κόγχη. Θα έπρεπε να του αποδυναμώσουν τις αντιστάσεις του για να μπορέσουν να περάσουν το κεφάλι του στη θηλιά. Αν ήταν στραγγαλισμός θα στοχοποιούνταν. Αν προσπάθησαν να συσκοτίσουν την έρευνα θα ήταν άστοχο να του δέσουν τα χέρια, θα του τα έλυναν. Αν τον απαγχόνιζαν και ήθελαν να το κρύψουν θα του έλυναν τα χέρια που οδηγούν αμέσως σε εγκληματική ενέργεια. Αν είχαν χρόνο και λογική μέσου ανθρώπου θα του έλυναν τα χέρια για να μην αφήσουν το «αλλά» στους ερευνητές της υπόθεσης. Αν τα χτυπήματα ήταν από γροθιά μπορεί να άφηναν εξωτερικά σημάδια και θα είχαν εξωτερικά σημάδια και οι δράστες. Αν το θύμα δεν ήταν αναίσθητο θα αντιδρούσε κάπως. Από την εμπειρία μου σας λέω ότι υπάρχουν περιπτώσεις που τους θανατώνουν με δηλητήριο και μετά τους κρεμάνε. Αλλά στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει ισχυρός αύλακας στο λαιμό. Οι αυτόχειρες μπορούν να δέσουν τα χέρια τους μπροστά και να τα γυρίσουν πίσω γιατί έχουν τρομερές επινοήσεις οι άνθρωποι αυτοί. Μπορεί αν το έκανε μόνος του το δέσιμο αλλά το ερώτημα είναι πως ανέβηκε επάνω. Ανάλογα με το μήκος του σχοινιού κάνει ταλαντώσεις το σώμα όταν κρεμιέται. Οι αυτόχειρες κάνουν την προσπάθεια να δέσουν τα χέρια τους γιατί στο τέλος κάνουν την απεγνωσμένη κίνηση να βγάλουν τη θηλιά και γι` αυτό δένουν τα χέρια τους πίσω, για να το αποφύγουν. Η λοξή αύλακα σημαίνει απαγχονισμός. Η κάθετη αύλακα σημαίνει στραγγαλισμός. Με τα ευρήματα που είδα θα μπορούσε να είναι σκηνοθεσία. Σίγουρα όμως τον κρέμασαν γιατί απ` αυτό προήλθε ο θάνατος. Και στον απαγχονισμό έχουμε ασφυξία και απ` αυτό πεθαίνει ο άνθρωπος. Και στην περίπτωση τη δική μας έχουμε ασφυξία από την οποία πέθανε το θύμα. Ως αιτία θανάτου θεωρούμε την ισχυρή περίσφιξη του λαιμού δια βρόγχου και επομένως την ασφυξία. Το πίσω χτύπημα είναι θλαστικό χτύπημα, μπορεί να προήλθε από όργανο με θλώσα επιφάνεια.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάλεσε τον ήδη εξετασθέντα μάρτυρα …….., προκειμένου να τον εξετάσει συμπληρωματικά και αφού του επέδειξε τις φωτογραφίες που απεικονίζουν το χώρο του συμβάντος τον ρώτησε αν η καρέκλα που φαίνεται σ` αυτές είναι αυτή που χρησιμοποίησε για να ξεκρεμάσει το θύμα.

Και ο μάρτυρας απαντώντας είπε. Ναι αυτή είναι.
Ερώτηση Προέδρου: Σε σχέση με την ντουλάπα ήταν κοντά το σώμα του θύματος;
Απάντηση: Δεν υπάρχει τώρα η ντουλάπα.
Ερώτηση Προέδρου: Θα μπορούσε να χτυπήσει στην ντουλάπα;
Απάντηση: Το κεφάλι του ήταν πιο ψηλά από την ντουλάπα.
Ερώτηση Προέδρου: Ήταν κοντά στον τοίχο;
Απάντηση: Περίπου 70 πόντους από τον τοίχο.
Ερώτηση Προέδρου: Υπήρχε κάτι άλλο κοντά του;
Απάντηση: Ότι υπάρχει στη φωτογραφία, τίποτα άλλο.
Ερώτηση Προέδρου: Ο πάγκος που ήταν σε σχέση με το θύμα; Απάντηση: Ήταν μακριά του.
Ερώτηση Εισαγγελέα: Από τους σπασμούς θα μπορούσε να χτυπήσει στην ντουλάπα;
Απάντηση: Δεν θα μπορούσε γιατί ήταν μακριά.
Ερώτηση Προέδρου: Θα μπορούσε να χτυπήσει σε τοίχους ή αλλού;
Απάντηση: Όχι γιατί το ύψος της θηλιάς ήταν 40-50 πόντους πάνω απ`αυτόν. Ήταν ψηλό παιδί.
Ακολούθως ο μάρτυρας ……., επέστρεψε στη θέση του και ο εξετασθείς μάρτυρας …….. συνέχισε την κατάθεσή του: Τα χτυπήματα που βρέθηκαν στο πτώμα είναι πιο βαριά από απλή σωματική, βλάβη. Βρέθηκαν κατά την νεκροτομή. Είναι ικανά να κάμψουν την αντίσταση του θύματος. Οι αυτόχειρες πριν το απονενοημένο διάβημα πίνουν αλκοόλ. Στην περίπτωση που εξετάζουμε δεν είχε ίχνη αλκοόλ. Τρία άτομα μπορούν να κάμψουν την αντίσταση του θύματος. Τα δύο άτομα οριακά μπορούν να κάμψουν την αντίστασή του. Οι κακώσεις φαίνονται. Για να κρεμάσουμε κάποιον πρέπει να αποδυναμώσουμε τις αντιστάσεις του και αυτό γίνεται με χτυπήματα. Δεν μπορώ να διαβεβαιώσω το Δικαστήριο αν πρόκειται για αυτοκτονία ή ανθρωποκτονία. Για να τον κρεμάσουν θα πρέπει να τον έχουν αναισθητοποιήσει ή να έχει πάρει ουσίες. Αν το βαρελάκι που βρέθηκε στο χώρο είχε ευστάθεια θα μπορούσε να ανέβει με την προϋπόθεση ότι έχει ετοιμάσει τη θηλιά. Τα χτυπήματα εντός 24/ωρου είναι ερυθρά και τα ονομάζουμε πρόσφατα. Μετά αλλάζουν χροιά. Οι αυτόχειρες έχουν τρομερές επινοήσεις, έχουν μια ευστροφία μοναδική ως προς τον μηχανισμό αυτού που θέλουν να πετύχουν. Κάνουν πράγματα που δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Έχουν μια λογική που δεν μας επιτρέπει να φτάσουμε εκεί. Οι σπασμοί είναι απότοκοι της ασφυξίας του εγκεφάλου. Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς έγιναν τα χτυπήματα μέσα στο 24/ωρο. Μπορεί να παραπλανηθεί ένας άνθρωπος που δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις για το αν έχει επέλθει ο θάνατος. Με την περίσφιξη του λαιμού τα επόμενα τρία λεπτά από την κατάργηση του αερισμού επέρχεται ο θάνατος.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάλεσε εκ νέου τον ήδη εξετασθέντα μάρτυρα …….., προκειμένου να τον εξετάσει συμπληρωματικά.

Ερώτηση Προέδρου: Σε πόση ώρα φτάσατε από την ώρα που κληθήκατε;
Απάντηση: Σίγουρα περισσότερο από τρία λεπτά γιατί το ιατρείο είναι στην άλλη άκρη της φυλακής. Σίγουρα έκανα 5-6 λεπτά να πάω μπορεί και παραπάνω.
Ακολούθως ο μάρτυρας …….., επέστρεψε στη θέση του και ο εξετασθείς μάρτυρας …….. συνέχισε την κατάθεσή του: Την ώρα που έφτασε ο νοσοκόμος είχε επέλθει ο θάνατος. Θεωρώ ότι στα 3-4 λεπτά το πολύ από τη στιγμή της περίσφιξης επήλθε ο θάνατος. Το θύμα δεν είχε αμυντικά χτυπήματα. Αν είχε αμυντικά χτυπήματα θα τα είχε στα πόδια και στα χέρια και θα είχε προκαλέσει και στους δράστες.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος, κάλεσε τον όγδοο μάρτυρα του καταλόγου, ο οποίος προσήλθε στο ακροατήριο και αφού ρωτήθηκε για τα στοιχεία της ταυτότητάς του, απάντησε ότι ονομάζεται ………. του …… και της ………., γεννήθηκε στην ……., στις 9-9-1978, επάγγελμα Αστυνομικός Β` και υπηρετεί στη Υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (Λεωφ. ………) Χριστιανός Ορθόδοξος, δε γνωρίζει τους κατηγορουμένους και δε συγγενεύει μαζί τους. Κατόπιν ορκίσθηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο, σύμφωνα με το άρθρο 218 Κ.Π.Δ. και εξεταζόμενος κατέθεσε τα παρακάτω: Είμαι Αστυνόμος A` και υπηρετώ στη Υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών. Ήρθαν στην υπηρεσία μας πειστήρια που περισυλλέγησαν από το χώρο που βρέθηκε ο θανών. Εστάλησαν τεμάχια με υλικά που ήταν δεμένα τα χέρια του θανόντος. Ήταν μία νάιλον σακούλα περιτυλιγμένη με ταινία συσκευασίας. Το μήκος της ήταν 3 περίπου 70 πόντοι και το πλάτος της 45 πόντοι και στις άκρες υπήρχαν υπολείμματα χαρτιού καφέ χρώματος. Ο πάτος της σακούλας ήταν ανοιγμένος, σχηματίσθηκε κύκλος και περιτυλίχθηκε με ταινία συσκευασίας. Ο θανών είχε βάλει τα χέρια του στον κύκλο και είχε κάνει περιτύλιξη. Η σακούλα κατά την περίσφιξη παίρνει τέτοια φορά που δεν ξαναγυρίζει στην αρχική θέση. Αυτό μπορεί να γίνει και με τα χέρια μπροστά και πίσω.

Στο σημείο αυτό ο συνήγορος υπεράσπισης του τρίτου κατηγορουμένου αφού ζήτησε την άδεια του Προέδρου του Δικαστηρίου έδωσε στο μάρτυρα μία σακούλα και τον κάλεσε να δείξει στο Δικαστήριο τον τρόπο με τον οποίο εκείνος εκτιμά ότι έδεσε τα χέρια του ο θανών.

Και ο μάρτυρας χρησιμοποιώντας τη σακούλα έδειξε στο Δικαστήριο τον τρόπο που δέθηκαν τα χέρια του παθόντος κατά την εκτίμησή του.

Και συνεχίζοντας την κατάθεσή του είπε: Μπορεί κάποιος να δέσει μπροστά τα χέρια του και να τα γυρίσει πίσω περνώντας μέσα απ` αυτά το σώμα του.
Στο ένα τεμάχιο βρέθηκαν αποτυπώματα που ταυτίστηκαν με τον αντίχειρα του …….. Δεν ξέρω αν ο …… είχε πρόσβαση στο αντικείμενο αυτό ή το έπιασε μετά. Θεωρώ δύσκολο να περιστρέψει άλλος τα χέρια του θύματος γιατί θα υπήρχε αντίσταση. Όταν τα χέρια είναι δεμένα πίσω θεωρώ ότι είναι ηθελημένη κίνηση. Δεν πήγε η υπηρεσία μου στο χώρο του συμβάντος, μας έστειλαν μόνο αντικείμενο, στυλό, τζόκεϊ, καλώδιο, σακούλα. Μόνο στη σακούλα βρέθηκε αποτύπωμα. Στο φις μόνο αν είναι καθαρή η επιφάνεια μπορεί να βρεθεί αποτύπωμα. Μπορεί όμως και στο καλώδιο αν είναι χοντρό. Αποτυπώματα του θύματος δεν βρέθηκαν πουθενά. Μας έχουν τύχει απαγχονισμοί και αυτοκτονίες με δεμένα τα χέρια. Αυτό γίνεται από τους αυτόχειρες για να αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο υπαναχώρησης. Τα αντικείμενα που έστειλαν στην υπηρεσία μου συνάδουν με το χώρο των μαγειρείων. Δεν υπάρχει μέθοδος για να βρεθεί η ηλικία ενός αποτυπώματος. Μπορεί το αποτύπωμα να μείνει πολύ σε μία επιφάνεια ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Μπορεί η σακούλα να είχε πιαστεί από τον …… πολύ χρόνο πριν. Η σακούλα ήρθε σ` εμένα όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Δεν είχε κόμπο, είχε κοπεί. Αν υπήρχε κόμπος και είχε λυθεί δεν μπορώ να το ξέρω γιατί είναι ελαστική και μπορεί να επανήλθε το σχήμα της. Προφανώς το καλώδιο το έχουν περάσει από το σωλήνα και το έχουν δέσει κόμπο. Οι δύο άκρες του είναι το βύσμα και το φις. Η διάρθρωση της θηλιάς δεν ξέρω αν είναι αμετάβλητη. Σύμφωνα με την ιατροδικατσική εξέταση η θηλιά πρέπει να ήταν μικρή.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάλεσε τον ήδη εξετασθέντα μάρτυρα …….., προκειμένου να τον εξετάσει συμπληρωματικά και σε σχετική ερώτησή του ο μάρτυρας απάντησε ότι υπάρχουν δύο περιπτώσεις κόμπων, ο κινητός και ο αμετάβλητος. Η θηλιά στην περίπτωσή μας πρέπει να ήταν αρκετά μεγάλη.

Ακολούθως ο μάρτυρας …….., επέστρεψε στη θέση του και ο εξετασθείς μάρτυρας ……… συνέχισε την κατάθεσή του: Το μήκος του καλωδίου ήταν δύο μέτρα και εξήντα εκατοστά. Η θηλιά ήταν 60 πόντους η κάθε πλευρά.

Στο σημείο αυτό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου κάλεσε ενώπιον του τον ήδη εξετασθέντα μάρτυρα …….. του …….. προκειμένου να τον εξετάσει συμπληρωματικά.

Και αυτός εξεταζόμενος είπε: Θυμάμαι αμυδρά μια θηλιά που έφτανε στη μέση του πίσω μέρους του κεφαλιού. Μου φαίνεται πολύ μεγάλη η θηλιά που περιγράφει ο μάρτυρας με 60 πόντους την κάθε πλευρά. Πρώτα έκοψα τη θηλιά και μετά το δέσιμο των χεριών.

Ακολούθως ο μάρτυρας ………., επέστρεψε στη θέση του και ο εξετασθείς μάρτυρας …….. συνέχισε την κατάθεσή του: Στην υπηρεσία μου ήρθε ένα κομμάτι καλωδίου. Ήταν δύο κομμάτια ενωμένα με κόμπο.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι πιο πάνω μάρτυρες που εξετάστηκαν, καλούνταν ανά ένας και εξετάζονταν «δια ζώσης». Μετά την εξέταση κάθε μάρτυρα ο Πρόεδρος έδινε το λόγο στην Εισαγγελέα, στους Τακτικούς Δικαστές, στους ενόρκους καθώς και στους συνηγόρους υπεράσπισης των κατηγορουμένων για να απευθύνουν ερωτήσεις, εάν είχαν, οι δε μάρτυρες απαντούσαν σχετικά προς αυτές και οι απαντήσεις τους έχουν καταχωρηθεί στη σχετική θέση.
Ακολούθως ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, ανέγνωσε τα ευρισκόμενα στη δικογραφία έγγραφα, ήτοι: 1) την από 30-3-2005 έκθεση αυτοψίας και κατασχέσεως στην οποία επισυνάπτονται δύο κόλλες χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και έχουν αναγραφεί φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή, 2) την υπ` αριθμ. ……../11-4-2005 ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας – νεκροτομής που συνέταξε ο Ιατροδικαστής ……. της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, 3) την υπ` αριθμ. ……/11-4-2005 εργαστηριακή έκθεση τοξικολογικής εξέτασης που συνέταξε η χημικός – τοξικολόγος …….., της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, 4) το με αριθμ. πρωτ. ……./7-10-2008 έγγραφο του Τμήματος Εξερευνήσεων της Δ/νσης Εγκληματολογικών Ερευνών στο οποίο αναφέρονται τα αποτελέσματα παραβολής αποτυπωμάτων, 5) το με αριθμ. πρωτ. ……./30-5-2008 έγγραφο του Τμήματος Εξερευνήσεων της Δ/νσης Εγκληματολογιών Ερευνών και 6) το υπ` αριθμ. πρωτ. …… /31-3-2005 του Τμήματος Εξερευνήσεων της Δ/νσης Εγκληματολογικών Ερευνών.
Επίσης επισκόπησε μία σειρά είκοσι τεσσάρων (24) φωτογραφιών που εμφανίζουν τα πειστήρια που περισυλλέγησαν στο τόπο του συμβάντος, το χώρο του μαγειρείου, των φυλακών και το πτώμα.
Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου ανέγνωσε τα έγγραφα που προσκόμισε ο συνήγορος υπεράσπισης του πρώτου κατηγορουμένου, ήτοι: 1) τη με αριθμ. πρωτ. …./3-7-2012 βεβαίωση διαγωγής του προϊσταμένου της Δ/νσης του ΕΚΚΝ …… και 2) ένα ιατρικό εγχειρίδιο του Καθηγητή ………….

Κατά την ανάγνωση όλων των παραπάνω εγγράφων κανένας δεν προέβαλε αντίρρηση.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάλεσε ενώπιον του τον πρώτο κατηγορούμενο ……… του …….. και αφού του ανακοίνωσε και πάλι την κατ` αυτού κατηγορία, τον κάλεσε σε απολογία.
Αυτός δε απολογούμενος είπε τα ακόλουθα: Και οι τρεις κατηγορούμενοι δεν έχουμε καμία σχέση με αυτό που μας κατηγορούν. Εξ αρχής ήταν ο αρχιμάγειρας ο Αλβανός ο ……, ο οποίος έφυγε από ναρκωτικά. Μετά ήταν ο ……. που ήταν πολύ φίλοι. Πίσω από την κουζίνα είναι η αποθήκη. Πέθανε ο Αλβανός και εγώ επειδή ήμουνα ο πιο παλιός έκανα χρέη αρχιμάγειρα και τροφοδοσίας. Ο …….. ήταν πιο παλιός από μένα αλλά εγώ ήμουν πιο ικανός. Μπήκαμε περίπου την ίδια χρονιά στη φυλακή. Ο Αλβανός ήταν στο δικό μου κελί. Δίπλα στην κουζίνα ήταν 3 κελιά. Στο δικό μου ήταν ο αλβανός και στο διπλανό ήταν ο …….. Στο δικό μου κελί ήταν ο Αλβανός, ο ……, ο ……..και άλλα 3-4 άτομα. Εμείς ήμασταν ήσυχοι. Δουλεύαμε για να φύγουμε νωρίτερα. Εγώ ήμουν μέσα για ανθρωποκτονία. Ήμουν 19 ετών και σκότωσα με περίστροφο τη γυναίκα μου. Εγώ δεν είχα πολλές σχέσεις με τον ……… Αυτός είχε με τον Αλβανό στενή φιλία. Ο Αλβανός πέθανε από υπερβολική δόση. Μέχρι να γίνει το δεύτερο συμβάν ο …….. ήταν κλεισμένος στον εαυτό του και δεν μπορούσε να αποδώσει στη δουλειά του. Αυτό το βλέπαμε εμείς στην κουζίνα. Δεν μιλιόταν και ήταν συνεχώς σκεπτικός. Εκείνη την ημέρα στις 30 Μαρτίου δώσαμε φαγητό και καθαρίσαμε το χώρο της κουζίνας. Ήταν 13:30’ περίπου και μείναμε οι τρεις μας και ο ……. Οι περισσότεροι κρατούμενοι πήγαν για ξεκούραση. Οι πρώτοι θάλαμοι απέχουν 3 μέτρα από τη κουζίνα και είναι των μαγείρων. Εκείνη την ώρα δεν είχαμε δουλειά, ήταν όλα έτοιμα για το βραδινό φαγητό. Καθόμασταν και οι τέσσερις στη μεγάλη αποθήκη. Ήταν ο ……. υπηρεσία τότε. Κατεβαίνεις 4 σκαλιά και αρχίζουν τα μαγειρεία τα οποία έχουν πολλά χωρίσματα. Στο τέλος υπάρχει ένα γραφείο που κάθεται ο υπάλληλος, ακουμπάει τον καφέ του. Πίσω είναι η αποθήκη τροφοδοσίας. Εμείς οι τέσσερις ήμασταν στη μεγάλη αποθήκη. Ήρθε ο υπάλληλος μας είδε και μας ρώτησε αν θέλουμε μαχαίρια. Μετά έφυγε ο υπάλληλος. Εκείνη την ώρα ήταν κλειστή η φυλακή, ήθελε ένα τέταρτο για να ανοίξει. Είχαμε ησυχία. Ο υπάλληλος πήγε στο κουβούκλιο που ήταν ο άλλος υπάλληλος και είχε άλλη υπηρεσία. Εμείς δεν είχαμε δουλειά. Σηκώθηκε ο …….. κάποια στιγμή γύρω στις 14:00’ – 14:10` και ετοίμασε σαλάτες για 15-16 άτομα. Πήρε μαχαίρι ετοίμασε δύο σαλάτες και ξανάρθε. Ήμασταν και οι τέσσερις. Για να μπει κάποιος μέσα στα μαγειρεία θα τον δει ο υπάλληλος. Κάποια στιγμή, γύρω στις 15:00’ σηκώθηκε ο ……. για να πάει στο κελί ή στο μπάνιο ή στο κομμάτι της λάτρας ή στο καρτοτηλέφωνο. Έφυγε προς τα πίσω για να ανέβει τα σκαλάκια. Αν ο ……. έμπαινε στην αποθηκούλα θα τον βλέπαμε, όμως αυτός έφυγε προς τα πίσω. Μας είπε πως αν τον χρειαστούμε να στείλκουμε κάποιον να τον φωνάξει. Ήρθε ο …….. και κάναμε τσιγάρο. Ο ……. ήταν μαζί μας, στην αποθήκη. Μέχρι τότε ο …… δεν εμφανίστηκε ξανά, έλειπε ένα τέταρτο. Δεν ξέρω αν πήγε στο χώρο της κουζίνας όταν έφυγε από μας. Από τις 13:00’ έως τις 15:00’ κάναμε τις δουλειές της κουζίνας. Στις 11:45` τρώνε όλοι οι κρατούμενοι. Όταν τελειώνουν οι δουλειές μένουμε 3-4 άτομα πίνουμε καφέ και προετοιμάζουμε το βραδινό. Στις 13:30’ όταν έφυγαν όλοι και μείναμε εμείς οι τέσσερις δεν θυμάμαι αν ο …….. κάθισε στο γραφειάκι. Όταν ο ……. έφυγε από μας εμείς νομίζαμε ότι είχε πάει στα κελιά. Δεν υπήρχε κάποιος …….. Ο ……. ήξερε να γράφει ελληνικά αλλά με πολλά ορθογραφικά λάθη. Δεν μπορώ να πω ότι ο …….. ζωγράφιζε. Μπορεί να καθόταν και να σκιτσάριζε τους άλλους γιατί ήθελε να γίνει ζωγράφος. Μετά το θάνατο του φίλου του ήταν πολύ σκεπτικός. Εγώ πιστεύω ότι ο ……. που ήταν έμπειρος στα ναρκωτικά έδωσε υπερβολική δόση στο φίλο του και πέθανε, γι` αυτό έκανε ό,τι έκανε, από τύψεις. Δεν είχαμε κάτι να μοιράσουμε με τον Ιρακινό. Είπα στον ………. να πάει στο αποθηκάκι να φέρει ζάχαρη. Ανοίγει την πόρτα ο …….. και αντικρίζει τον …….κρεμασμένο. Μας λέει ότι ο άλλος κρεμάστηκε. Εμείς νομίζαμε ότι ο ……. έκανε πλάκα αλλά τον είδαμε ότι έτρεμε και είχε αλλάξει το χρώμα του. Όταν άνοιξε την πόρτα της αποθηκούλας ο …….την άφησε μισάνοιχτη και τον είδαμε κι εμείς. Ήταν ένα πράγμα παγωμένο με μάτια γυρισμένα μελανιασμένα. Τρομάξαμε και φύγαμε προς τα πίσω να ανέβουμε τις 5 σκάλες για να ανοίξουμε το παραθυράκι και να φωνάξουμε τον υπάλληλο. Από την ώρα που ο …….έφυγε από εμάς μέχρι την ώρα που τον βρήκαμε πέρασαν σίγουρα 40 λεπτά. Όλο αυτό το διάστημα δεν έφυγε κανένας από εμάς ούτε μπήκε κανείς άλλος γιατί θα περνούσε από τα σκαλάκια και θα τον έβλεπε ο υπάλληλος. Υπήρχαν κι άλλες πόρτες αλλά ήταν κλειδωμένες. Το διάστημα αυτό δεν ακούσαμε φωνές ούτε θόρυβο, τίποτα. Εκείνη την ώρα δούλευαν τα ψυγεία και τα μοτέρ. Ο …….. φεύγοντας μας είπε «στείλε κάποιον να με φωνάξεν>. Από την μία αποθήκη μέχρι την μικρή αποθηκούλα μεσολαβούσαν 6-7 ψυγεία. Ήταν παλαιά ψυγεία της ……. Αν έπεφτε και χτύπαγε δεν θα τον ακούγαμε ούτε αν χτυπούσε το σώμα του στους τοίχους. Ο …….. είχε φύγει για τρία λεπτά, είχε πάει στη λάντζα και ξαναγύρισε. Οι σωληνώσεις από τον πάγκο απέχουν 1,5 μέτρο. Το ταβάνι από το δάπεδο απέχει 3 μέτρα. Ο ……. είχε ύψος 1,80. Ο πάγκος ήταν μακριά. Το βαρέλι το είχαμε για λάδι 50 κιλών. Ήταν άδειο το βαρέλι. Το βαρέλι ήταν σε απόσταση 50-60 πόντους από το σώμα του. Το βαρέλι αυτό το είχαμε σε μία γωνία. Το βρήκαμε στη μέση, δεν ήταν τακτοποιημένο ήταν πεταμένο κάτω. Δεν ξέρω πως έγιναν τα τραύματα του ………. Ο ……. ήρθε σε 30 δευτερόλεπτα το πολύ ένα λεπτό όταν τον φωνάξαμε. Δεν ξέρω πόση ώρα έμεινε κρεμασμένος ο …….. Δεν θυμάμαι σε πόση ώρα ήρθε ο νοσοκόμος. Είδα έναν άνθρωπο κρεμασμένο και έφυγα αμέσως να φωνάξω τον υπάλληλο. Δεν ζύγωσα κοντά. Το βαρελάκι ήταν σε απόσταση ενός μέτρου από τον κρεμασμένο. Ο πάγκος ήταν 20-30 πόντους πιο πέρα από το βαρελάκι. Δεν ξέρω πως έγινε το χτύπημα που είχε πίσω στο κεφάλι του ο ……. Μπορεί να έγινε από το πέσιμο όταν τον ξεκρέμασε ο νοσοκόμος. Δεν ξέρω αν τα χτυπήματα αυτά έγιναν νωρίτερα. Μπορεί να είχε πλακωθεί με κανέναν νωρίτερα. Ο καθένας από μας δεν γνωρίζει όλα όσα γίνονται στη φυλακή. Πιστεύω ότι ο ……. κρεμάστηκε από τύψεις που έδωσε ναρκωτικά στο φίλο του και πέθανε. Δεν ξέρω πως έγιναν τα χτυπήματα. Στο γραφειάκι ο ……. είχε ένα τετράδιο και ένα στυλό. Ήταν κοινό τραπέζι, εγώ άφηνα τα τσιγάρα μου άλλως μία τηλεκάρτα. Εκείνη την ημέρα δεν είχα ανοίξει τα συρτάρια του γραφείου. Κάποιος τα άνοιξε και βρήκε τα σκίτσα. Μπορεί να τα βρήκε την ίδια ημέρα ή αργά το ίδιο βράδυ, δεν θυμάμαι. Εκεί βρέθηκαν τα σκίτσα όχι στο κελί. Πάντως εκεί που ψάχναμε κάτι βρήκαμε, τώρα ήταν στο κελί, στο γραφείο, δεν θυμάμαι. Είδαμε ένα παγωμένο θέαμα και τρομάξαμε, μας κόπηκαν τα γόνατα. Ο ……… δούλευε τότε στα ψωμιά. Τα ψωμιά τα φέρνανε σε σακούλες πλαστικές. Ο ………. μου είπε ότι βρέθηκε αποτύπωμά του σε μία πλαστική σακούλα. Ο …….. μέσα σε μία εβδομάδα από το συμβάν αποφυλακίστηκε. Από τότε δεν είχαμε καμία επικοινωνία. Εγώ δεν έχω κάνει τίποτα.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κάλεσε ενώπιον του το τρίτο κατηγορούμενο ……… του …….. και αφού του ανακοίνωσε και πάλι την κατ` αυτού κατηγορία, τον κάλεσε σε απολογία.
Αυτός δε απολογούμενος είπε τα ακόλουθα: Ήμουν φυλακή για ξυλοδαρμό όχι για ναρκωτικά. Έγινε ένας καυγάς. Πήγαμε στον Ανακριτή και μου είπε να μπω μέσα μέχρι να γίνει το δικαστήριο. Πήγα στη φυλακή τους είπα ότι στον στρατό ήμουν στα μαγειρεία και με βάλανε εκεί. Πριν
από το συμβάν ήμουν 10 μήνες στα μαγειρεία. Γνώρισα όλα τα παιδιά και δεν είχα κανένα πρόβλημα. Ο ……. είχε τύψεις όταν πέθανε ο Αλβανός. Εγώ το έβλεπα αυτό γιατί δεν μιλούσε ήταν στεναχωρημένος. Εκείνη την ημέρα περιμέναμε στα μαγειρεία να βγει το φαγητό και ο ……… είχε πάει στον ……. και τον ρωτούσε τι γίνεται όταν πεθαίνεις. Ρωτούσε τι κάνουν τους νεκρούς στην Ελλάδα. Εγώ πιστεύω ότι ο …… αυτοκτόνησε. Εγώ πίστευα ότι θα μας φώναζαν για μάρτυρες όχι για κατηγορούμενους. Δεν ακούσαμε φωνές ούτε θορύβους. Πήγα να φτιάξω σαλάτες και ξαναγύρισα σ` αυτούς. Ο υπάλληλος έλειπε συχνά από τη θέση του, όχι μόνο αυτή την ημέρα. Καθόμασταν πάντα όλοι μαζί όταν έλειπε ο ……… Εγώ δεν έχω δει χαρτιά στα χέρια μου, η ανακρίτρια μας τα έδειξε. Οι Μωαμεθανοί έχουν μεγάλη πίστη. Όταν λένε ότι θα κάνουν κάτι θα το κάνουν. Εγώ πιστεύω 1000% ότι ο ……. αυτοκτόνησε και άφησε αυτό το σημείωμα. Δεν ξέρω αν ζωγράφιζε καλά ο …….. Ήμασταν όλοι μαζί στην αποθήκη και ο …….. Όταν ο …… έφυγε πίσω και έκανε αυτό που έκανε μπορεί να ήταν μισή ώρα εκεί δεν το ξέρουμε. Οι Μουσουλμάνοι μπορεί να ζητήσουν να τους χτυπήσεις στο κεφάλι χωρίς λόγο. Αυτά τα ξέρω από τον παππού μου που ήταν μουσουλμάνος. Δεν ξέρω αραβικά. Ο …….. μετά το θάνατο του Αλβανού ρώταγε τον ……..τι κάνουν τα κόκκαλα του νεκρού. Όταν πήγα αν φτιάξω σαλάτες έλειψα 3-4 λεπτά. Ήμουν σε μικρή απόσταση από τους άλλους. Αποκλείεται αυτό το διάστημα που έλειψα να έκαναν κάτι ο ….. με τον …….. Έλειψα για να φτιάξω δύο ταπεράκια σαλάτα για μας. Όταν γύρισα βρήκα και τους δύο μαζί. Ο ……. είχε φύγει από πριν. Μετά το φαγητό ήμασταν και οι 4 μαζί για αρκετή ώρα. Εγώ πήγα να βάλω τη σαλάτα στα τάπερ και την έβαλα στο ψυγείο. Ο …….. έλειπε και εμείς δεν ξέραμε που πήγε.
Πρέπει να σημειωθεί ότι μετά το πέρας της απολογίας των κατηγορουμένων, ο Πρόεδρος έδωσε το λόγο στον Εισαγγελέα, στους Τακτικούς Δικαστές και στους ενόρκους για να απευθύνουν ερωτήσεις στους κατηγορούμενους. Οι παραπάνω έκαναν ερωτήσεις στις οποίες απαντούσε οι κατηγορούμενοι. Επίσης ο Πρόεδρος ρώτησε τον Εισαγγελέα και τους κατηγορούμενους αν έχουν ανάγκη από κάποια συμπληρωματική εξέταση ή διευκρίνηση κι αυτοί απάντησαν αρνητικά.

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος κήρυξε τη λήξη της αποδεικτικής διαδικασίας.

Στο σημείο αυτό και περί ώρα 17:30’, ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου ανακοίνωσε σε όλους τους παράγοντες της δίκης, ότι διακόπτεται η παρούσα δίκη για την 19η Ιουλίου 2012, ημέρα Πέμπτη και ώρα 09:00’.

Επί της παραπάνω διακοπής κανένας δεν προέβαλε αντίρρηση.

Την 19η Ιουλίου 2012, ημέρα Πέμπτη και ώρα 09:00’ το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θηβών, υπό την αυτή σύνθεση επανήλθε στην έδρα και όλοι οι παράγοντες της δίκης κατέλαβαν τις θέσεις τους στο ακροατήριο και αφού βεβαιώθηκε περί τούτου ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, διέταξε την επανάληψη της διακοπείσας συνεδρίασης, όπως και προηγούμενα.

Η δικαστική επιμελήτρια του ακροατηρίου με εντολή του Προέδρου, εκφώνησε τα ονόματα των κατηγορούμενων, εκ των οποίων εμφανίσθηκαν ο πρώτος και ο τρίτος στο ακροατήριο και κατέλαβαν τη θέση του στο έδρανό του. Επίσης προσήλθαν και οι συνήγοροι υπεράσπισής τους.

Ο Εισαγγελέας, αφού πήρε το λόγο από τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου, ανέπτυξε την κατηγορία και πρότεινε να απαλλαγούν όλοι οι κατηγορούμενοι για την πράξη που τους αποδίδεται λόγω αμφιβολιών.

Κατόπιν ο Πρόεδρος έδωσε το λόγο στο συνήγορο υπεράσπισης του πρώτου κατηγορουμένου, ο οποίος αφού ανέπτυξε την υπεράσπιση του εντολέως του ζήτησε την απαλλαγή του.

Κατόπιν ο Πρόεδρος έδωσε το λόγο στο συνήγορο υπεράσπισης του τρίτου κατηγορουμένου, ο οποίος αφού ανέπτυξε την υπεράσπισή του δήλωσε ότι συντάσσεται με την εισαγγελική πρόταση.
Ύστερα οι κατηγορούμενοι ρωτήθηκαν από τον Πρόεδρο αν έχουν να προσθέσουν κάτι κι αυτοί, ο καθένας με τη σειρά του, απάντησαν αρνητικά.

Ακολούθως, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θηβών, αφού αποσύρθηκε για διάσκεψη στο δωμάτιο το προσδιορισμένο για τούτο, δόθηκαν από τον Πρόεδρο στους ενόρκους οδηγίες και αφού διασκέφθηκε σε αυτό με την παρουσία και της Γραμματέως κατάρτισε, όταν δε επανήλθε στην έδρα του, δημοσίευσε αμέσως, μέσω του Προέδρου, ο οποίος απήγγειλε, σε δημόσια συνεδρίαση, την παρακάτω απόφασή του με αριθμό 158/2012 και με το ακόλουθο περιεχόμενο:
Από την αποδεικτική διαδικασία που διεξήχθη στο ακροατήριο και ειδικότερα από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων, τα έγγραφα που αναγνώστηκαν, τις υπ’ αριθμ. …/11-4-2005 και …./11-
4-2005 «ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας- νεκροτομής» και «εργαστηριακή έκθεση τοξικολογικής εξέτασης», αντίστοιχα, της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, τις φωτογραφίες που επισκοπήθηκαν, καθώς και τις απολογίες των εμφανισθέντων κατηγορουμένων προέκυψαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις 30-3-2005 και περί ώρα 16:20` βρέθηκε απαγχονισμένος στην αποθήκη των μαγειρείων του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων …… (στο εξής ……..) ο ιρακινής καταγωγής κρατούμενος …… του ……., ο οποίος εξέτιε ποινή κάθειρξης είκοσι ετών για κακουργηματική παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών. Ο απαγχονισμός πραγματοποιήθηκε με τη χρήση καλωδίου ηλεκτρικής σόμπας, το οποίο ήταν περασμένο σε μεταλλική σωλήνα κεντρικής θέρμανσης που διερχόταν από την οροφή της αποθήκης των μαγειρείων και στο κάτω μέρος του οποίου είχε δημιουργηθεί βρόγχος, ο δε απαγχονισθείς αιωρείτο φορώντας στο κεφάλι ένα καπελάκι τύπου «τζόκεϊ» και έχοντας δεμένα (κατ’ ακρίβεια «δεσμευμένα») τα χέρια στην πλάτη με νάιλον σακούλα. Τον απαγχονισθέντα εντόπισαν στο χώρο του συμβάντος (αποθήκη) οι κατηγορούμενοι, ……… του …….., ……. του ……. και ………. του ……., οι οποίοι εργάζονταν την ίδια ώρα στα μαγειρεία του …….. και αμέσως ενημέρωσαν τον επιβλέποντα αυτούς σωφρονιστικό υπάλληλο, ………, που εκείνη τη χρονική στιγμή βρισκόταν εκτός του χώρου των μαγειρείων, σε κουβούκλιο που υπάρχει 3-4 σκαλοπάτια προ της εισόδου των μαγειρείων, σε ψηλότερο επίπεδο, όπου ήταν η θέση ελέγχου του συναδέλφου του ……… Ακολούθως ενημερώθηκε ο Διευθυντής του Καταστήματος Κράτησης, …….., ο υπαρχιφύλακας της βάρδιας, …….. και ο νοσοκόμος, …….., οι οποίοι μετέβησαν άμεσα στην αποθήκη των μαγειρείων, ο δε τελευταίος εξ αυτών ξεκρέμασε το άψυχο σώμα του ………, κόβοντας το καλώδιο και το έθεσε στο δάπεδο. Από τη νεκροψία-
νεκροτομή που διενήργησε ο εξετασθείς και ως μάρτυρας ενώπιον του ακροατηρίου ιατροδικαστής της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, ……., προς πίστωση της οποίας συντάχθηκε η υπ’ αριθμ. …../11-4-2005 «ιατροδικαστική έκθεση νεκροψίας- νεκροτομής», διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, τα εξής ουσιώδη: α) εντύπωμα βρόγχου υπό μορφή αύλακος που περιγυρεί το λαιμό μέχρι τις οπισθοωτιαίες χώρες με διάταξη λοξή ως προς τον επιμήκη άξονα αυτού, β) μικρή εκδορά ακανόνιστου σχήματος στη δεξιά μετωπιαία χώρα, γ) μικρή κυκλικού σχήματος αιμορραγική διήθηση μαλακών μορίων στην ινιακή χώρα, δ) μικρή ακανόνιστου σχήματος αιμορραγική διήθηση στη δεξιά κροταφική χώρα και ε) αιμορραγικές διηθήσεις μαλακών μορίων στις περιοχές των μειζόνων κεράτων του υοειδούς και αιμορραγικές διηθήσεις μαλακών μορίων λαιμού σύστοιχα με την ανωτέρω περιγραφείσα αύλακα στο λαιμό, ενώ στην ίδια ως άνω ιατροδικαστική έκθεση αναφέρεται ως αιτία θανάτου του ……….. η ισχυρή περίσφιξη του λαιμού δια βρόγχου. Επίσης, από την υπ’ αριθμ. …./11-4-2005 «εργαστηριακή έκθεση τοξικολογικής εξέτασης» της χημικού-τοξικολόγου της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, ………, προκύπτει ότι στο βιολογικό υλικό του πτώματος του ……. δε διαπιστώθηκε η παρουσία φαρμάκου ή δηλητηρίου, συμπεριλαμβανομένων των ναρκωτικών ουσιών, αλλά ούτε και οινοπνεύματος. Κατά το στάδιο της αστυνομικής προανάκρισης και της ακολουθήσασας κύριας ανάκρισης διερευνήθηκε το ενδεχόμενο ο θάνατος του ……. να οφείλεται σε εγκληματική ενέργεια και εν τέλει απαγγέλθηκε η κατηγορία της εκ προθέσεως ανθρωποκτονίας, κατά συναυτουργία, στους κατηγορούμενους, οι οποίοι παραπέμφθηκαν να δικαστούν για την πράξη αυτή ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου. Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 2595/2009 παραπεμπτικό βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, οι επαρκείς ενδείξεις ενοχής των κατηγορουμένων στηρίχθηκαν κυρίως στα εξής: α) στη διαπίστωση αιμορραγικής διήθησης στα μαλακά μόρια της ινιακής χώρας και στη δεξιά κροταφική χώρα του θανόντος, που επήλθε εν ζωή και υποδηλώνει πάλη πριν την περίσφιξη του λαιμού β) στην ύπαρξη δακτυλικού αποτυπώματος του αριστερού αντίχειρα του δεύτερου κατηγορουμένου (……..) στη νάιλον σακούλα, με την οποία ήταν δεσμευμένα τα χέρια του απαγχονισθέντος, γ) στο δέσιμο των χεριών του θανόντος στο πίσω μέρος του σώματός του, πράγμα που δεν είναι συμβατό με αυτοκτονία και δ) στο ότι λίγες ημέρες πριν το θάνατο του …….. είχε βρεθεί νεκρός στο κελί του πρώτου κατηγορουμένου (………) συγκροτούμενος του από υπερβολική δόση ναρκωτικών. Όμως, από τη συνδυαστική αξιολόγηση του συνόλου των προαναφερθέντων αποδεικτικών μέσων δεν προέκυψε, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η τέλεση από τους κατηγορούμενους της πράξης της εκ προθέσεως ανθρωποκτονίας, κατά συναυτουργία, που τους αποδίδεται, κατά την πλειοψηφούσα μεν γνώμη πέντε (5) μελών του (των τακτικών Δικαστών και των ενόρκων …….. και ……..) επειδή υπήρχαν αμφιβολίες για την τέλεσή της από τους κατηγορούμενους, κατά τη μειοψηφούσα δε γνώμη δύο (2) μελών του (των ενόρκων …….. και …….), επειδή αποδείχθηκε χωρίς καμία αμφιβολία ότι οι κατηγορούμενοι δεν τη διέπραξαν. Η παραπάνω απαλλακτική κρίση του Δικαστηρίου στηρίζεται στα εξής: 1) Τόσο ο θανών, όσο και οι κατηγορούμενοι είχαν τοποθετηθεί στο μαγειρείο του …….. και παρείχαν εκεί σταθερά την εργασία τους συνεργαζόμενοι περί τους 4-5 μήνες, χωρίς να έχουν εμφανίσει κάποιο πρόβλημα συμπεριφοράς μεταξύ τους, εκεί δε (μαγειρείο), τοποθετούνταν οι καλύτεροι από τους κρατούμενους, όπως κατέθεσαν ο Διευθυντής του ……, ……. και ο Αρχιφύλακας βάρδιας …….., οι οποίοι επιπλέον κατέθεσαν ειδικά για τον …….. ότι ήταν «άτομο εμπιστοσύνης», ότι «δεν είχε δημιουργήσει ποτέ πρόβλημα» και ότι «η υπηρεσία εκτιμώντας τη συμπεριφορά του τον κρατάει ακόμη στο κατάστημα νέων, παρότι έχει ενηλικιωθεί». Ως εκ τούτου συνάγεται το συμπέρασμα ότι όλοι οι κατηγορούμενοι, αν μη τι άλλο, είχαν επιδείξει «καλή» διαγωγή μέσα στη φυλακή και θεωρούνταν από τους καλύτερους κρατούμενους. 2) Από κανένα αποδεικτικό μέσο δεν προέκυψε ότι μεταξύ αφενός του …….. και αφετέρου των κατηγορουμένων ή έστω κάποιου από αυτούς υπήρχε έχθρα ή έριδα, εξ αιτίας της οποίας οι τελευταίοι θα οδηγούνταν στη θανάτωση του πρώτου, αλλά ούτε ανιχνεύτηκε η ύπαρξη κινήτρου για μία τέτοια εγκληματική ενέργεια. 3) Στο χώρο των μαγειρείων του …….. εργαζόταν, ως αρχιμάγειρας, μέχρι και μία εβδομάδα περίπου πριν τον απαγχονισμό του ……….. ένας συγκροτούμενος τους, αλβανικής υπηκοότητας, ονόματι …….., ο οποίος συνδεόταν φιλικά με τον …….. και ο οποίος βρέθηκε νεκρός από υπερβολική δόση ναρκωτικών χαπιών στο κελί του, όπου διέμενε με τους κατηγορούμενους και 3-4 ακόμη κρατούμενους. Μετά το θάνατο του ……, ο ………. είχε εμφανίσει συμπτώματα κατάθλιψης λόγω του χαμού του φίλου του, επειδή, σύμφωνα με τον ισχυρισμό του πρώτου κατηγορουμένου, ήταν εκείνος που του είχε δώσει τα ναρκωτικά χάπια, τα οποία του προκάλεσαν το θάνατο. Συναφώς, ο Διευθυντής του ……… κατέθεσε ότι αρχικά είχε κατηγορηθεί ο …….. για την προμήθεια των ναρκωτικών χαπιών, αλλά δεν αποδείχθηκε τούτο, προφανώς λόγω του «νόμου» της σιωπής που επικρατεί στα καταστήματα κράτησης. Αντιθέτως, από κανένα αποδεικτικό μέσο δεν προέκυψε ότι υπήρχαν υπόνοιες σε βάρος κάποιου των κατηγορουμένων και ιδίως σε βάρος του εξ αυτών …….. για το θάνατο του Αλβανού ……… 4) Στη θέα του απαγχονισμένου συγκρατούμενού τους όλοι οι κατηγορούμενοι έτρεξαν στην κύρια είσοδο των μαγειρείων και άρχισαν να καλούν σε βοήθεια τον επόπτη του χώρου με φωνές και κλάματα, εμφανίζοντας κατά τον κρίσιμο αμέσως μετά το συμβάν χρόνο αντίδραση σοκ και θλίψης, που δεν είναι συμβατή με αντίδραση δραστών ανθρωποκτονίας. 5) Αν οι κατηγορούμενοι είχαν πράγματι αποφασίσει να θανατώσουν τον …….. – παρά το γεγονός ότι δεν είχαν διαφορές μεταξύ τους, όπως ήδη αναφέρθηκε – δε θα το έπρατταν εντός του χώρου των μαγειρείων σε χρονική στιγμή που βρίσκονταν εκεί μόνον αυτοί και ο θανών, αφενός μεν επειδή θα στοχοποιούνταν αμέσως ως δράστες ανθρωποκτονίας και αφετέρου επειδή υπήρχε ορατό το ενδεχόμενο ανά πάσα στιγμή να εισέλθει στο χώρο των μαγειρείων ο εποπτεύων αυτούς σωφρονιστικός υπάλληλος και να τους καταλάβει επ’ αυτοφώρω. 6) Στο χώρο του μαγειρείου υπήρχε ένα γραφείο που χρησιμοποιούσε ο θανών για να ζωγραφίζει και εντός του συρταριού αυτού βρέθηκαν και κατασχέθηκαν δύο κόλλες χαρτιού, καλυμμένες στην εμπρόσθια όψη τους με φράσεις που γράφτηκαν και σκίτσα που σχεδιάστηκαν από τον θανόντα. Πιο συγκεκριμένα, στη μία κόλλα έχουν αναγραφεί, μεταξύ άλλων, πάνω-πάνω σε ελληνική γραφή η λέξη «………..» και η φράση «……..”, από κάτω έχει σχεδιαστεί ένα αναμμένο κερί, εκατέρωθεν αυτού υπάρχουν αραβικά σύμβολα, ακριβώς από κάτω υπάρχουν φράσεις σε αραβική γραφή, ακολούθως η ημεροχρονολογία και ώρα σε ελληνική γραφή «30-3-05 Τετάρτη ώρα 1:45’», αμέσως πιο κάτω έχει σχεδιαστεί το άνω τμήμα του προσώπου ενός ατόμου, που περιλαμβάνει την περιοχή των ματιών και τέλος έχει αναγραφεί σε ελληνική γραφή η φράση «ΧΡΟΝΙΑ Πολλά», ενώ στη δεύτερη κόλλα έχει αναγραφεί πάνω-πάνω σε ελληνική γραφή η φράση «ΑΛΟΥ ΔΡΟΜΟ», από κάτω η φράση «ΊΟ ΒΡΙΚΑ» και δύο φράσεις σε αραβική γραφή, ακολούθως έχει σχεδιαστεί ένα αναμμένο κερί και ένα αραβικό σύμβολο στα αριστερά του, από κάτω έχει γραφεί μία αραβική λέξη, κάτω από αυτήν η ελληνική λέξη «Αποφασίσα», παρακάτω μία αραβική λέξη και ακολουθούν μία υπογραφή και δύο μονογραφές του θανόντος, τέλος δε, στη δεξιά πλευρά της σελίδας, έναντι ακριβώς της λέξης «Αποφασίσα» και των υπογραφών-μονογραφών έχει σχεδιαστεί μία αγχόνη σε σχήμα Γ και κάτω από τον αιωρούμενο βρόγχο της ένας νεαρός, ψηλός, αξύριστος άνδρας με δεμένα τα μαλλιά του κοτσίδα, ο οποίος ομοιάζει με τον θανόντα, που ήταν ψηλός, αδύνατος, αξύριστος και είχε κοτσίδα (βλ. φωτογραφίες). Από την αξιολόγηση του συγκεκριμένου αποδεικτικού υλικού προκύπτει ότι ο θανών συνέταξε τα δύο αυτά έγγραφα την ημέρα του θανάτου του, περί ώρα 1:45’ μ.μ. (όπως αναγράφεται στη μία κόλλα χαρτιού) και μέσω αυτών εξέφρασε σιωπηλά την ειλημμένη απόφασή του να τερματίσει εκείνη την ημέρα τη ζωή του με απαγχονισμό. 7) Κατά τη νεκροψία διαπιστώθηκε ότι ο θανών έφερε στο λαιμό του αύλακα απαγχονισμού, η οποία ήταν λοξή ως προς τον επιμήκη άξονα του λαιμού και κατέληγε στις οπισθοωτιαίες χώρες, στοιχείο που είναι χαρακτηριστικό απαγχονισμού (αυτοκτονίας) και όχι στραγγαλισμού με βρόγχο (ανθρωποκτονίας), αφού στην τελευταία περίπτωση η αύλακα θα ήταν κάθετη ως προς τον επιμήκη άξονα του λαιμού, όπως βεβαίωσε ο ιατροδικαστής ……… Η κρίση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι η θηλιά, όπως βρέθηκε, δεν ήταν μικρή, αλλά αρκετά μεγαλύτερη από το λαιμό του θανόντος, έτσι ώστε να διευκολύνεται η είσοδος σ’ αυτή του κεφαλιού του απαγχονισθέντος και μάλιστα φορώντας το καπελάκι του. 8) Ο θανών βρέθηκε κρεμασμένος με δεμένα τα χέρια του πίσω από το σώμα του (στην πλάτη), στοιχείο που αρχικά δημιουργεί ερωτήματα αναφορικά τόσο με τον τρόπο που κατέστη εφικτό να δεθούν αυτά πισθάγκωνα από τον ίδιο τον θανόντα όσο και με τον τρόπο που κατάφερε ο θανών να ανέβει με δεμένα πισθάγκωνα τα χέρια του στο ευρισκόμενο εντός της αποθήκης πλαστικό βαρελάκι, μπλε χρώματος (που απ’ όλα τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό αυτό) και να περάσει το κεφάλι του, φορώντας τζόκεϊ, μέσα στο βρόγχο. Όμως, όπως κατέθεσε χαρακτηριστικά ο ιατροδικαστής …… «…Οι αυτόχειρες έχουν τρομακτικές επινοήσεις, έχουν μία ευστροφία μοναδική ως προς τον μηχανισμό αυτού που θέλουν να πετύχουν. Κάνουν πράγματα που δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Έχουν μία λογική που δεν μπορούμε να φτάσουμε εκεί…», βεβαιώνοντας ότι οι αυτόχειρες μπορούν να δέσουν τα χέρια τους μπροστά και να τα γυρίσουν πίσω και κάνουν τούτο για να μη μετανιώσουν την κρίσιμη στιγμή του απαγχονισμού και υπαναχωρήσουν. Η ίδια κρίση εισφέρθηκε και από τον μάρτυρα …….., Αστυνόμο Α` της Υποδ/νσης Εγκληματολογικών Ερευνών, ο οποίος κατέθεσε επιπλέον ότι όταν κάποιος δέσει μπροστά τα χέρια του μπορεί να τα γυρίσει πίσω από το σώμα του περνώντας μέσα από αυτά το σώμα του, όπως πράγματι επαληθεύτηκε κατά την αναπαράσταση που πραγματοποιήθηκε από αστυνομικούς υπαλλήλους στο ………. μπροστά στα μάτια του νοσοκόμου ……. με τη συμμετοχή του δεύτερου κατηγορουμένου, ο οποίος έχοντας παρόμοια σωματική διάπλαση με εκείνη του θανόντος κατάφερε και έφερε τα δεμένα χέρια του από το μπροστινό μέρος του σώματός του στο πίσω μέρος αυτού. 9) Η νάιλον σακούλα που χρησιμοποιήθηκε για τη δέσμευση των χεριών του …… ήταν ανοιγμένη στον πάτο της, είχε συμπτυγμένες τις πλευρές της, κατά τρόπο που είχε σχηματιστεί ένα νάιλον στεφάνι και αυτό ήταν περιτυλιγμένο με νάιλον αυτοκόλλητη ταινία συσκευασίας για να είναι σταθερή. Σημειωτέον ότι πάνω στη νάιλον σακούλα υπήρχαν κολλημένα υπολείμματα χαρτιού, καφέ χρώματος, στοιχείο που οδηγεί στην κρίση ότι επρόκειτο για χρησιμοποιημένη σακούλα. Ο τρόπος της δέσμευσης των χεριών του …….., όπως περιγράφηκε από τον Αστυνόμο Α` …….., συνίστατο κατά την εκτίμησή του, όπως είχε διαμορφωθεί βάσει των ειδικών του γνώσεων και εμπειριών, στην τοποθέτηση των χεριών εντός του νάιλον στεφανιού και στην περιστροφή αυτών κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να επέρχεται περίσφιξή τους, χωρίς δέσιμο. Λαμβανομένου υπόψη ότι το νάιλον «στεφάνι» που χρησιμοποιήθηκε δεν έφερε κατά μήκος αυτού κανένα κόμπο και ότι ο …….. δεν είχε λύσει κάποιο κόμπο, παρά μόνο είχε κόψει με μαχαίρι το νάιλον για να απελευθερώσει τα χέρια του …….., θεωρείται ως μόνη πιθανή εκδοχή να ακολουθήθηκε πράγματι η προπεριγραφείσα διαδικασία δέσμευσης των χεριών του θανόντος, η οποία μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με τη θέληση του τελευταίου, αφού θα καθίστατο υπερβολικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να περιστρέφει κάποιος άλλος τα χέρια του θανόντος όσες φορές απαιτείτο για να επέλθει περίσφιξή, ενώσω αυτός αντιστεκόταν. 10) Το δακτυλικό αποτύπωμα του δεύτερου κατηγορουμένου (……), που βρέθηκε στη χρησιμοποιηθείσα για τη δέσμευση των χεριών του …… νάιλον σακούλα, η οποία ήταν από εκείνες που είχαν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά του ψωμιού στα μαγειρεία, δικαιολογείται πειστικά από το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος ήταν αρμόδιος για το ψωμί και έπιανε τις σακούλες του ψωμιού σε συνδυασμό με το ανέφικτο διαπίστωσης της ηλικίας του δακτυλικού του αποτυπώματος, το οποίο μπορεί να υπήρχε πάνω στη σακούλα πολύ καιρό πριν τον απαγχονισμό. 11) Σε περίπτωση που οι κατηγορούμενοι είχαν τελέσει την αποδιδόμενη σ’ αυτούς κατηγορία και είχαν σκηνοθετήσει τον απαγχονισμό ώστε να μοιάζει με αυτοκτονία: α) θα είχαν λύσει τα χέρια του συγκρατούμενού τους, ώστε να αποσείσουν από πάνω τους κάθε υπόνοια ενοχής τους, β) θα έφεραν σε κάποιο σημείο του σώματός τους αμυντικά τραύματα, τα οποία δεν προέκυψαν, γ) ο θανών, λόγω της άσκησης βίας κατ’ αυτού προς το σκοπό της ακινητοποίησής του και λόγω της αντίδρασης που θα ασκούσε ο ίδιος για να την αποτρέψει θα έπρεπε να φέρει μώλωπες σε διάφορα σημεία του σώματός του και οπωσδήποτε στα χέρια του, κατά την ακινητοποίηση αυτών για να δεθούν, οι οποίοι όμως δε διαπιστώθηκαν κατά τη νεκροψία. Αντιθέτως, διαπιστώθηκαν μία αιμορραγική διήθηση μαλακών μορίων στην ινιακή χώρα και μία αιμορραγική διήθηση στη δεξιά κροταφική χώρα, οι οποίες αν και πραγματοποιήθηκαν εν ζωή, εντούτοις δεν προέκυψε ούτε ότι έλαβαν χώρα εγγύτατα του χρόνου του θανάτου του ……., αφού αυτές μπορεί να προκλήθηκαν σε χρονικό διάστημα μέχρι και 24 ώρες πριν το θάνατό του, αλλά ούτε και ότι μπορούσαν να επιφέρουν σε ένα νεαρό άτομο της ηλικίας του θανόντος απώλεια αισθήσεων, ώστε να τοποθετηθεί αναντίρρητα στην αγχόνη, όπως βεβαίωσε ο ιατροδικαστής ………, ο οποίος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο τα συγκεκριμένα χτυπήματα να προκλήθηκαν κατά την προσπάθεια του ……… να ανέβει με δεμένα τα χέρια οπισθάγκωνα στο μπλε βαρελάκι και να βάλει το κεφάλι του, φορώντας το τζόκεϊ, στο βρόγχο, οπότε έπεσε, χτύπησε, ξανασηκώθηκε και προσπάθησε πάλι, αν και ο ως άνω ιατροδικαστής επισήμανε τη δυσκολία τόσο στο ανέβασμα επί του συγκεκριμένου βαρελιού, που είχε μικρής επιφάνειας πάτο, όσο και στην επανάληψη της προσπάθειάς του. Ενόψει της ευρύτητας του χρονικού διαστήματος πρόκλησης των συγκεκριμένων σωματικών κακώσεων στον θανόντα, δεν μπορεί να αποκλειστεί ούτε το ενδεχόμενο τα τραύματα αυτά να είχαν προκληθεί ακόμη και την προηγούμενη ημέρα καθοιονδήποιε τρόπο, όπως π.χ. σε τσακωμό του θανόντος με συγκροτούμενο του, που δεν έγινε αντιληπτός από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, αν τα ίδια τραύματα (αιμορραγικές διηθήσεις) είχαν προκληθεί με γροθιές κάποιου εκ των κατηγορουμένων, τότε αφενός μεν θα ήταν πολύ πιθανή η πρόκληση και εξωτερικών σημαδιών στα πληγέντα σημεία του κεφαλιού του θανόντος, που όμως δε διαπιστώθηκαν, αφετέρου δε είναι πλέον ή βέβαιο ότι θα υπήρχαν ορατά εξωτερικά σημάδια (τραύματα) στο χέρι εκείνου του κατηγορουμένου που είχε επιτεθεί στον θανόντα, τα οποία θα είχαν γίνει αμέσως αντιληπτά από τους επιληφθέντες αστυνομικούς υπαλλήλους, πράγμα που επίσης δε συνέβη. 13) Κατά την τοξικολογική εξέταση που διενεργήθηκε στο βιολογικό υλικό του θανόντος δεν ανιχνεύτηκε η ύπαρξη οργανικών δηλητηρίων, ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ και ως εκ τούτου αποκλείεται η περιέλευση του θανόντος σε κατάσταση αναισθησίας με κάποιο σκεύασμα ή με αλκοόλ και η εν συνεχεία τοποθέτησή του στην αγχόνη. Και 14) Όλοι οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι του …….., που εξετάστηκαν ως μάρτυρες και οι οποίοι αφενός μεν είχαν ιδία αντίληψη του χώρου και των συνθηκών υπό τις οποίες έλαβε χώρα ο απαγχονισμός, αφετέρου δε γνώριζαν τον θανόντα και τους κατηγορούμενους διατύπωσαν την κρίση ότι πρόκειται για αυτοκτονία και όχι για ανθρωποκτονία, ο δε ιατροδικαστής …….., βάσει των στοιχείων που περιήλθαν σε γνώση του από τη διενεργηθείσα από τον ίδιο νεκροψία-νεκροτομή για το είδος και την έκταση των τραυμάτων του θανόντος, αλλά και των συνθηκών τέλεσης του απαγχονισμού, δήλωσε ότι δεν μπορεί να διαβεβαιώσει το Δικαστήριο αν πρόκειται για αυτοκτονία ή ανθρωποκτονία, επισηραίνοντας καθ’ όλη τη διάρκεια της κατάθεσής του όσα στοιχεία ήδη αναφέρθηκαν, τα οποία συνηγορούν στην εκδοχή της αυτοκτονίας. Τέλος, ειδικά ως προς τη συμμετοχική δράση του δεύτερου κατηγορούμενου αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στην επόμενη εβδομάδα από τον απαγχονισμό του …….. θα απολυόταν από τη φυλακή, όπως και πράγματι έγινε, το γεγονός δε τούτο θα δρούσε αποτρεπτικά στο να προβεί σε μία τέτοια εγκληματική ενέργεια. Ενόψει όλων των ανωτέρω, κατ’ ομόφωνη κρίση όλων των Δικαστών, πρέπει να κηρυχθούν αθώοι όλοι οι κατηγορούμενοι, με την ήδη αναφερθείσα επισήμανση ότι κατά μεν την πλειοψηφούσα γνώμη πέντε (5) Δικαστών η αθωότητα των κατηγορουμένων στηρίζεται στη δημιουργία πολλών αμφιβολιών περί της τέλεσης από αυτούς της πράξης που τους αποδίδεται, ενώ κατά τη μειοψηφούσα γνώμη δύο (2) Δικαστών δε δημιουργήθηκε καμία αμφιβολία για την αθωότητά τους.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζοντας με παρόντες τους κατηγορούμενους: 1) ……. του ……. και της ……., που γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, στις 25-6-1982, κρατούμενος στο Ε.Κ.Κ.Ν. ……. (για άλλη αιτία) και 2) ……. του …. και της ……. που γεννήθηκε στην …….., στις 21-3-1985, και κατοικεί στην …… (οδός ……..) και ωσεί παρόντα τον κατηγορούμενο ……. του …….. και της ……, που γεννήθηκε στην ……., στις 5-9-1986, και κατοικεί στη ……. – Πιερίας (οδός ………).

ΚΗΡΥΣΣΕΙ αυτούς αθώους λόγω αμφιβολιών, κατά πλειοψηφία (5-2), μειοψηφισάντων των ενόρκων ……… και ……., που είχαν τη γνώμη ότι έπρεπε να κηρυχθούν αθώοι χωρίς αμφιβολίες, του ότι: Στον ….. Αττικής και δη εντός του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων, στις 30-3-2005 άπαντες οι κατηγορούμενοι, ενεργώντας από κοινού, με πρόθεση σκότωσαν άλλον. Συγκεκριμένα, κατόπιν συναποφάσεως και με κοινό δόλο, ευρισκόμενοι σε ήρεμη ψυχική κατάσταση τόσο κατά τη λήψη της αποφάσεως όσα και κατά την πραγματοποίησή της, εντός των μαγειρείων του άνω σωφρονιστικού καταστήματος, αφού επιτέθηκαν κατά του συγκρατούμενού τους ……. του …….., επιφέροντας σε αυτόν πλήγματα με όλων όργανο και προκαλώντας σε αυτόν εκδορές στο δεξιό πλάγιο του λαιμού, αιμορραγική διήθηση των μαλακών μορίων στην ινιακή χώρα και στη δεξιά κροταφική χώρα, τον ακινητοποίησαν δένοντας τα χέρια του όπισθεν του σώματός του με νάιλον αυτοσχέδια κατασκευή, αποτελούμενη από διάφανη ζελατίνα διπλωμένη και περιτυλιγμένη με πλαστική επικολλητική ταινία και ακολούθως τον οδήγησαν στην αποθήκη των μαγειρείων, όπου χρησιμοποιώντας καλώδιο ηλεκτρικής σόμπας το οποίο έδεσαν στις σωληνώσεις της ηλεκτρικής θέρμανσης, κατασκεύασαν βρόχο στον οποίο πέρασαν το κεφάλι του ανωτέρω προκαλώντας στη συνέχεια την απαιώρησή του και συνακόλουθα ισχυρή περίσφιξη του λαιμού από το βρόχο συνεπεία του οποίου και μόνο επήλθε ο θάνατος αυτού.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε αμέσως, στο ακροατήριό του, σε δημόσια συνεδρίαση.

Στη Θήβα την 19η Ιουλίου 2012

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Ο Εισαγγελέας προς τον οποίο δόθηκε ο λόγος από τον Πρόεδρο, πρότεινε να επικυρωθεί η από 30-3-2005 έκθεση αυτοψίας και κατάσχεσης που συνέταξε η Αστυνόμος Α` ……. και να διαταχθεί η δήμευση των κατασχεθέντων, ήτοι: 1) ενός υφασμάτινου καπέλου χρώματος μαύρου με γείσο και με ενδείξεις οι οποίες είναι γραμμένες με κόκκινα γράμματα, 2) ενός πλαστικού ηλεκτρικού καλωδίου, 3) δύο διάφανων πλαστικών ζελατίνων περιτυλιγμένες με πλαστική επικολλητική ταινία, 4) δύο σελίδων χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν αναγραφεί διάφορες φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή και έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και 5) ενός μαύρου στυλού τύπου ……
Οι συνήγοροι υπεράσπισης των κατηγορουμένων, αλλά και οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι, αφού ρωτήθηκαν σχετικά από τον Πρόεδρο, δεν αντέλεξαν στην παραπάνω εισαγγελική πρόταση.
Κατόπιν το από τους Τακτικούς Δικαστές Δικαστήριο του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θηβών, αφού αποσύρθηκε για διάσκεψη στο δωμάτιο το προσδιορισμένο για τούτο, διασκέφθηκε σε αυτό με την παρουσία και της Γραμματέως, κατάρτισε και όταν επανήλθε στην έδρα του δημοσίευσε αμέσως, μέσω του Προέδρου, ο οποίος απήγγειλε σε δημόσια συνεδρίαση την παρακάτω απόφαση με αριθμό 159/2012 και με το ακόλουθο περιεχόμενο:

Σύμφωνα με τα άρθρα 76 § 2 Π.Κ. και 373 Κ.Π.Δ. πρέπει να επικυρωθεί η από 30-3-2005 έκθεση αυτοψίας και κατάσχεσης που συνέταξε η Αστυνόμος Α` ….. με την οποία κατασχέθηκαν: 1) ένα υφασμάτινο καπέλο χρώματος μαύρου με γείσο και με ενδείξεις οι οποίες είναι γραμμένες με κόκκινα γράμματα, 2) ένα πλαστικό ηλεκτρικό καλώδιο, 3) δύο διάφανες πλαστικές ζελατίνες περιτυλιγμένες με πλαστική επικολλητική ταινία, 4) δύο κόλλες χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν αναγραφεί διάφορες φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή και έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και 5) ένα μαύρο στυλό τύπου ….. και να διαταχθεί η δήμευση αυτών.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ την από 30-3-2005 έκθεση αυτοψίας και κατάσχεσης που συνέταξε η Αστυνόμος Α` ……., με την οποία κατασχέθηκαν: 1) ένα υφασμάτινο καπέλο χρώματος μαύρου με γείσο και με ενδείξεις οι οποίες είναι γραμμένες με κόκκινα γράμματα, 2) ένα πλαστικό ηλεκτρικό καλώδιο, 3) δύο διάφανες πλαστικές ζελατίνες περιτυλιγμένες με πλαστική επικολλητική ταινία, 4) δύο κόλλες χαρτιού πάνω στις οποίες έχουν αναγραφεί διάφορες φράσεις σε ελληνική και αραβική γραφή και έχουν σχεδιαστεί σκίτσα και 5) ένα μαύρο στυλό τύπου ……..

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ τη δήμευση αυτών των κατασχεθέντων.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε αμέσως στο ακροατήριό του, σε δημόσια συνεδρίαση.
Στη Θήβα την 19η Ιουλίου 2012

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ακολούθως ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, κήρυξε τη λήξη της συνεδρίασης.

Στη Θήβα την 19η Ιουλίου 2012

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων του υποτομέα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Τροποποίηση της υπό στοιχεία 2/72150/ΔΠΓΚ/
18.5.2021 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών «Εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων
υποχρεώσεων των φορέων του υποτομέα των
Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (Β’ 2091).
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 4281/2014 «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας,
οργανωτικά θέματα του Υπουργείου Οικονομικών και
άλλες διατάξεις» (Α’ 160).
2. Το π.δ. 80/2016 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους
διατάκτες» (Α’ 145).
3. Το π.δ. 62/2020 «Διορισμός Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 155).
4. Την υπό στοιχεία Y70/30.10.2020 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή
Υπουργό Οικονομικών, Θεόδωρο Σκυλακάκη» (Β’ 4805).
5. Τη συνεχιζόμενη ανάγκη εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους των φορέων που ανήκουν κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014
(Α’ 143) στον υποτομέα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), καθώς και επανακαθορισμού της
διαδικασίας, ιδίως δε των χρονικών περιθωρίων για τη
χρησιμοποίηση της επιχορήγησης από τους ανωτέρω
φορείς για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους.
6. Το υπ’ αρ. 48022/28-6-2021 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών, με το οποίο ζητείται η παράταση μέχρι
την 31η.07.2021 του προγράμματος εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των φορέων του υποτομέα
των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αντίστοιχη
προσαρμογή της σχετικής διαδικασίας, προκειμένου να
καταστεί δυνατή η αξιοποίηση του συνόλου των πιστώσεων, που τίθενται στη διάθεσή τους.
7. Το γεγονός ότι από την παρούσα δεν προκαλείται
δαπάνη στον κρατικό προϋπολογισμό, αποφασίζουμε:
Τροποποιούμε την υπό στοιχεία 2/72150/ΔΠΓΚ/
18.5.2021 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών (Β’ 2091) ως εξής:
1. Η παρ. 7 της Ενότητας Γ «Διαδικασία» του άρθρου
1 αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«7. Οι ΟΤΑ οφείλουν να ολοκληρώσουν την αποπληρωμή του συνόλου των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών
τους μέχρι την 31η.07.2021.».
2. Το άρθρο 2 έως το σημείο «…το ύψος των ποσών
που εντάσσονται στις περιπτώσεις του παρόντος άρθρου.» αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Άρθρο 2
Για τους ΟΤΑ που λαμβάνουν ποσά επιχορηγήσεων
σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 4281/2014
κατά το τρέχον οικονομικό έτος, αλλά και για τους ΟΤΑ
που έχουν λάβει αντίστοιχη επιχορήγηση κατά το οικ. έτος 2020 και ολοκληρώνουν την αποπληρωμή, υπό
την έννοια της επόμενης παραγράφου, των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους μέχρι την 30ή.09.2021, τα
ποσά των εν λόγω επιχορηγήσεων δεν παρακρατούνται από τους προβλεπόμενους στα άρθρα 259 και 260
του ν. 3852/2010 πόρους που εγγράφονται κατ’ έτος
στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για
τους ΟΤΑ.
Η ολοκλήρωση της αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ΟΤΑ θεωρείται ότι έχει συντελεστεί όταν δεν εμφανίζονται στο ΜΔ ληξιπρόθεσμες
υποχρεώσεις σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην
παρ. Α του άρθρου 1 της παρούσας και, επιπλέον, στις
περιπτώσεις που διαπιστώνεται ότι οι υποχρεώσεις
αφορούν σε δαπάνες που δεν δύναται να πληρωθούν
λόγω υπαιτιότητας του δικαιούχου ή λόγω διαδικασιών
φορέα χρηματοδότησης που αφορούν ιδίως σε δαπάνες
που έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικά προγράμματα
επενδυτικού χαρακτήρα ή πρόκειται για υποχρεώσεις
που έχουν εξοφληθεί και εκκρεμεί η λογιστική τακτοποίησή τους ή πρόκειται για υποχρεώσεις που νομίμως έχουν αναληφθεί αλλά βρίσκονται υπό δικαστική
διεκδίκηση.
Ο έλεγχος για την ολοκλήρωση της αποπληρωμής των
ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, των ΟΤΑ διενεργείται με
ευθύνη της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης.
Η αρμόδια Γενική Διεύθυνση αποστέλλει μέχρι την
30ή Νοεμβρίου 2021 στο ΓΛΚ σε ηλεκτρονική μορφή
αναλυτικά στοιχεία, σχετικά με την αποπληρωμή των
ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ΟΤΑ, όπως και με το
ύψος των ποσών που εντάσσονται στις περιπτώσεις του
παρόντος άρθρου.».
Κατά τα λοιπά ισχύουν τα οριζόμενα στην υπό στοιχεία
2/72150/ΔΠΓΚ/18.5.2021 υπουργική απόφαση.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 28 Ιουνίου 2021
Ο Αναπληρωτής Υπουργός
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ

Tυχόν αστική, πειθαρχική και ποινική ευθύνη του λογιστή δεν απαλλάσσει τον επιτηδευματία από τη δική του ευθύνη – Λήψη εικονικών τιμολογίων

Αριθμός απόφασης: 213
Θεσσαλονίκη, 23.01.2019

 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α8 – ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ

Ταχ. Δ/νση: Εγνατία 45
Ταχ. Κώδικας: 54630 – Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνο: 2313-333254
ΦΑΞ: 2313-333258
E-Mail: ded.thess1@n3.syzefxis.gov.gr

ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

 

Έχοντας υπ’ όψη:

1. Τις διατάξεις:
α. Του άρθρου 63 του ν. 4174/2013 (ΦΕΚ Α’ 170).
β. Του άρθρου 11 της Δ. ΟΡΓ. Α 1036960 ΕΞ 2017/10.03.2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. (ΦΕΚ 968 Β’/22.03.2017) με θέμα «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)»
γ. Της ΠΟΛ.1064/2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. (ΦΕΚ Β’ 1440/27-04-2017).

2. Την ΠΟΛ.1069/2014 Εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών.

3. Την Δ.Ε.Δ. 1126366 ΕΞ 2016/30.08.2016 (ΦΕΚ Β’ 2759/1.9.2016) Απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών «Παροχή εξουσιοδότησης υπογραφής».

4. Την από    και με αριθμό πρωτοκόλλου    ενδικοφανή προσφυγή του    , Α.Φ.Μ.    , κατά της υπ’ αριθ     οριστικής πράξης διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α./επιβολής προστίμου φορολογικής περιόδου 01/01-30/06/2017 του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ και τα προσκομιζόμενα με αυτήν σχετικά έγγραφα.

5. Την υπ’ αριθ     οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α./επιβολής προστίμου φορολογικής περιόδου 01/01-30/06/2017 του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, της οποίας ζητείται η ακύρωση.

6. Τις απόψεις της ανωτέρω φορολογικής αρχής.

7. Την εισήγηση του ορισθέντος υπαλλήλου του Τμήματος Α8 – Επανεξέτασης όπως αποτυπώνεται στο σχέδιο της απόφασης.

Επί της από    και με αριθμό πρωτοκόλλου    ενδικοφανούς προσφυγής του    , Α.Φ.Μ    , η οποία κατατέθηκε εμπρόθεσμα και μετά την μελέτη και την αξιολόγηση όλων των υφιστάμενων στο σχετικό φάκελο εγγράφων και των προβαλλόμενων λόγων της ενδικοφανούς προσφυγής, επαγόμαστε τα ακόλουθα:

 

Με την υπ’ αριθ……..οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α./επιβολής προστίμου φορολογικής περιόδου 01/01-30/06/2017 του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ εξαλείφθηκε το πιστωτικό υπόλοιπο του προσφεύγοντα κατά 156,61 € και του επιβλήθηκε φόρος ποσού 22.682,75 € και πρόστιμο άρθρου 58Α Κ.Φ.Δ. ποσού 11.341,38 €, δη σύνολο φόρου για καταβολή 34.024,13 €, λόγω λήψης τριάντα ενός (31) εικονικών τιμολογίων ενδοκοινοτικών αποκτήσεων από την Βουλγάρικη επιχείρηση « ……- VAT……» συνολικής καθαρής αξίας 95.164,00 € με αναλογούντα φόρο εισροών 95.164,00 € * 24% = 22.839,36 €.

Η εν λόγω πράξη εδράζεται επί της από …… έκθεσης μερικού φορολογικού ελέγχου Φ.Π.Α. της φορολογικής αρχής.

 

Ο προσφεύγων, με την υπό κρίση ενδικοφανή, ζητά την ακύρωση της παραπάνω πράξεως προβάλλοντας ως λόγο ότι η καταχώρηση των τριάντα ενός (31) εικονικών τιμολογίων έγινε από τον λογιστή του τότε κ ……..(ήδη τον έχει απολύσει), εν αγνοία του και χωρίς οποιαδήποτε ενημέρωσή του, συναίνεση ή προτροπή του. Ουδεμία σχέση τον συνδέει, με την Βουλγάρικη

επιχείρηση « ……..- VAT……….» αγνώστων λοιπών στοιχείων, ούτε ποτέ συναλλάχθηκε μαζί της, ούτε τους ζήτησε να εκδώσουν τα επίδικα τιμολόγια στο όνομά του, οπότε δεν γνωρίζει τίποτε σχετικά με τα εμπορεύματα που αναφέρονται σε αυτά. Ουδέποτε υπέγραψε, ούτε εξουσιοδότησε τον λογιστή του ή οποιονδήποτε τρίτο να υπογράψει για εκείνον στα πρωτόκολλα παράδοσης που συνόδευαν τα επίμαχα τιμολόγια και η καταχωρηθείσα σε αυτά υπογραφή δεν είναι δική του. Ουδέποτε υπήρξε φορολογικά αρμόδιος να συντάσσει και να προσκομίζει φορολογικά βιβλία και δηλώσεις, αφού το καθήκον αυτό το είχε αναθέσει εδώ και πολλά χρόνια στον επαγγελματία λογιστή του και ουδεμία πρόσβαση είχε στα λογιστικά βιβλία του, τα οποία διαχειριζόταν αποκλειστικά και μόνον αυτός, χωρίς την δική του ανάμιξη. Κατά συνέπεια, ουδεμία ευθύνη φέρει για τα φερόμενα ως εικονικά τιμολόγια.

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 66 παρ. 5 του ν. 4174/2013 ορίζεται ότι: «… Εικονικό είναι το φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται για συναλλαγή ανύπαρκτη στο σύνολό της ή για μέρος αυτής ή για συναλλαγή στην οποία το ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη που αναγράφονται στο στοιχείο είναι άγνωστο φορολογικώς πρόσωπο, με την έννοια ότι δεν έχει δηλώσει την έναρξη του επιτηδεύματός του ούτε έχει θεωρήσει στοιχεία στη Φορολογική Διοίκηση. Εικονικό είναι επίσης το στοιχείο που φέρεται ότι εκδόθηκε ή έχει ληφθεί από εικονική εταιρία, κοινοπραξία, κοινωνία ή άλλη οποιασδήποτε μορφής επιχείρηση ή νομική οντότητα ή από φυσικό πρόσωπο για το οποίο αποδεικνύεται ότι είναι παντελώς αμέτοχο με τη συγκεκριμένη συναλλαγή, οπότε στην τελευταία αυτή περίπτωση η ποινική δίωξη ασκείται κατά του πραγματικού υπευθύνου που υποκρύπτεται. …»

 

Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του ν. 4174/2013 ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αμφισβήτησης πράξης προσδιορισμού φόρου στα πλαίσια ενδικοφανούς προσφυγής, ο φορολογούμενος ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που προβαίνει στην εν λόγω αμφισβήτηση φέρει το βάρος της απόδειξης της πλημμέλειας της πράξης προσδιορισμού του φόρου.»

 

Επειδή, το άρθρο 64 του Ν. 4174/2013 «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας» ορίζει ότι : «Η Φορολογική Διοίκηση έχει την υποχρέωση να παρέχει σαφή, ειδική και επαρκή αιτιολογία για τη νομική βάση, τα γεγονότα και τις περιστάσεις που θεμελιώνουν την έκδοση πράξεως και τον προσδιορισμό του φόρου».

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 2859/2000 ορίζεται ότι: «Θεωρείται ως ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2: α) η παραλαβή αγαθού στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο για τις ανάγκες της επιχείρησής του, το οποίο αποστέλλεται ή μεταφέρεται από τον ίδιο ή από άλλο πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του, από ένα άλλο κράτος – μέλος εντός του οποίου έχει παραχθεί, εξορυχθεί, μεταποιηθεί, αγορασθεί, αποκτηθεί ή έχει εισαχθεί σ’ αυτό το κράτος -μέλος από τον ίδιο, στα πλαίσια της επιχείρησής του, β) η παραλαβή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας από νομικό πρόσωπο μη υποκείμενο στο φόρο, τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται από το ίδιο πρόσωπο από άλλο κράτος μέλος, στο οποίο είχαν εισαχθεί από το πρόσωπο αυτό, γ) η μετακίνηση αγαθών από άλλο κράτος – μέλος στο εσωτερικό της χώρας, κατά ανάλογη εφαρμογή του δεύτερου και τρίτου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 7 του παρόντος.»

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ν. 2859/2000 ορίζεται ότι: «1. Ο υποκείμενος δικαιούται να εκπέσει, από το φόρο που αναλογεί στις ενεργούμενες από αυτόν πράξεις παράδοσης αγαθών, παροχής υπηρεσιών και ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, το φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που έγιναν σε αυτόν και η εισαγωγή αγαθών, που πραγματοποιήθηκε από αυτόν, καθώς και το φόρο που οφείλεται για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών που πραγματοποιήθηκαν από αυτόν. .»

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 1 περ. β’ και δ’ του ν. 2859/2000 ορίζεται ότι:
«1. Το δικαίωμα έκπτωσης του φόρου μπορεί να ασκηθεί, εφόσον ο υποκείμενος στο φόρο κατέχει: . β) νόμιμο τιμολόγιο ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο που επέχει θέση τιμολογίου, από τα οποία αποδεικνύονται οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών που γίνονται σ’ αυτόν και ο φόρος με τον οποίο επιβαρύνθηκαν, . δ) νόμιμο τιμολόγιο ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο που επέχει θέση τιμολογίου ή την περιοδική δήλωση της οικείας φορολογικής περιόδου, στην περίπτωση που δεν υπάρχει άλλο αποδεικτικό στοιχείο, για τις πραγματοποιούμενες ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών, καθώς και τις λήψεις υπηρεσιών για τις οποίες είναι ο ίδιος υπόχρεος στο φόρο, εφόσον οι πράξεις αυτές έχουν καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, …»

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρου 922 του Α.Κ (ΠΔ 456/1984) «Ευθύνη του προστήσαντος» «Ο κύριος ή ο προστήσας κάποιον άλλον σε μια υπηρεσία ευθύνεται για τη ζημιά που ο υπηρέτης ή ο προστηθείς προξένησε σε τρίτον παράνομα κατά την υπηρεσία του.».

 

Επειδή, με τις διατάξεις του Π.Δ. 340/1998, σε συνδυασμό και με τις περί εντολής διατάξεις των άρθρων 713 και 714 και 652 ΑΚ, προκύπτει ότι με την καταρτιζόμενη μεταξύ του λογιστή και του εργοδότη του ή εντολέα αυτού σύμβαση, είτε αυτή είναι σύμβαση εργασίας, είτε σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών, ο λογιστής υποχρεούται να τηρεί τα λογιστικά και λοιπά φορολογικά στοιχεία και βιβλία της επιχείρησης του εργοδότη ή εντολέα του, επιδεικνύοντας την επιμέλεια που ο συνετός άνθρωπος του οικείου κύκλου συναλλαγών επιδεικνύει σε παρόμοια περίπτωση, τηρώντας τις σχετικές φορολογικές και λοιπές διατάξεις και μη υποχρεούμενος, ως προς τη φύση της εργασίας ή της διεκπεραίωσης της ανατεθείσας σ’ αυτόν εντολής, να συμμορφώνεται με αντίθετες προς τις άνω φορολογικές διατάξεις οδηγίες του εντολέα του.
Η μη κανονική, κατά τον επιβαλλόμενο από τις φορολογικές και λοιπές διατάξεις, τήρηση των φορολογικών και λοιπών στοιχείων της επιχείρησης του εντολέα του λογιστή, από υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια) του τελευταίου, συνιστά υπαίτια παραβίαση της μεταξύ των μερών σύμβασης από το λογιστή, και δημιουργεί ευθύνη αυτού προς αποζημίωση του εντολέα-εργοδότη του για την ανόρθωση της ζημίας που αυτός υπέστη και τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο με την αντισυμβατική αυτή συμπεριφορά του λογιστή, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 330, 297 και 298 ΑΚ, όχι δε αδικοπραξία με την έννοια του άρθρου 914 ΑΚ, αφού η παράβαση αυτή δεν νοείται χωρίς την μεταξύ των συμβληθέντων μερών σχέση εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών. Το πταίσμα και η ευθύνη του εργαζομένου ή εντολοδόχου λογιστή τεκμαίρεται από τη μη τήρηση των συμβατικών του ως άνω υποχρεώσεων, εναπόκειται δε στον ίδιο να ισχυρισθεί και αποδείξει, κατ’ ένσταση, ότι δεν τον βαρύνει υπαιτιότητα (Δελτίο Φορολογικής Νομοθεσίας, Τεύχος 1476, Β’ Οκτωβρίου 2011, σελ. 1554).

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 38 παρ. 3 του ν. 2873/2000 (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 17 του ν. 3842/2010) ορίζεται ότι: «3. Ο λογιστής φοροτεχνικός είναι υπεύθυνος για την ορθή μεταφορά των οικονομικών δεδομένων από τα στοιχεία στα βιβλία, για την ακρίβεια των δηλώσεων ως προς τη συμφωνία αυτών με τα φορολογικά και οικονομικά δεδομένα που προκύπτουν από τα τηρούμενα βιβλία. Επίσης, είναι υπεύθυνος για την ορθή φορολογική αναμόρφωση των αποτελεσμάτων με τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται και τις οποίες παραθέτει αναλυτικά σε κατάσταση που συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Το περιεχόμενο της κατάστασης αυτής υπόκειται σε έλεγχο σύμφωνα με το άρθρο 66 του Κ.Φ.Ε. .».

 

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 67 παρ. 3 του ν. 4174/2013 ορίζεται ότι: «3. Ο εν γνώσει υπογράφων ανακριβή φορολογική δήλωση ως πληρεξούσιος, καθώς και όποιος με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εν γνώσει συμπράττει ή προσφέρει άμεση συνδρομή στην τέλεση των παραπάνω εγκλημάτων τιμωρείται ως άμεσος συνεργός.»

 

Επειδή, η τυχόν αστική, πειθαρχική και ποινική ευθύνη του λογιστή δεν απαλλάσσει τον επιτηδευματία από τη δική του ευθύνη.

 

Επειδή, η από……… έκθεση μερικού φορολογικού ελέγχου Φ.Π.Α. της Δ.Ο.Υ. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, στην οποία εδράζεται η προσβαλλόμενη πράξη, αναγράφει τις διατάξεις εκείνες που αποτελούν το νόμιμο έρεισμα για την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, εκτίθενται λεπτομερώς τα πραγματικά περιστατικά και οι διαπιστώσεις του ελέγχου, κρίνονται βάσιμες και αιτιολογημένες.

 

Αποφασίζουμε

Την απόρριψη της υπ’ αριθ. πρωτ ……. ενδικοφανούς προσφυγής του … ,….Α.Φ.Μ …………

Οριστική φορολογική υποχρέωση του υπόχρεου – καταλογιζόμενο ποσό με βάση την παρούσα απόφαση:

Υπ’ αριθ………οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α./επιβολής προστίμου φορολογικής περιόδου 01/01-30/06/2017

 

Μη αναγνώριση πιστωτικού υπολοίπου 156,61 €

Χρεωστικό υπόλοιπο 22.682,75 €
Πρόστιμο άρθρου 58Α Κ.Φ.Δ. 11.341,38 €
Σύνολο φόρου για καταβολή 34.024,13 €

Εντελλόμεθα όπως αρμόδιο όργανο κοινοποιήσει με τη νόμιμη διαδικασία την παρούσα απόφαση στον υπόχρεο.

ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΚΑΤΣΙΟΥΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Άρθρο 34 – Νόμος 4640/2019 – Τροποποιήσεις στο ν.δ. 68/1968 (Α΄ 301) για τη «Συγκρότηση Συμβουλίου Χαρίτων – Διαδικασία»

1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 1 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«1. Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης λειτουργεί Συμβούλιο Χαρίτων, το οποίο έχει γνωμοδοτική αρμοδιότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 47 παράγραφος 1 του Συντάγματος, περί απονομής χάριτος σε καταδικασθέντες και της μετατροπής ή του μετριασμού των ποινών που επιβλήθηκαν από τα δικαστήρια.»2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 1 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«2. Το Συμβούλιο Χαρίτων συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης και με θητεία δύο (2) ετών ως εξής: α) από τον Γενικό Γραμματέα Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως Πρόεδρο, β) από έναν (1) Πρόεδρο εφετών με τον αναπληρωτή του, γ) από τρεις (3) εφέτες με τους αναπληρωτές τους, δ) από δύο (2) υπαλλήλους με τους αναπληρωτές τους οι οποίοι προΐστανται Γενικής Διεύθυνσης ή Διεύθυνσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης.Ως μέλη του Συμβουλίου Χαρίτων μπορεί να ορίζονται και δικαστικοί λειτουργοί, οι οποίοι υπηρετούν στο Γραφείο Νομοθετικής Πρωτοβουλίας.»3. Η παράγραφος 3 του άρθρου 1 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«3. Σε περίπτωση έλλειψης, απουσίας ή κωλύματος του Γενικού Γραμματέα Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Συμβούλιο μετέχει υπάλληλος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ο οποίος προΐσταται Γενικής Διεύθυνσης ή Διεύθυνσης που ορίζεται με την απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης για τη συγκρότηση του Συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή προεδρεύει του Συμβουλίου ο αρχαιότερος δικαστικός λειτουργός.»4. Η παράγραφος 5 του άρθρου 1 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«5. Στο Συμβούλιο καθήκοντα εισηγητή, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκτελεί ο Προϊστάμενος του Τμήματος Ποινικού Μητρώου και Απονομής Χάριτος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, χρέη δε γραμματέα του Συμβουλίου εκτελεί ένας (1) από τους υπαλλήλους του ιδίου Τμήματος, ο οποίος ορίζεται, με τον αναπληρωτή του, με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης. Κατά τον ίδιο τρόπο ορίζεται, ως αναπληρωτής του, σε περίπτωση έλλειψης, απουσίας ή κωλύματος του εισηγητή ένας (1) από τους Προϊσταμένους Τμήματος του Υπουργείου Δικαιοσύνης.»5. Η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«1. Οι προς το Συμβούλιο Χαρίτων αιτήσεις, συνοδεύονται από το κατά το άρθρον 8 του παρόντος παράβολο ή πιστοποιητικό απορίας ή άλλο πιστοποιητικό, το οποίο κατά την κρίση του Συμβουλίου Χαρίτων ειδικώς αιτιολογημένη αποδεικνύει οικονομική δυσπραγία, υποβάλλονται προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης διά της Διευθύνσεως της φυλακής ή του Σωφρονιστικού Καταστήματος ή του Διοικητού της Στρατιωτικής φυλακής, στην οποία κρατείται ο αιτών ή εάν αυτός δεν κρατείται διά του Εισαγγελέως ή από τον αιτούντα αυτοπροσώπως ή νομίμως εκπροσωπούμενο.»6. Το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«Ο ούτω σχηματιζόμενος φάκελος υποβάλλεται στο Τμήμα Ποινικού Μητρώου και Απονομής Χάριτος.»7. Η παράγραφος 3 του άρθρου 2 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«3. Το Τμήμα Ποινικού Μητρώου και Απονομής Χάριτος διαβιβάζει τον φάκελο που σχηματίσθηκε κατά την παράγραφο 2 ως άνω με συνημμένα πλήρες αντίγραφο των πρακτικών της δίκης και της αποφάσεως ή των αποφάσεων με τις οποίες καταδικάσθηκε ο αιτών και προκαλεί γνωμοδότηση του Εισαγγελέως που παρέστη στο ακροατήριο, τούτου δε μη διατελούντος στην υπηρεσία ή κωλυομένου, του Εισαγγελέως Εφετών της περιφέρειας του δικάσαντος δικαστηρίου ή προκειμένου περί αποφάσεως Στρατιωτικού Δικαστηρίου του Εισαγγελέως του δικάσαντος Στρατιωτικού Δικαστηρίου.»8. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 2 τροποποιείται ως ακολούθως:«Αν περισσότερες από μία ποινές επιβλήθηκαν από Στρατιωτικό Δικαστήριο, αρμόδιος για να γνωμοδοτήσει είναι ο Εισαγγελέας του αναθεωρητικού δικαστηρίου.»9. Η παράγραφος 5 του άρθρου 2 του ν.δ. 68/1968 καταργείται.10. Το άρθρο 5 του ν.δ. 68/1968 καταργείται.11. Το άρθρο 6 του ν.δ. 68/1968 τροποποιείται ως ακολούθως:«Άρθρο 6Οι γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου Χαρίτων και ολόκληρος ο σχετικός φάκελος τίθεται με μέριμνα του γραμματέα του Συμβουλίου υπ’ όψιν του Υπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος διατυπώνει σύμφωνα με το άρθρο 47 παράγραφος 1 του Συντάγματος πρόταση προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον οποίο και υποβάλλει ολόκληρο τον φάκελο για την τελική κρίση.»

Γνωμοδότηση απονομής χάριτος.

ΠΡΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Τμήμα Απονομής Χάριτος

Αρίθμ. 1/2015

Γνωμοδότηση

Εισαγγελέα Εφετών Θεσσαλονίκης

Ηλία Νικ. Σεφερίδη

Λάβαμε υπόψη μας την από 9/10/2014 αίτηση του … κατοίκου συκιών Θεσσαλονίκης περί απονομής χάριτος σ` αυτόν και την αρίθμ. 29529/2014 αναφορά της άνω Υπηρεσίας και με βάση των ανωτέρω εγγράφων και όσα επισυνάπτονται σ’ αυτά εκθέτω τα παρακάτω.

Στις 20/9/2005 υπηρετούσα ως Αντεισαγγελέας Εφετών στο Εφετείο Θεσσαλονίκης  και συμμετείχα στην δικάσιμο του Β’ Τριμελούς Εφετείου  Θεσσαλονίκης  κατά την οποία εκδόθηκε σε βάρος του αιτούντος … η με αρίθμ. 2757/20/9/2005 απόφαση με την οποία καταδικάστηκε σε ποινή φυλακίσεως οκτώ (8)  μηνών για την πράξη της πλαστογραφίας μετά χρήσεως κατ εξακολούθηση  (άρθρο 216 παρ. 1  περ. α,β  του ΠΚ σε συνδ. με το άρθρο 98 παρ. 1 ιδίου Κώδικα). Ο ανωτέρω αιτών είχε πλαστογραφήσει στις 28/2/99 και 30/4/99 την υπογραφή της … σε δύο συν/κες ισχύουσες για τυπικό λόγο ως χρεώγραφα. Ο ανωτέρω έθεσε στην θέση του αποδέκτη την υπογραφή της εγκαλούσας στις δύο συν/κες αξίας 500.000 και 497.500 δραχμ. αντίστοιχα χωρίς την συγκατάθεση  αυτής. Ο ανωτέρω έζησε πριν την τέλεση της ανωτέρω πράξεως του έντιμη οικογενειακή και επαγγελματική ζωή. Τούτο αποδεικνύεται από το συνημμένο  στην παρούσα λευκό του ποινικό μητρώο. Με τον ίδιο ανωτέρω τρόπο εξακολούθησε να διαβιώνει και μετά την τέλεση  της ανωτέρω πράξεως του. Σκοπός μιάς υγειούς πολιτείας δεν είναι να εκδικηθεί τον πολίτη αλλά να τον εντάξει στους κόλπους της ως υγειές μέλος αυτής. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί με την δυνατότητα παροχής εργασίας. Με την άρση των συνεπειών της ανωτέρω αποφάσεως του Β Τριμελούς Εφετείου ο αιτών θα δυνηθεί να προσληφθεί  στον Δήμο Συκιών Θεσσαλονίκης ως υπάλληλος καθαριότητας. Με την χορήγηση  της χάριτος αίρονται όλες οι συνέπειες της καταδικαστικής του αποφάσεως στο μέλλον (βλ. ΣτΕ 3189/2013 και Γνμδ ΝΣΚ 215/2013). Συνεπώς, εξ όλων των ανωτέρω συνάγεται πως πρέπει να χορηγηθεί στον ανωτέρω η αιτουμένη χάρη προς άρση των συνεπειών της ανωτέρω καταδικαστικής αποφάσεως του Β’ Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, η διατήρηση των οποίων μόνο δυσμενείς συνέπειες θα επιφέρει στον ίδιο και στην οικογένεια του, η οποία θα οδηγηθεί λόγω της έλλειψης πόρων προς επιβίωση στην καταστροφή, αφού ο αιτών ως πατέρας και σύζυγος λόγω των συνεπειών της καταδικαστικής ανωτέρω αποφάσεως δεν θα δύναται να εργαστεί. Για τον λόγο αυτό φρονούμε πως πρέπει να χορηγηθεί σ’ αυτόν η αιτούμενη χάρη, που έχει ως επακόλουθο και την άρση των συνεπειών, που απορρέουν από την προμνημονευόμενη καταδικαστική απόφαση.

Θεσσαλονίκη 19/1/2015.

Ο Εισαγγελέας Εφετών

Ηλίας Νικ. Σεφερίδης

 

Δημοσίευση: dsanet.gr

Έλεγχος και όρια στα κοινωνικά δίκτυα: μια πρόταση για ίδρυση ελεγκτικής αρχής

(το κείμενο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Δικαστικό Ρεπορταζ, Μάρτιος 2021)

Οι τρεις εταιρείες – κολοσσοί (Facebook, Twitter και Google) διαχειρίζονται το σύνολο των κοινωνικών δικτύων και των επικοινωνιών μας, χωρίς κανέναν απολύτως έλεγχο από την ελληνική έννομη τάξη. Η συνολική διαχείριση γίνεται από την εταιρεία, με όρους που ο χρήστης συμφωνεί προτού συμβληθεί με την εταιρεία. Οι όροι αυτοί είναι προτυποποιημένοι και αδιαπραγμάτευτοι. Με το πάτημα ενός κουμπιού, ο χρήστης συναινεί με όλα όσα θέλουν οι εταιρείες για να τον κάνουν πελάτη τους, κυρίως με το ότι κάθε διαφορά μεταξύ τους, θα λύνεται από Δικαστήρια εκτός της χώρας και όχι με βάση το ελληνικό δίκαιο.

Και εάν μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήμασταν ακόμη στην ανάπτυξη των δικτύων, ήρθε η ώρα το Κράτος να επιβάλει τους κανόνες του, άλλως οι εταιρείες θα το υποκαταστήσουν – αν δεν το έχουν κάνει ήδη. Η τελευταία δυναμική, συντονισμένη ενέργεια των εταιρειών ήταν η αναστολή όλων των λογαριασμών του ισχυρότερου ανθρώπου στο κόσμο, του Προέδρου των ΗΠΑ. Σύμφωνούμε ή διαφωνούμε (θα έπρεπε να διαφωνούμε), αποδεικνύεται, ότι οι εταιρείες, με βάση τους όρους που έχουν προσυμφωνηθεί, μπορούν να πετάξουν “έξω” όποιον θέλουν, ακόμη και εάν πρόκειται για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Το χειρότερο είναι, ότι ο χρήστης δεν μπορεί να αντιδράσει, έχοντας την επικουρία των δομών του Κράτους σε περίπτωση που νομίζει, ότι θίγεται. Η ανέξοδη απάντηση “τι να κάνουμε, απλώς είναι δύο ιδιώτες που συναλλάσονται, καλά κάνει και δεν επεμβαίνει το Κράτος”, δεν μπορεί να σταθεί. Άλλωστε, και ο τηλεθεατής προστατεύεται με κανόνες που έχουν θεσπιστεί, ώστε να μην βλέπουμε πορνογραφικό υλικό μέρα μεσημέρι, αν και “απλά θα μπορούσαμε να αλλάξουμε κανάλι”, και φυσικά ναρκωτικά δεν πωλούνται στα περίπτερα επειδή απλά “ο καταναλωτής έχει την επιλογή να μην ψωνίσει”.

Τα κοινωνικά δίκτυα γιγαντώθηκαν και απέκτησαν υπερεξουσίες, σε βαθμό που πρέπει να ρυθμιστούν. Μέχρι στιγμής, το ζήτημα της τήρησης των όρων χρήσης των κοινωνικών δικτύων το είχε το κοινωνικό δίκτυο. Σε περίπτωση μη τήρησης των όρων εκ μέρους του κοινωνικού δικτύου, ο χρήστης δεν μπορεί να κάνει κάτι. Παραδείγματος χάριν, στις περιπτώσεις χρήσης ρατσιστικού λόγου υπάρχει το παρόδοξο να θεωρείται “ρατσιστική έκφραση” μια πρόταση για το κοινωνικό δίκτυο αλλά όχι για το Κράτος και φυσικά το αντίθετο. Τι γίνεται σε αυτή τη περίπτωση; Αν το δίκτυο θεωρεί, ότι παραβιάζονται οι όροι, λαμβάνει μέτρα και επί παραδείγματι “κατεβάζει” την ανάρτηση, ακόμη και εάν ο χρήστης δεν έχει τελέσει κάποιο παράπτωμα, σύμφωνα με τους Νόμους. Στην αντίθετη περίπτωση, που ο χρήστης έχει τελέσει κάποιο ποινικό αδίκημα ή παράπτωμα, μπορεί να καταδικαστεί, να υποχρεωθεί σε αποζημίωση, να υποχρεωθεί σε αφαίρεση του περιεχομένου από την ελληνική Δικαιοσύνη, αλλά το κοινωνικό δίκτυο ΔΕΝ μπορεί να υποχρεωθεί. Το κοινωνικό δίκτυο είναι ισχυρότερο από το Κράτος. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν μια φράση, μπορεί να συνιστά τέλεση εγκλήματος για ένα Κράτος, αλλά όχι για ένα άλλο. Παραδείγματος χάριν, μια ανάρτηση με ένα σκίτσο του προφήτη Μωάμεθ μπορεί να σε καταδικάσει σε θάνατο σε κάποιο Κράτος, αλλά να μην έχεις καμία επίπτωση σε ένα άλλο, και φυσικά το κοινωνικό δίκτυο, να πράξει σχετικώς με την ανάρτηση, όπως αυτό νομίζει.

Τι γίνεται, εάν αποφασίσει το κοινωνικό δίκτυο να διώξει από πελάτες του, μια κοινωνική ομάδα ή έναν πληθυσμό; Μπορεί να επηρεάσει τις εκλογές, αναστέλλοντας του λογαρισμούς όλων όσων έχουν κάνει “like” στη σελίδα ενός συγκεκριμένου πολιτικού προσώπου, και εάν το πραγματοποιήσει, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις; Απλά καμία. Η εταιρεία μπορεί να σε αποβάλει, έστω και προσωρινά, προκειμένου να διαπιστώσει εάν τηρούνται οι όροι χρήσης.

Δεν χρειάζεται να μελετήσουμε περισσότερο, γιατί πρέπει να ρυθμιστεί η αγορά των κοινωνικών δικτύων. Εάν συνεχίσουμε να αναζητούμε, να διαβάζουμε όρους χρήσης και να ψάχνουμε τις συμπεριφορές τους, ίσως θα βρούμε και άλλους λόγους, πλην του ότι απλά πρέπει να ρυθμιστεί μια αγορά, στην οποία το ελληνικό Κράτος δεν έχει καμία απολύτως πρόσβαση. Ως Κράτος έχουμε ρυθμίσει την αγορά της ιδιωτικής τηλεόρασης, των εταιρειών δημοσκοπήσεων, των σουβλατζίδικων, αλλά όχι την αγορά κοινωνικών δικτύων. Η ρύθμισή τους πρέπει να γίνει τώρα, και όχι μετά από κάποια προβληματική κατάσταση, με γνώμονα την προστασία των ανηλίκων, του καταναλωτή, του πολίτη, του κοινωνικού συνόλου και εν τέλει του δημοσίου συμφέροντος.

Καταρχάς, πρέπει να καταρτιστεί ένας κώδικας δεοντολογίας λειτουργίας των ιστοσελίδων – δικτύων, με ταυτόχρονη ίδρυση φορέα που θα ελέγχει την τήρηση των κανόνων της δεοντολογίας και της ελληνικής νομοθεσίας. Εν τέλει, πρέπει να καταλήξουμε σε σύσταση νομικού προσώπου, που θα μπορεί να έχει και ελεγκτικές – κατασταλτικές δυνάμεις με δυνατότητες επιβολής του νόμου και κατά του κοινωνικού δικτύου αλλά και κατά των χρηστών.

Ηλίας Σιδέρης